3 NOKTALAMA Ä Ä¡ARETLERÄ

52 / Faysal Okan ATASOY
anlatmak isteyen bir çocuk vurgulamak istediği kelimelerin altını çizmiĢ; bir
olayın korkunç bir hal aldığını anlatmak isteyen baĢka bir çocuk da korku
ifade eden kelimeyi yazarken giderek büyüyen harfler kullanmıĢtır. Rap
tarzı Ģarkı sözü yazan bir çocuk, Ģarkısının nasıl okunacağını göstermek
üzere hızlı okunacak kelimenin önüne taksim (/) iĢareti koymuĢ, bundan
daha hızlı okunması gereken sözün ise altını çizmiĢtir.
Yukarıdaki örnekler üzerinden, çocukların duygularını ifade ederken
iĢaret veya yazı değiĢkenleri (altı çizili, büyük harf vs) kullanma gereği
duydukları, metni okumak isteyen kiĢiye yol gösterecek (soluk al, dur, hızlı,
daha hızlı gibi) iĢaretlemelere baĢvurdukları, karıĢmayı önlemek için aralara
iĢaret koydukları yorumları yapılmıĢtır. Bazı çocuklar noktanın ―bitirmedurdurma‖
iĢi gördüğünü kendisi fark etmiĢtir. Bir çocuk da bir listede sıralanan
kalemlerin sonuna iĢaret koyma ve karıĢmayı önleme gereği duymuĢtur.
Kısaca, çalıĢmada, okuma-yazmayı yeni öğrenen çocuklar konuĢma
dili ile onun yazıda gösteriliĢi arasındaki farklılıkları kendileri keĢfettiklerinde,
konuĢulanları yazıya geçirirken iĢaretlemeye ihtiyaç duymakta; eskilerin
noktalamayı bulurken yaĢadıkları süreci yaĢamaktadırlar. Buna göre
çocukların noktalamanın doğasını anladıkları ve belirli bir amaç için iĢaretleme
yaptıkları sonucu elde edilmiĢtir. Çocuklara dıĢtan müdahale ile, alıĢtırma
yaptırmakla, noktalamanın amaç ve mantığının zorla kabul ettirilmesiyle
noktalama öğretilmesinin faydasız olduğu; çocukların noktalamayı,
kendilerine zaman tanınmasıyla, noktalamayı görebileceği ve kullanabileceği
fırsatlar sunulması ile, tecrübe ede ede, deneye yanıla, keĢfederek öğrenecekleri
sonucuna ulaĢılmıĢtır.
3. Holly ANDERSON - Vicki‘s Story: A Seven-years-old‘s Use and
Understanding of Punctuation (=Vicki‘nin Hikayesi: Yedi yaĢında bir çocuğun
noktalama anlayıĢı ve kullanıĢı). 51 Holly ANDERSON, bu çalıĢmasında 4
farklı okuldan 7 yaĢındaki toplam 17 çocuğun noktalamaya bakıĢlarını incelemiĢtir.
Çocuklara okuma ve yazma çalıĢması yaptırılmıĢ; çocukların yazdıklarını
okuma sırasında noktalama iĢaretlerini kullanıp kullanamadıkları
ölçülmüĢ daha sonra bu yazılar üzerindeki noktalama iĢaretleri hakkındaki
görüĢleri sorulmuĢtur. Okuma çalıĢmasında çocukların kendi seçtikleri birer
kitap üzerindeki noktalama iĢaretlerini tanıyıp tanımadıkları, iĢaretlerin ne
amaçla kullanıldığını fark edip etmedikleri ve sesli okumada noktalama iĢa-
51 Nigel HALL, Learning about Punctuation, s. 54-63.