3 NOKTALAMA Ä Ä¡ARETLERÄ

Noktalama - sorunlar çözümler teklifler / 79
bulüyle hareket ettiklerini göstermektedir. Noktalama iĢaretlerini yeni öğrenen
küçük çocuklar cümlenin ne olduğunu, cümlenin sonunu, tamamlanmıĢ
cümleyi, eksik cümleyi, eksiltili cümleyi bilemeyebilirler. Bu durumda noktalama
kurallarının öğretilmesine daha baĢtan sorunlu baĢlanmıĢ olmaktadır.
Noktanın cümle sonuna konacağı kuralı doğru bir kuraldır. Ancak dilbilgisi
kurallarından habersiz kullanıcılar için bu bilgiyi kullanmak zordur; ön çalıĢma
yapmayı, önceden bilgi sahibi olmayı gerektirmektedir.
3.1.2.2 Cümle ve nokta
Türkçe bazı dilbilimciler tarafından fiil ağırlıklı bir dil olarak görülmektedir
99 . Türkçede cümle, sonuna çekimli bir fiil veya bir cevher fiil getirilen
bir isimle kurulur. 100 Ġsim ve isim soylu kelimelerin yüklem olduğu
cümlelerde de ek fiil (-i) veya yardımcı fiil (et-, ol-…) kullanılarak yargı
tamamlanmaktadır. Cümlenin okuyucunun veya dinleyicinin zihninde tamamlanmasını
isteyen kiĢiler cümlelerini yüklemsiz de kurabilirler:
Okumak, okumak, okumak… günlerdir tek yaptığı.
GENCAN, cümleden öğe düĢürülmesini ayrıntısıyla iĢlemiĢ, cümlenin
herhangi bir öğesinin düĢürülebileceğini, bunun da anlatıĢta eksiklik bırakmadan
yapılması gerektiğini belirtmiĢtir. GENCAN‘a göre düĢen öğenin anlamı
öbür kelimelere siner, böylece de cümlenin duygu ve imge değeri üstün
olur. Soru cümleleri içeren karĢılıklı konuĢmalarda kısa cevaplar kullanılır
ve bu cevaplarda cümlenin bazı öğeleri sözün geliĢinden anlaĢılacağı için
tekrarlanmaz: 101
— Niçin hazırlanıyorsun?... Nereye gideceksin?
— Okula.
— Kim Uyuyor?
— Turgut.
— Turgut neyi aldı?
— Topu.
— Turgut topu kimden aldı?
— Yalçın‘dan.
99 Fatma ERKMAN AKERSON - ġeyda OZĠL , Türkçede Niteleme, s. 51.
100 Ahmet TOPALOĞLU, Dilbilgisi Terimleri Sözlüğü, s. 48.
101 Tahir Nejat GENCAN, Dilbilgisi… § 136-137. s. 166-169.