3 NOKTALAMA Ä Ä¡ARETLERÄ

Noktalama - sorunlar çözümler teklifler / 467
KöĢeli yay ile asıl metnin eksikliği giderildiği için, metne müdahale
edildiğinden cümlenin yapısına ve anlamına doğrudan katkı sağlar. Bu yüzden
cümleden atılması anlamı da yapıyı da bozabilir.
Dr. Tezcan, ‗[b]unu yaparken Robert Dankoff‘un hazırladığı sözlüğün
[‗Glossary‘ ya da ‗Okuma Sözlüğü‘ H.Y.] büyük yardımı olaca[ğını]‘; zira,
Evliya Çelebi‘nin ‗Anadolu ve Rumeli Türkçesi ağızlarından derlediği sözcükler[le]
kendi uydurduğu sözcük ve deyimler de dahil olmak üzere anlatımda
kullandığı tüm sözcükler[in] Türkçe‘nin Büyük Tarihsel Sözlüğü‘nde
yer alması gerekeceğini‘ söyler.
(Hilmi Yavuz, ―‗Evliya Çelebi Seyahatnâmesi Okuma Sözlüğü‘ üzerine
notlar (2)‖
http://www.zaman.com.tr/yazar.do?yazino=845173)
Yukarıdaki cümlede yazar baĢkasına ait söze müdahale etmiĢ ve yaptığı
değiĢiklikleri köĢeli yay içine almıĢtır. Bunların atılması cümlenin anlamını
ve yapısını bozabilir.
3.14.3.3 Değişebileceği gösterme
AĢağıdaki metinde yazar, bir kalıp hâline gelen cümlede araya giren
ve değiĢebilen sözleri göstermek üzere köĢeli yayı kullanmıĢtır:
TV muhabirleri (…) Ģu kalıbı kullanır oldular: ―Ben hemen [bu konudaki
son bilgileri aktarmak] istiyorum. KöĢeli ayraç içindeki söz değiĢebiliyorsa
da, hiçbir zaman bu bildirim için olağan cümle yapısı kullanılıp düpedüz
―bu konudaki son bilgileri aktarıyorum‖ vb. denmiyor.
(Necmiye ALPAY, Dilimiz Dillerimiz, s. 271)
bu metinde köĢeli yay yerine yay kullanılamaz. Yay iĢareti cümleden
atılabilen ve cümleye girmyen fazladan bilgi içermektedir.
3.14.3.4 Ayrıntı verme
Yazar köĢeli yay içinde, konu dıĢındaki bir açıklama ile kullandığı bir
bilgi veya Ģekil hakkında ayrıntıya yer verebilir.
―Vakıa, Ģehrin saatleri, ne de hususî saatler gereği gibi muntazaman
iĢlemiyor. Fakat insanlarımız sık sık saate bakmağa ve vakti ölçmeğe alıĢtılar,
köylerimize tamamıyla saati sokmadıksa bile zevkini soktuk.‖ (Ahmet
Hamdi TANPINAR, Saatleri Ayarlama Enstitüsü, s. 347) [Vurgu benim.]