3 NOKTALAMA Ä Ä¡ARETLERÄ

Recommendations

Info

76 / Faysal Okan ATASOY Türkçenin yazılı dille ifadesi boyunca anlatımı bitirme, kesme iĢini üstlenen değiĢik Ģekillerde iĢaretler kullanılmıĢtır. GABAIN, Uygur metinlerinde nokta, iki nokta ve az da olsa ikiden fazla nokta kullanıldığını, bu iĢaretlerin iki cümle arasında yer almasına rağmen çoğu zaman hiçbir iĢarete yer verilmediğini, bazen de eĢit iki cümle arasında yer aldığını; Mani metinlerinin öbür metinlerden noktalarının kırmızı olmasıyla ayrıldığını belirtmiĢtir. 90 Mani metinlerinde nokta kırmızı bir daire içinde de yer alabilir. 91 Eski metinlerde kullanılan değiĢik iĢaretler bazı yerlerde göze hitap eden süslemeler gibi durmakta ise de çoğu zaman anlatımı kesmek için kullanılmıĢtır. Bazı manzum metinlerde mısra aralarında ayırıcı olarak kullanılan iĢaretler de vardır. Cümle sonlarına denk gelen kelimenin son harfi satır sonuna dek uzatılarak da beytin, cümlenin veya anlatılan bölümün bittiği iĢaret edilmiĢtir. Osmanlıcada iĢarete kâtı‘a 92 (=kesen) adı verilmiĢtir 93 . Yazım kılavuzlarında nokta adıyla ve hemen hemen aynı kurallarla görünür. 94 Nokta genel ağ sayfalarının adreslerinde de önemli bir yer edinmiĢtir; www.meb.gov.tr adresinde olduğu gibi, adres birimlerini birbirinden ayırır. Ayrıca bilgisayar dosyalama düzeninde dosya adından sonra dosya uzantısını gösteren kısaltmanın önüne nokta konur, nokta konduktan sonra boĢluk 90 A. von GABAIN, Eski Türkçenin Grameri, s. 11. ―Manihey alfabesi ile yazılan metinlerde noktalama Uygur alfabesindeki gibidir. ‖ Talat TEKĠN, Tarih Boyunca Türkçenin Yazımı, s. 35. 91 Aylin KOÇ ―Noktalama iĢaretlerinin tarihçesi‖ Kültür Tarihimizde Gizli Diller ve ġifreler, s. 283. 92 ġĠNASĠ‘nin ―nokta‖ adlandırması için bk. Aylin KOÇ ―Noktalama iĢaretlerinin tarihçesi‖ Kültür Tarihimizde Gizli Diller ve ġifreler, s. 285; ġEMSEDDĠN SAMĠ için bk. s. 28; Tahir Ken‗an, Kavâid-i Lisân-ı Türkî, s. 43. 93 ―nokta‖ Ahmet Cevat EMRE, Türkçe Sarf ve Nahiv… s. 18 94 AYDIN-MEYDAN, Türkçe Ġmlâ Kılavuzu, nokta s. 17; ÇOTUKSÖKEN, Türkçe Yazım Kılavuzu, nokta s. 31; DEMĠRAY, Temel Yazım Sözlüğü ―Ġmla Kılavuzu‖, nokta, s. 39; Eğitim Yayınları Yazım Kılavuzu, nokta s. 27; GÖNÜLAL, Noktalama, ―nokta‖ s. 3-14; HENGĠRMEN, Yazım Kılavuzu Noktalama ĠĢaretleri, nokta, s. 53; Ġmlâ Kılavuzu, TDK, 2 3 7 1941, s. XLII - Ġmlâ Kılavuzu, TDK, 1948, s. XLII; Ġmlâ Kılavuzu, TDK, 1962, nokta s. XXV; KARATAġ, Türk Dilinde Ġmlâ ve Noktalama, nokta, s. 22; ÖZÖN, Türkçe Ġmla Kılavuzu, nokta s. XXIV; SANDER, Bütün Okullar Ġçin Yeni Ġmlâ Kılavuzu, ―nokta‖ s. 235; TULUM, Yeni Ġmla Kılavuzu, Ġstanbul 1986, nokta s. 42; Yeni Yazım Kılavuzu, TDK, 8 1975, nokta s. 33; Yazım Kılavuzu, Dil Derneği, s. 54-57.
