3 NOKTALAMA Ä Ä¡ARETLERÄ

Noktalama - sorunlar çözümler teklifler / 479
Belirli tarih bildiren ay ve gün adları özel ad sayılmaktadır: 29 Mayıs
1453 Salı günü, Lale festivali 25 Haziranda gibi.
Yazım Kılavuzu‘nda sıralanan yukarıdaki kurallara göre özel ad sayılmayan
kelimeler Ģöylece sıralanabilir:
Özel adlardan sonra gelen ve akrabalık bildiren abla, teyze, nine, dayı,
amca, eniĢte gibi kelimeler özel ada dâhil edilmemektedir. 342
Özel adlardan yapım ekleri getirilerek türetilen kelimeler özel ad sayılmamakta,
ancak tek varlığı iĢaret eden (lakap hâlindeki) kelimeler özel ad
sayılmaktadır. Ġzmirliler kelimesi, kök kelimesi olan Ġzmir özel ad olduğu
için büyük harfle baĢlatılmıĢ ancak -lI yapım ekini alarak özel adlıktan çıkmıĢtır;
bu yüzden de +lAr eki kelimeden ayırılmamıĢtır. Bu kelime Ġzmirli‘yi
gördüm cümlesinde bir kiĢinin lakabı hâline geldiği için kendisinden
sonraki ek kesme iĢareti ile ayırılmıĢtır. +lAr çokluk eki de özel ada getirildiğinde
+gIl ekine benzer anlam yüklediğinde kesme iĢareti ile
ayırılmamaktadır: Ahmetler bize gelecek cümlesinde olduğu gibi.
Tarihî dönem bildirmeyip tür veya tarz bildiren terimler özel addan
sayılmamaktadır: divan Ģiiri, halk edebiyatı, eski Türk edebiyatı, Türk sanat
müziği gibi.
Kendi anlamı dıĢında yeni bir anlam kazanmıĢ özel adlar özel adlıktan
çıkmıĢ sayılmaktadır: hicaz (Türk müziğinde bir makam), jul (fizikte iĢ birimi),
donkiĢotluk (gereği yokken kahramanlık göstermeye kalkıĢmak) gibi.
Para birimleri özel ad sayılmamaktadır.
Özel ad yerini tutan zamirler özel ad sayılmamaktadır.
Özel adların tür adı oluĢturması durumunda özel adlıktan çıktığı görülmektedir:
acem, acembuselik gibi.
Özel adlarla tür adı oluĢturmak üzere bir araya gelen kelimeler de özel
adın parçası olarak kabul edilmemektedir: Antep fıstığı, Japon gülü, Ġngiliz
anahtarı gibi.
342 AyĢe Hanım öbeğinde hanım kelimesi özel ada dâhil edilmekte, buna karĢılık akrabalık
bildiren kelime özel ada dâhil edilmemektedir: AyĢe teyze, Ali dayı. KiĢi adların arkasından
gelen (ve böylece özel ada dâhil edilen) hanım, bey, efendi gibi kelimelere getirilen
ekler kesme iĢareti ile ayırılmaktadır.