3 NOKTALAMA Ä Ä¡ARETLERÄ

80 / Faysal Okan ATASOY
— Turgut, Yalçın‘dan topu aldı mı?
— Evet.
GENCAN‘ın sıraladığı bu cümleler ―Okula gideceğim‖, ― Turgut uyuyor‖,
―Turgut topu aldı‖, ―Turgut topu Yalçın‘dan aldı‖, ―Evet, Turgut, Yalçın‘dan
topu aldı‖ Ģeklinde tamamlanabilir. Bu cümlelerde görüldüğü gibi
cümleden bazı öğeleri atarak yalnızca soruda vurgulananı söylemek, uzun
soruya kısa cevap vermek konuĢma dilinde sıkça baĢvurulan bir yoldur. Verilen
kısa cevap, özünde bir cümle anlamı barındırmaktadır. Bu yüzden, tek
kelimeden oluĢsa bile, sonuna nokta konmaktadır.
Türkçede yapısı bakımından cümle oluĢturmayan kelime birliklerinin
sonuna da nokta konduğu görülmektedir. Göstermeye bağlı metin türlerinde
dekor açıklamaları, sözlüklerde anlamın tamamlandığı yere, anlatmaya bağlı
metinlerde yazarın anlatımı kesmek istediği yerlere nokta koyduğu görülmektedir.
3.1.2.2.1 Göstermeye bağlı metin türlerinde
Göstermeye bağlı metin türlerinde (ağlatı, güldürü, müzikli güldürü,
kukla, ortaoyunu, meddah, karagöz…) gösterinin yapılacağı, olayın geçeceği
mekâna iliĢkin notlar, oyuncuların yerleriyle ve üst baĢlarıyla ilgili bilgiler,
gösteriye eĢlik eden yardımcı unsurları (ses, ıĢık, perde…) belirten açıklamalar
tamamlanmamıĢ cümlelerle verilebilmektedir.
Giriş Müziği.
Dekor:
Ön perdenin önü. Ön perdeyi yırtık çuvallar gerili bir paravana yahut
ipe dizilmiĢ fanilalar, uzun konçlu donlar teĢkil edebilir. Sahne alınlığında
Projeksiyon ekranı. GiriĢ müziği biter bitmez, salonun arka kapısından
Hidayet girer. Projektör ona döner. Hidayet raĢitik, kambur bir çocuktur.
Elinde kaba kağıda basılmıĢ resimli Ģarkı metinleri vardır. Dilenci edası
ve makamsız sesiyle Ģarkı söyleyerek sahneye doğru ilerler, bu metinleri
iki-üç seyirciye uzatır.
(Haldun TANER, KeĢanlı Ali Destanı s. 29)
Yukarıdaki parçada geçen ―GiriĢ Müziği.‖ ―Ön perdenin önü.‖ ―Sahne
alınlığında Projeksiyon ekranı.‖ gibi kelime birlikleri yapı bakımından
cümle oluĢturmadıkları halde oluĢturdukları birlikle bir cümle anlamı taĢımaktadır.
Yazar, yazının öbür birimlerinden ayırmak üzere bu söz birliklerinin
sonuna nokta koyarak anlatımını kesmiĢtir. Tiyatro eserlerinde oyunun