Noktalama - sorunlar çözümler teklifler / 77 bırakılmaz (tez.docx, tez.ppt, tez.pdf, tez.mp3 gibi). Burada nokta, dosya adının tamamlandığını göstermektedir. Almancada ―punkt‖, Fransızcada ―point‖, Amerikan Ġngilizcesinde ―period‖, Ġngilizcede ise ―full point‖ (dolu nokta) veya ―full stop‖ (tam durak) diye adlandırılır. 95 . 3.1.1.2 Noktanın cümlenin anlamına etkisi Noktanın cümlenin anlamına etkisi ile öbür noktalama iĢaretlerinin etkisi farklıdır. Nokta öbür noktalama iĢaretlerine göre daha tarafsız bir etki taĢımaktadır. 96 AĢağıda verilen karĢılıklı konuĢma, uygun tonlamayla okunduğunda bu durum daha iyi anlaĢılacaktır: — Adın? — Ali. — Ali? — Ali! Yukarıdaki cümleler eksiltili cümlelerdir. Birinci cümle bir soru cümlesidir. ―Adınız nedir?‖ sorusu vurgu yoluyla adınız kelimesine yüklenmiĢ, ―nedir‖ kelimesi düĢürülmüĢtür. Bu cümle konuĢma diline ait bir cümledir. ―Adın‖ kelimesinin sonuna yerleĢtirilmiĢ soru iĢareti ile okura, soru tonlamasıyla okuması konusunda ipucu verilmektedir. Bu soruya cevap olarak söylenen ikinci cümle, soruyu karĢılayan kiĢinin kendi adını söylediğini gösterir. Üçüncü cümlede kelimeyi, Ģüphe anlamı yükleyen bir soru iĢareti izlemektedir. Bu iĢaret karĢı tarafın verilen cevabı tam duyamadığını, duyduğu kelimenin doğru olup olmadığını onaylatmak istediğini gösterir. Son cümle ise aynı sorunun yeniden yöneltilmesinden dolayı muhatabın ruh halini veya sesin kuvvetini yansıtan bir ünlem iĢareti içermektedir. KonuĢan kiĢinin sinirlilik ya da kendini duyurma isteğiyle sesini yükselttiği söylenebilir. Bu örneklere göre nokta iĢareti, soru soran kiĢi veya cevap veren kiĢi hakkında öbür iĢaretlerin yansıttığı anlamları vermede daha az etkilidir. 95 Bu adlandırmanın telgraf yazımında cümlenin tamamlandığını göstermek için çıktığı da söylenmektedir (Julian BORGER, The Guardian, February 3, 2006) Ancak eski noktalama geleneğine göre iĢaretlerin okuyucunun nefes alma yerlerini gösterdiği dikkate alınırsa bu açıklama pek doğru görünmemektedir. Ortaçağ metinlerinin noktalamasında noktada uzun soluk duraklaması, noktalı virgülde noktaya göre biraz daha az ama orta derecede duraklama, virgül de ise noktalı virgüle göre biraz daha az soluk duraklaması eskiden beri öğretilegelen bir kuraldır. 96 Geraldine WOODS, Webster‘s New World Punctuation, s. 4.
