KOAH Bülteni 2013 Sayı 2
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ğında, azalan FEV 1<br />
(<strong>KOAH</strong>) 5 kat daha fazla akciğer<br />
kanserine yakalanma riskine yol açarken, yaş, paket-yıl<br />
sayısı için bu oran 2-3 kattır. Aslında prospektif<br />
çalışmalar <strong>KOAH</strong>’ın bütün vakaların %65-70’inde<br />
akciğer kanserinden önce tespit edildiğini göstermektedir.<br />
Eğer Bilgisayarlı Tomografi (BT) tanılı amfizem<br />
değerlendirilirse, kanser vakalarının %85-90’ının, ya<br />
spirometri tanımlı <strong>KOAH</strong> ya da BT tanılı amfizemli<br />
olduğu görülür. Akciğer kanseri için diğer risk faktörleri<br />
arasında mesleki toza maruziyet (asbest kömür ve<br />
silika), düşük vücut kitle indeksi (VKİ) ve eğitim seviyesi<br />
yer alır. Akciğer kanseri vakalarının -kadınlarda<br />
ağırlıklı olmak üzere- %10-15’i sigara içmeyenlerden<br />
oluşuyorken, diğer hava kirleticilerine maruziyetin<br />
(pasif sigara dumanı veya yiyecek dumanı) ne derece<br />
rol oynadığı henüz belli değildir. Günümüzde katkıda<br />
bulunan genlerle ilgili herhangi bir net sonuç çıkarmak<br />
için yeterince genetik çalışma bulunmamaktadır.<br />
Diğer netlik kazanmayan alan ise akciğer kanseri histolojik<br />
alt tipler ile genetiğin ilişkisidir.<br />
<strong>KOAH</strong>’ın aksine, ikizlerde yapılan çalışmalar, akciğer<br />
kanserinde hereditenin rolünün vakaların sadece<br />
%15-20’sinde olduğunu göstermektedir. Sigara içme<br />
öyküsü ve <strong>KOAH</strong>’a yatkınlık gibi diğer faktörler de<br />
önemlidir. Ancak aile hikayesini değerlendiren detaylı<br />
çalışmalar, akciğer kanseri tanılı birinci dereceden bir<br />
akrabanın varlığının akciğer kanseri riskini 1.5-2 kat<br />
artırdığını göstermektedir. Bir görüş, aile hikayesinin<br />
genetik riskin çok iyi bir belirteci olduğunu savunmasına<br />
rağmen, diğer görüş ise bunun eşlik eden sigara içme<br />
öyküsünün rolünün göz ardı edilmesine yol açacağını<br />
ve pozitif aile hikayesinin vakaların sadece %20’sinde<br />
karşımıza çıkacağını ileri sürer. Bu durum, %30-40 pozitif<br />
aile hikayesine sahip <strong>KOAH</strong>’a ters düşmektedir.<br />
BT’nin akciğer kanserinde görüntüleme yöntemi<br />
olarak kullanılmasıyla birlikte, akciğer kanserinde<br />
<strong>KOAH</strong>’ın rolüne de giderek artan bir ilgi olmuştur.<br />
Birkaç BT tarama çalışması akciğer kanserinde spirometre<br />
tanımlı FEV 1<br />
ve BT’ye dayalı amfizemin önemine<br />
dair bulgular bildirmiştir. Her ne kadar moleküler<br />
çalışmalar akciğer kanserinin gelişiminde bu süreçlerin<br />
her ikisini gösterse de, akciğer kanserine yatkınlıkta<br />
azalan FEV 1<br />
ve amfizemin önemi ile ilgili tartışmalar<br />
devam etmektedir. Günümüzde sadece bir çalışma,<br />
vakaların %70’inde spirometre tanımlı <strong>KOAH</strong><br />
ile BT’ye dayalı amfizem tanılarının örtüştüğünü ve<br />
akciğer kanserinin giderek artan riski ile bağımsız olarak<br />
