10.12.2012 Views

3 NOKTALAMA Ä Ä¡ARETLERÄ 

3 NOKTALAMA Ä Ä¡ARETLERÄ 

3 NOKTALAMA Ä Ä¡ARETLERÄ 

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

3.17.1.6 ~ Benzerlik, yaklaşıklık, denklik işareti<br />

Noktalama - sorunlar çözümler teklifler / 497<br />

Benzerlik, yaklaĢıklık, denklik anlamlarında kullanılabilir.<br />

Sözlüklerde kelimenin benzer Ģekillerini göstermek üzere kullanılabilmektedir:<br />

beĢik ‗süt çocuklarını sallayarak uyutmaya yarayan küçük karyola‘<br />

~ Tkm bīĢik. – Özb beĢik. – Krg beĢik ‗salıncak, beĢik‘. – TatK biĢik. –<br />

Blk beĢik. – Nog besik ‗salıncak, beĢik‘. – KKlp besik ‗salıncak, beĢik‘.<br />

– Hak pizik ‗beĢik, salıncak‘. – Sag, Kaça pezik ‗beĢik‘. – ġor pejik ‗be-<br />

Ģik‘. – Tel mejik ‗tabut, mezar, beĢik‘. – Alt pejik ‗tabut‘. – Yak bisik<br />

‗beĢik‘.<br />

Eski çağlardan beri kullanıldığını biliyoruz. Orta Türkçede beĢik biçimi<br />

kullanılır. Eski Kıpçakçada da beĢik olarak geçer.<br />

< beĢi- (~ biĢi-) ‗sallamak‘ + -k eki.<br />

(EREN, Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü, s. 48)<br />

Köken bilim sözlüğünden alınan yukarıdaki sözlük maddesinde beĢik<br />

kelimesinin köken incelemesi görülmektedir. Ġncelemede geçen ―< beĢi- (~<br />

biĢi-) ‗sallamak‘ + -k eki‖ ifadesindeki ~ iĢareti kelimenin öbür lehçelerdeki<br />

kullanılıĢlarına göre beĢi- kökü ile biĢi- kökü arasında benzerlik, yaklaĢıklık<br />

anlamı taĢıdığını göstermektedir. Nitekim, üstte verilen örneklerde öbür<br />

lehçelerdeki karĢılıklar ile beĢi- kökü arasındaki benzerlik gösterilmiĢtir.<br />

Sözlüklerde madde baĢı kelimenin geçtiği öbür sözlük birimlerinin<br />

(deyim, atasözü) içinde kelimeyi tekrar tekrar yazmamak için bu iĢaretin<br />

kullanıldığı görülmektedir. Bu kullanılıĢında iĢaret, madde baĢı kelimenin<br />

yerini tutar:

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!