3 NOKTALAMA Ä Ä¡ARETLERÄ

Noktalama - sorunlar çözümler teklifler / 419
lan kurallar, alıntı göstermelerde alıntılanan sözün baĢına ve sonuna konması,
vurgulanmak istenen kelime, söz veya kitap baĢlığının makale baĢlığının
tırnak içine alınmasıdır. Bu kurallardan baĢka, uzun alıntılarda her paragrafın
baĢına açma tırnağı («) konacağı, alıntının tamamlandığı yere de tırnağın
kapama Ģekli (»)‘nin konacağı sayılmıĢtır. 296
EKER, tırnak iĢareti ile ayraç arasında cümle içinde gördükleri iĢ bakımından
fark olduğunu, bu iki iĢaretin karıĢtırıldığını belirtmiĢtir. Yay içine
alınan sözlerin cümlenin yapısına girmediğini yay içindeki söz kaldırıldığında
cümle anlamında bir kayıp oluĢmayacağını; buna karĢılık tırnak iĢareti
içindeki sözlerin cümle kuruluĢunda öğe olarak görev aldıkları için cümleden
atılamayacağını, atılınca cümle anlamının bozulacağını söylemiĢtir. 297
Tırnak iĢareti, anlatmaya bağlı edebî metinlerde (hikaye, roman, masal…)
olayın dolaysız konuĢma adı verilen yolla aktarılmasını sağlar. Dolaysız
konuĢma, metin içinde konuĢmanın aynen aktarılmasıdır. Aktarma
tırnak iĢaretleri ile olabileceği gibi, tırnaklar kaldırılarak konuĢma çizgisi ile
de verilebilir. 298
Müzik çalarların ve bunlara benzer resimlerle ekranda görünen müzik
çalma yazılımları üzerinde görülür. Kapatma tırnağı ileri sar (») ve açma
tırnağı («) da geri sar anlamına gelir. 299
296 ġEMSEDDĠN SAMĠ için bk. s. 28; Tahir Ken‗an, Kavâid-i Lisân-ı Türkî, s. 43; ―tırnak‖
Ahmet Cevat EMRE, Türkçe Sarf ve Nahiv… s. 18; ―nimnimeteyn‖ (nimnime: tırnak
üzerindeki beyaz leke) MEHMED ZĠHNĠ, Muktadab, s. 32. Ayrıca bk. ―AYDIN-MEYDAN,
Türkçe Ġmlâ Kılavuzu, tırnak imi s. 23; ÇOTUKSÖKEN, Türkçe Yazım Kılavuzu, tırnak
imi s. 39; DEMĠRAY, Temel Yazım Sözlüğü ―Ġmla Kılavuzu‖, tırnak s. 43; Eğitim Yayınları
Yazım Kılavuzu, tırnak s. 33; GÖNÜLAL, Noktalama, ―tırnak‖ s. 89-98; HENGĠRMEN,
Yazım Kılavuzu Noktalama ĠĢaretleri, tırnak, s. 63; Ġmlâ Kılavuzu, TDK, 2 1941, tırnak
s. XLIII; Ġmlâ Kılavuzu, TDK, 7 1962, tırnak s. XXVII; KARATAġ, Türk Dilinde Ġmlâ ve
Noktalama, tırnak iĢareti, s. 31; ÖZÖN, Türkçe Ġmla Kılavuzu, tırnak s. XXXIV; SANDER,
Bütün Okullar Ġçin Yeni Ġmlâ Kılavuzu, ―tırnak‖ s. 237; TULUM, Yeni Ġmla Kılavuzu, Ġstanbul
1986, YARDIMCI ĠġARETLER tırnak iĢareti s. 51; Yeni Yazım Kılavuzu,
TDK, 8 1975, tırnak s. 36; Yazım Kılavuzu, Dil Derneği, tırnak imi s. 78-79
297 Süer EKER, ÇağdaĢ Türk Dili, s. s. 462. EKER son yıllarda çift tırnak yerine tek tırnak
iĢaretinin kullanılmaya baĢlandığını da belirtmiĢtir.
298 Ünsal ÖZÜNLÜ, Edebiyatta Dil Kullanımları, s. 162
299 http://en. wikipedia. org/wiki/Guillemet EriĢme günü: 14. 07. 2009 saat: 13: 09 .