3 NOKTALAMA Ä Ä¡ARETLERÄ

Noktalama - sorunlar çözümler teklifler / 461
cümlenin anlamı ve yapısıyla doğrudan ilgisi olmayan, ama yazarın paylaĢmak
istediği ek bilgiler, duygular yay içine alınır. Bu bilginin yay içine
alınması asıl cümlenin anlam akıĢından ayrı bir bilgi, duygu, düĢünce içerdiğini
göstermek içindir. Yay içine alınan kelime veya öbek, yapı ve anlam
bakımından bir cümle de olsa nokta ile bitirilmemelidir.
Yay içinde ünlem
Yay içinde ünlem alay etme anlamında kullanılır. Herhangi bir kelimenin
hemen arkasından gelen yay içindeki ünlem, yazanın o kelimeye vurgu
yaparak alay ettiğini gösterir:
…Türkçede söz baĢında /m/ foneminin bulunmadığını bilmeyen, mala,
pala, umut, semer, tüfek, kavga, tolga, sirke, eriĢte, kalbur, çılbır, tembel,
çuvaldız, gönder, Ģalvar, hayvan, yamyam, hınzır, muzır vb. gibi yabancı
asıllı sözleri Türkçe sözlermiĢ gibi kök ve eklerine (!) ayıran bir kitabın bilimsel
değerinin takdirini okuyuculara bırakıyoruz!
(Talat TEKĠN, Türkoloji EleĢtirileri, s. 64)
AĢağıdaki metinde bir yalanı yakalamaktan dolayı îmalı bir alay söz
konusudur:
— Kim bu S…?
— S… mı? ġey… ha.. ha.. halamın kızı, Ģu küçükken ölen kız iĢte, bahsetmiĢtim
ya!
— Ya, tabi tabi, ben de unutmuĢum. Hay Allah, ne büyük mucize! Al
Ģu telefonu, halanın kızı (!) arıyor, öteki taraftan!
Yay içine alınan sözün sonundaki ünlem iĢareti korunur:
Margarin ve tereyağı arasındaki farkı biliyor musunuz? (nerden bilelim,
sen söylersen öğreniriz elbet!) Sonuna kadar okuyun (okumaz mıyız hiç,
yeter ki dedikodu olsun!). Çok ilginç. Her ikisi de hemen hemen aynı kaloriye
sahiptir. Tereyağı çok az daha fazla doymuĢ yağ oranına sahiptir. (―Çok
az daha fazla‖ ibaresini bir yere yazın, lâzım olur) 8 grama 5 gram (ne demek
bu; bu çocuk tezini gerçekte nerde yaptı acaba?). Harvard Tıp Fakültesinin
çalıĢmasına göre (Inı-nı-nıııın; kafadan atmıyoruz vatandaĢ; çocuğu
daha ağzı tereyağı kokuyor diye küçümsedik ama o ne yaptı? Harvard‘tan
delil getirdi! Harvard deyince akan sular durur bizde; herifler, ―su içme-