3 NOKTALAMA Ä Ä¡ARETLERÄ

68 / Faysal Okan ATASOY
da kural kitaplarında birlikten söz edilebilir. Bu konuda TDK Yazım Kılavuzu‘nda
76 ―nokta, virgül, noktalı virgül, iki nokta, üç nokta, soru, ünlem, tırnak
iĢaretleri, yay ve kesme‖ iĢaretlerinin ―ait oldukları kelimelere bitiĢik
olarak yazıl[dığı]‖ ve ―kesme dıĢındaki iĢaretlerden sonra bir harf boĢluğu
ara veril[diği]‖ belirtilmiĢtir. Hemen hemen bütün yazım kılavuzları bu konuda
aynı fikirdedir. Ancak hem tek tırnak hem de çift tırnak iĢaretlerini
ikiye ayıran bazı dilbilimciler bunlardan ilkine açma tırnağı ikincisine de
kapatma tırnağı demektedirler. Bu durumda açma tırnağı kendinden sonra
gelen kelimeye, kapatma tırnağı da kendinden önce gelen kelime veya noktalama
iĢaretine bitiĢik yazılır. Kısa çizginin yazılıĢı da öbür iĢaretlerden
farklıdır.
Yazı dili Ġspanyolca olan ülkelerde noktalama iĢaretlerinden ikisi (ünlem
ve soru iĢareti) hem cümlenin baĢına hem de sonuna konmakta, cümlenin
baĢındaki iĢaret ters (¡…!) (¿…?) yerleĢtirilmektedir:
¡Soy Caperucita te vengo! a hacer compaðía
¡I am LRRH I am coming! to visit you
¿ el lobo qué llevas adentro de esa canasta?
¿the wolf what are you bringing in this basket ? 77
Noktalama konusunda oluĢmuĢ yaygın bir kural da, noktalama iĢaretlerinden
iki tanesinin art arda kullanılamayacağıdır. Bununla ilgili ayrıntılı
kurallar yeri geldikçe ele alınmıĢtır. 78 Bu kurala uyulduğu pek söylenemez.
Batıda yazının geliĢmesi sırasında eski kaynaklarda kelimeler arasında
boĢlukların bulunmadığı, kelimelerin birbirine bitiĢik yazıldığı görülmektedir.
Bu, eski metinlerin okunmasını, anlaĢılmasını ve yorumlanmasını zor-
76 TDK, Yazım Kılavuzu, Ankara 25 2008, s. 32.
77 Emilia FERREIRO – Clotilde PONTECORVO: ―Managing the written text: the beginning of
punctuation in children‘s writing‖, Learning and Instruction 9 (1999), s. 554.
―¡Ben kırmızı baĢlıklı kız, geleceğim! Seni ziyaret etmeye‖
―¿Kurt, bu sepette ne getiriyorsun?‖
(Noktalama iĢaretlerinin asıl dilindeki kullanılıĢ yerlerini gösterebilmek için kelimekelime
çeviri yapılmıĢtır. )
78 KarĢılıklı konuĢmalara yer verilen eserlerde, soru ve ünlem, ünlem ve üç nokta, soru
iĢareti ve üç nokta iĢaretleri bir arada kullanılabilmektedir. Tırnak, çift tırnak, yay, köĢeli
yay ve bunların içinde dıĢında yer alan iĢaretler iki iĢaretin yan yana durabildiğini
gösterir. Karikatür balonlarında ve karikatürlerin altındaki yazılarda noktalama iĢaretlerinin
birden fazla kullanıldığı görülmektedir. Hatta bu konuda kurallaĢmaya gidiĢ olduğu
söylenebilir. Bu konu yan yana kullanılan iĢaretlerin geçtiği bölümlerde ele alınmıĢtır.