Page 1 and 2:
T.C. MARMARA ÜNĠVERSĠTESĠ EĞĠ
Page 5 and 6:
ÖNSÖZ Noktalama iĢaretleri, söz
Page 7 and 8:
ÖZET Anahtar Kelimeler: Türkçede
Page 9 and 10:
ABSTRACT Key words: Punctuation in
Page 11 and 12:
ĠÇĠNDEKĠLER Noktalama - sorunla
Page 13 and 14:
Noktalama - sorunlar çözümler te
Page 15 and 16:
Page 17 and 18:
Page 19 and 20:
Page 21 and 22:
Page 23 and 24:
Page 25 and 26:
1 GĠRĠġ Noktalama - sorunlar ç
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36: Noktalama - sorunlar çözümler te
Page 81 and 82: 3 NOKTALAMA ĠġARETLERĠ Noktalama
Page 85: Noktalama - sorunlar çözümler te
Page 105 and 106: (Ayrıntılı bilgi için lütfen i
Page 109 and 110: Efes‘te bir meydan. Maiyeti ile b
Page 119 and 120: TRT Türkiye Radyo Televizyon Kurum
Page 121 and 122: M. Kemal Mim Kemal Noktalama - soru
Page 133 and 134: 3.1.3.5.6 Sayı dilimlerinin yazıl
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
3.2 VĠRGÜL Noktalama - sorunlar
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Meyve-î memnû‘dan tadmak günâ
Page 151 and 152:
Page 153 and 154:
Page 155 and 156:
Page 157 and 158:
Page 159 and 160:
Page 161 and 162:
Page 163 and 164:
Kraliçe, Papa ile evliyken boĢanm
Page 165 and 166:
Page 167 and 168:
Page 169 and 170:
Page 171 and 172:
Page 173 and 174:
Page 175 and 176:
Page 177 and 178:
Page 179 and 180:
Page 181 and 182:
Page 183 and 184:
Page 185 and 186:
Page 187 and 188:
Page 189 and 190:
Birinci sınıftan, çocuğun biri
Page 191 and 192:
Page 193 and 194:
Page 195 and 196:
Page 197 and 198:
Page 199 and 200:
Page 201 and 202:
Page 203 and 204:
A — Bu adamı tanıyor musun?k B
Page 205 and 206:
Page 207 and 208:
3.3.1.2 Noktalı virgül - anlam il
Page 209 and 210:
Page 211 and 212:
3.3.2 SORUNLAR - ÇÖZÜMLER Noktal
Page 213 and 214:
Page 215 and 216:
Page 217 and 218:
Page 219 and 220:
Page 221 and 222:
Page 223 and 224:
Page 225 and 226:
Page 227 and 228:
Page 229 and 230:
250 Camberwell Road Camberwell Vict
Page 231 and 232:
Page 233 and 234:
Page 235 and 236:
Page 237 and 238:
Page 239 and 240:
3.3.3.5 Başlıklarda noktalı virg
Page 241 and 242:
Page 243 and 244:
Page 245 and 246:
Page 247 and 248:
Page 249 and 250:
Page 251 and 252:
Page 253 and 254:
Page 255 and 256:
Page 257 and 258:
Page 259 and 260:
Page 261 and 262:
3.4.3.8 Genel ağ adreslerinde iki
Page 263 and 264:
Page 265 and 266:
3.5 ÜÇ NOKTA ( ... ) Noktalama -
Page 267 and 268:
Page 269 and 270:
Page 271 and 272:
3.5.3 TEKLĠFLER Noktalama - sorunl
Page 273 and 274:
Page 275 and 276:
Page 277 and 278:
Page 279 and 280:
Page 281 and 282:
Page 283 and 284:
Page 285 and 286:
Page 287 and 288:
Page 289 and 290:
Page 291 and 292:
Page 293 and 294:
Page 295 and 296:
Page 297 and 298:
Page 299 and 300:
3.6.2.2 Gerçek soru cümlesi - sö
Page 301 and 302:
3.6.2.4 Soru işaretinin yeri Nokta
Page 303 and 304:
Page 305 and 306:
Page 307 and 308:
Page 309 and 310:
Page 311 and 312:
KaĢınıyorsun galiba? 3.6.3.2.4 O
