3 NOKTALAMA Ä Ä¡ARETLERÄ

452 / Faysal Okan ATASOY
3.13.3.2 Çeviri metinlerde yay içinde ekleme
(V. Doğan GÜNAY: Dil ve ĠletiĢim: 98-101)
Çeviri yapanların yay kullanmaya dikkat etmesi gerekir. Yay iĢareti,
asıl metinde olmayan ve çeviren tarafından çeviriye eklenen kelimeleri, sözleri
göstermek için kullanılır. Yay içindeki metin cümlenin kuruluĢuna girmez.
Bu yüzden cümleden atılması cümlenin yapısında ve anlamında daralmaya
ve bozulmaya yol açmamalıdır.
Dilberün gamzesine oh diyelüm
Ger câna değir ise oh diyelüm
ġair Ģunu söylemek istiyor. ―Sevgilinin gamzesine ―ok‖ diyelim; eğer
(bu ok) can(ımız)a isabet ederse ―oh!‖ diyelim, (yani ―sevinelim‖).
(Talat TEKĠN, Türkoloji EleĢtirileri, s. 73)
Yukarıdaki metinde yay içinde yazar tarafından tamamlama yapılmıĢtır.
Bu eklemeler çevirisi verilen metnin daha iyi anlaĢılması için yazar tarafından
gerekli görülmüĢtür. Metnin aslında olmayan bu bilgiler cümleden
atılsa da yapı ve anlam bozulmaz:
Sevgilinin gamzesine ―ok‖ diyelim; eğer cana isabet ederse ―oh!‖ diyelim.
Cümledeki yay iĢaretleri de atılabilir. Bu durumda cümle yine anlamından
ve yapısından bir Ģey kaybetmez:
Sevgilinin gamzesine ―ok‖ diyelim; eğer bu ok canımıza isabet ederse
―oh!‖ diyelim, yani ―sevinelim‖.
Seddeyleyüp girîveleri bir dem et sülûk/ Tevhîd-i sırfa râst gelir doğru
râh-ı ney
Tehlikeli dolaĢık yolları, çıkmaz geçitleri bir soluk bırak da mânevî
yolculuğa düĢ; neyin dosdoğru yolu, tam birliğe çıkar; (mevhum varlıkların
hepsini de yok eder gider).
(Abdülbâki GÖLPINARLI, ġeyh Galib‘den Seçmeler, s. 86-87)
Yukarıdaki parçada hem asıl metin hem de onun çevirisi verilmiĢtir.
Asıl metinde olmayan kelimeler -ek açıklama- çeviride yay içine alınarak