3 NOKTALAMA Ä Ä¡ARETLERÄ

434 / Faysal Okan ATASOY
3.12 TEK TIRNAK ĠġARETĠ ( „ ‟) ( ' ' )
Tek tırnak iĢareti çift tırnak iĢareti ile aynı köktendir ve aynı iĢi görür.
Tek tırnak iĢareti içine alınan, kelime, söz veya cümle etrafındakilerden
ayırılmıĢ olmaktadır. Bunun sebebi, bir alıntı olması, üzerine dikkat çekilmek
istenmesi olabilmektedir.
3.12.1.1 Tek tırnak işaretinin tarihi
Tek tırnak iĢareti ile ilgili bilgiler sınırlıdır. PARKES iĢaretin 18‘inci
yüzyıl sonlarına doğru Ġngiliz matbaasında dolaylı aktarmaları (indirect
speech) göstermek için kullanıldığını söylemektedir. Aynı yıllarda basılan
Ġngilizce kitaplarda tek tırnak içine alınan alıntının içinde yer alan baĢka bir
alıntı çift tırnakla ayırılmıĢtır. 300
Osmanlıcada rastlanmayan bu iĢarete, dönemin kılavuz kitaplarında da
yer verilmemiĢtir. Bugünkü Türkçede kuralları oturan tek tırnak iĢaretinin
kılavuzlarda görünüĢü de yenidir. 301
3.12.2 SORUNLAR - ÇÖZÜMLER
Amerikan ve Ġngiliz Ġngilizcelerinde tek tırnak ile çift tırnağın kullanılıĢı
birbirinin tersidir. Bunun yansıması olarak Türkçe noktalamada da çift
tırnak ile tek tırnak karıĢık kullanılabilmektedir. Türkçede alıntılar çift tırnakla
gösterilir. Alıntı içindeki alıntı veya vurgulama için tek tırnak kullanılır.
Türkçede tespit edilen sorun çift tırnak yerine tek tırnak kullanılmasıdır.
Bir de tırnakların ‗ ‘ yönsüz Ģekillerinin ( ' ' ) kullanılması uzun alıntılarda
hangi iĢaretin nerede açılıp nerede kapandığını göstermemesi bakımından
300 M. B. PARKES, Pause and Effect, s. 59-60.
301 GÖNÜLAL, Noktalama, ―tek tırnak‖ s. 108; ÇOTUKSÖKEN, Türkçe Yazım Kılavuzu, tek
tırnak imi s. 40; Yazım Kılavuzu, TDK, 2008, s. 44; HENGĠRMEN, Yazım Kılavuzu Noktalama
ĠĢaretleri, tek tırnak, s. 65. Yazım Kılavuzu, Dil Derneği, s. 80.