3 NOKTALAMA Ä Ä¡ARETLERÄ

450 / Faysal Okan ATASOY
Yay içinde kelimenin kök Ģekli veya onunla ilgili açıklama verilebilir:
Inter‘in esas Fransızcası entre, okunuĢu ‗antr‘. Antrparantez (enrteparenthèses)
ve antrikot (entre-côtes, yani kaburga arası) oradan geliyor.
Intrare fiilinin Fransızcası olan entrer (girmek) ise dilimize antre sözcüğünü
vermiĢ; bir evin ya da yemeğin ―giriĢ‖i anlamında.
3.13.3.1.3 Nasıl anlaşılması gerektiği
(Sevan NĠġANYAN, Elifin Öküzü…, s. 73)
Yazar, seçtiği kelimenin okur tarafından nasıl anlaĢılması gerektiğini
yay içindeki açıklama ile gösterebilir:
Kitleye hitap eden filmlerde, kitlenin yüreğine bir halka düĢürmenin
en kestirme yolu, o kitleye kendini kolayca özdeĢleĢtirebileceği kahraman
(iyi, cesaretli, diğerkâm, güzel, yakıĢıklı) göstermektir. Çünkü kitle, hemen
inanır gördüğüne. Kendini, gerçek bir muhatapmıĢ gibi algılar.
(Selahattin YUSUF, ġimdiki Zamanın Ġzinde, s. 110)
Yukarıdaki metinde kahraman kelimesinin iyi, cesaretli, diğerkâm,
güzel, yakıĢıklı olarak anlaĢılması gerektiği yay içinde verilmiĢtir.
…eskilerin ―enine boyuna‖ dedikleri cinsten, yapılı (balık eti mi derler)
bir hanım. Böyle hanımlar birkaç nesil öncesinde sadece Türk erkeklerinin
değil, onların anneleri (yani kaynanalar) tarafından da pek makbul
tutulurlardı. Niçin? Efendim böyle ―dalyan‖ gibi hanımların zırt-pırt hastalanmayacağı,
tuttuğu iĢi koparacağı, çamaĢırda, hamurda, ev temizliğinde
arslanlar gibi çalıĢacağı yolunda bir genel kanaat mevcuttu da ondan.
(Ahmet Turan ALKAN, Biz Böyle Güzeliz, s. 207)
Bu metinde yay içinde geçen yani kaynanalar sözü, anneler kelimesinin
nasıl anlaĢılması gerektiği konusunda okuru yönlendirmektedir.
ġimdi gelelim açıklama faslına.
1. Ġnsanoğlu tek baĢına yaĢayamaz (Yalnızlık Allah‘a mahsus). Çünkü
insan medeniyyün bi't-tab'dır. Yani yaratılıĢ itibarı ile cemiyet hâlinde ya-
Ģaması gerekir…
3. Bu mevzuatı ayakta tutacak (ona uyulmasını sağlayacak) bir organizasyona
ihtiyaç vardır. Bu padiĢahtır, devlettir, hükümettir…