ilişkili olduğunu göstermiştir. Buradan <strong>KOAH</strong>’a<br />
yatkın olmanın -içilen sigara miktarından bağımsız-<br />
akciğer kanserine yatkın olmada en önemli belirteç<br />
olduğu sonucu çıkartılabilir.<br />
ÖRTÜŞEN GENETİK VARYANTLAR VE<br />
MOLEKÜLER BİYOLOJİ<br />
Geçtiğimiz 4 yıl içerisinde akciğer kanseri veya KO-<br />
AH’ın kapsamlı gen analiz (GWA) çalışmaları yayınlanmıştır.<br />
Geçtiğimiz 40 yılın epidemiyolojik çalışmaları<br />
ile tutarlı olan akciğer kanseri gen ilişkili çalışmaların<br />
hiçbiri, <strong>KOAH</strong>’ın olası rolünü tam olarak<br />
değerlendirmemiştir. Akciğer kanseri ile <strong>KOAH</strong> arasındaki<br />
yakın ilişki esas alınacak olursa, akciğer kanseriyle<br />
ilişkili genetik bağlantıların aslında <strong>KOAH</strong> ile<br />
ilişkili olduğu söylenebilir. Akciğer kanseri vaka serilerinde<br />
<strong>KOAH</strong>’ın görülme sıklığı yaklaşık %65-70’dir<br />
ve sigara içimi seçilmemiş kontrol grubunda ise yaklaşık<br />
%20’dir. Bu <strong>KOAH</strong>’ın rutin olarak ölçülmediği<br />
bir akciğer kanseri vaka kontrol çalışmasında rapor<br />
edilen bulguların akciğer kanseri ile ilgili yanıltıcı bir<br />
şekilde katkı sağlayabileceği anlamına gelmektedir.<br />
Bu durumun aslında <strong>KOAH</strong> ile bağlantılı olması ihtimali<br />
yüksektir.<br />
Sigara içen 3 grubu [akciğer kanserli, normal fonksiyonlara<br />
sahip olanları (sigaraya dirençli) ve <strong>KOAH</strong>’lıları]<br />
karşılaştıran bir çalışmada en önemli akciğer kanseri<br />
tek nükleotid polimorfizmi (SNP) ve allelinin genotip<br />
sıklığı araştırılmıştır. Bu 3 grup içerisinde nikotinik reseptör<br />
geninin alleline neden olan akciğer kanserinin<br />
sıklığını karşılaştırarak, hastalık allelinin önceden var<br />
olan <strong>KOAH</strong>’a sahip akciğer kanserlilerde ve <strong>KOAH</strong>’lılarda<br />
arttığı bulunmuştur. İstatistik olarak anlamlı olmamakla<br />
birlikte, bu hastalık allelinin sıklığı, sadece<br />
akciğer kanserine sahip olanlarda hafif fazla olduğu<br />
saptanmıştır. Enteresan bir şekilde GWA çalışmaları<br />
tarafından gösterilen genlerin tamamı akciğer epiteli<br />
tarafından eksprese eden proteinleri şifreler ve çeşitli<br />
inflamatuar yolaklarda bulunur.<br />
Bir tarafta bu sonuçları doğrulamak için daha fazla<br />
çalışmaya ihtiyaç varken, şimdiye kadarki çalışmalar<br />
<strong>KOAH</strong>’ın altında yatan moleküler yolakların akciğer<br />
kanseri gelişimi ile ilgili de olabileceğini ima etmektedir.<br />
Bu çalışmalar akciğer kanseri ile <strong>KOAH</strong>’ın yakından<br />
ilişkili olarak düşünülmesi gerektiğini işaret ederken,<br />
gelecekte planlanacak akciğer kanseri çalışmalarına<br />
önemli tavsiyeler sunmaktadır. Özetlenecek olursa,<br />
yapılan GWA çalışmaları <strong>KOAH</strong> ile akciğer kanserlerinin<br />
oluşumunda rol alan genlerin örtüştüğüne ve bu<br />
19
Change language