Page 313 and 314:
Page 315 and 316:
Page 317 and 318:
Page 319 and 320:
Pakize — (ĢaĢkın) Efendim? Avn
Page 321 and 322:
3.6.3.2.12 Rica - Teklif Noktalama
Page 323 and 324:
Page 325 and 326:
Page 327 and 328:
Page 329 and 330:
Page 331 and 332:
Page 333 and 334:
Page 335 and 336:
Page 337 and 338:
Page 339 and 340:
Page 341 and 342:
Page 343 and 344:
3.7 ÜNLEM ĠġARETĠ ( ! ) Noktala
Page 345 and 346:
Page 347 and 348:
Page 349 and 350:
Page 351 and 352:
(2a) Bana baksana sen! dedi. (2b) B
Page 353 and 354:
Page 355 and 356:
Page 357 and 358:
Page 359 and 360:
Page 361 and 362:
Page 363 and 364:
Page 365 and 366:
3.7.3.3.8 Acıma - Acıyı dile get
Page 367 and 368:
Eyvah! Vah vah! Noktalama - sorunla
Page 369 and 370:
Ġç Oğuz‘da DıĢ Oğuz‘da ad
Page 371 and 372:
Kadir Tanrı seni namerde muhtaç e
Page 373 and 374:
Gideceksin! Dur! Yürüme! Araba ge
Page 375 and 376:
Kimseye görünme! Noktalama - soru
Page 377 and 378:
Page 379 and 380:
Page 381 and 382:
Page 383 and 384:
Page 385 and 386:
Page 387 and 388:
tır: Noktalama - sorunlar çözüm
Page 389 and 390:
Page 391 and 392:
Page 393 and 394:
Page 395 and 396:
Page 397 and 398:
Page 399 and 400:
Page 401 and 402:
Page 403 and 404:
Page 405 and 406:
Page 407 and 408:
3.8.3.18 Matematikte kısa çizgi -
Page 409 and 410:
3.9 KONUġMA ÇĠZGĠSĠ 3.9.1.1 Ko
Page 411 and 412:
Page 413 and 414:
Page 415 and 416:
Page 417 and 418:
3.10 EĞĠK ÇĠZGĠ ( / ) 3.10.1.1
Page 419 and 420:
3.10.3 TEKLĠFLER Noktalama - sorun
Page 421 and 422:
Page 423 and 424:
Page 425 and 426:
Page 427 and 428:
3.11 ÇĠFT TIRNAK ĠġARETĠ (“
Page 429 and 430:
Page 431 and 432:
Page 433 and 434:
Page 435 and 436:
Page 437 and 438:
Page 439 and 440:
Page 441 and 442:
Page 443 and 444:
Page 445 and 446:
Page 447 and 448:
Page 449 and 450:
3.12.3.5 Bibliyografik künyelerde
Page 451 and 452:
3.13.1.1 Yay işaretinin tarihi Nok
Page 453 and 454:
Page 455 and 456:
Page 457 and 458:
Page 459 and 460:
Page 461 and 462:
Page 463 and 464:
Page 465 and 466:
Page 467 and 468:
Page 469 and 470:
Page 471 and 472:
Page 473 and 474:
Page 475 and 476:
Page 477 and 478:
Page 479 and 480:
Page 481 and 482:
Yukarıdaki metne müdahale edilere
Page 483 and 484:
Page 485 and 486:
Page 487 and 488:
3.16.2 SORUNLAR - ÇÖZÜMLER Nokta
Page 489 and 490:
Page 491 and 492:
Page 493 and 494:
Page 495 and 496:
Page 497 and 498:
Page 499 and 500:
Sevenleri göyer dedi Anın için b
Page 501 and 502:
Page 503 and 504:
Page 505 and 506:
Page 507 and 508:
3.17.1.6 ~ Benzerlik, yaklaşıklı
Page 509 and 510:
Page 511 and 512:
Page 513 and 514:
Page 515 and 516:
Paralel � Dik Noktalama - sorunla
Page 517 and 518:
Page 519 and 520:
Page 521 and 522:
Page 523 and 524:
Page 525 and 526:
Page 527 and 528:
Page 529 and 530:
Page 531 and 532:
Page 533 and 534:
Page 535 and 536:
Page 537 and 538:
Page 539 and 540:
Page 541 and 542:
show all

3 NOKTALAMA Ä Ä¡ARETLERÄ

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?