3 NOKTALAMA Ä Ä¡ARETLERÄ

Recommendations

Info

418 / Faysal Okan ATASOY Fransız ve Ġtalyan matbaacılarca kullanılmıĢ, Zamanla alıntıları ve doğrudan konuĢma aktarmalarını göstermek üzere kullanılmıĢtır. 293 18. yüzyılın baĢlarında Ġngiliz matbaacılar, virgül iĢaretlerini diple adı verilen iĢareti kullanarak değiĢikliğe uğratır ve yeni bir ―alıntı iĢareti-tırnak iĢareti‖ adı verilen noktalama sembolüne dönüĢtürürler. ĠĢaret alıntıların baĢına ve sonuna konur, yüzyılın ortalarına doğru herkesçe kabul edilmeye baĢlanır. Aynı dönemlerde diple iĢareti ile yeni tırnak iĢaretlerinin aynı eser içinde kullanıldığı da olur. Bunun yanında yazarlar konuĢmaları göstermek üzere satırbaĢı yapıp baĢına çizgi koymaya da baĢlarlar. Tırnak iĢaretleri 19‘uncu yüzyıla kadar konuĢmaları göstermek ve baĢka çalıĢmalardan yapılan alıntıları belirtmek için kullanılır. Bazı yazarların üslup amaçlı olarak diple iĢaretini kullandıkları da görülür. Tek tırnağa 18‘inci yüzyılın sonlarında rastlanır. Alıntılanan metin içinde baĢkasına ait sözlerin geçtiği alıntılarda çift tırnağın dıĢta, tek tırnağın içte kullanıldığı örnekler görülür. Diple adı verilen iĢaret 19‘uncu yüzyıla kadar Fransa‘da hükmünü sürdürür. 18‘inci yüzyılda yazılı metinlere baĢka dillerden yapılan alıntıları göstermek için eğik (italik) yazı kullanıldığı, bunun yanında aynı dilden yapılan alıntılarda alıntının eğik gösterilmesi yerine diple iĢaretlerinin kullanılması gerektiği söylenir. 1750‘den önce doğrudan konuĢmaları göstermek üzere eserlerde sadece konuĢmanın baĢladığı yere iki virgül (,,) konduğu, konuĢmanın bittiği yere ise iĢaret konmadığı görülür. Alıntıyı veya konuĢmayı göstermek üzere bu iĢaret yeterli görülmüĢtür. 18‘inci yüzyılın sonlarına doğru Fransız yazar ve matbaacılar doğrudan konuĢma aktarmaları göstermek için içerlek yazma, önüne kısa-uzun çizgi koyma gibi değiĢik yöntemler kullanırlar. 19‘uncu yüzyılın baĢlarında Ġngilizlerin kullandığı bir yöntem olan alıntı gösterme yöntemini Fransa‘da ilk olarak Balzac kullanır, bu da konuĢmaları göstermek üzere satır baĢı yapıp konuĢmayı çizgi ile baĢlatmaktır. Tırnak iĢaretlerinin vurgu amaçlı kullanılıĢının ilk örneklerini GEOTHE [1749-1832] vermiĢtir. 294 Türkçeye Tanzimat‘tan sonra geçmiĢtir. Osmanlıcada iĢarete mümeyyize 295 (=seçici, ayırıcı) adı verilmiĢtir. Çift tırnak iĢareti (« »), alıntı aktarmada kullanılmıĢtır. Kılavuzlarda Ġmlâ Kılavuzu (TDK, 1941)‘nda belirlenen kuralların aĢağı yukarı değiĢmeden geldiği görülmektedir. Burada sayı- 293 M. B. PARKES, Pause and Effect, s. 304. 294 M. B. PARKES, Pause and Effect, s. 59-61 295 ġEMSEDDĠN SAMĠ için bk. s. 28; Mahir KALFA, Türkçenin Öğretiminde Noktalamanın Önemi, s. 322.
Noktalama - sorunlar çözümler teklifler / 419 lan kurallar, alıntı göstermelerde alıntılanan sözün baĢına ve sonuna konması, vurgulanmak istenen kelime, söz veya kitap baĢlığının makale baĢlığının tırnak içine alınmasıdır. Bu kurallardan baĢka, uzun alıntılarda her paragrafın baĢına açma tırnağı («) konacağı, alıntının tamamlandığı yere de tırnağın kapama Ģekli (»)‘nin konacağı sayılmıĢtır. 296 EKER, tırnak iĢareti ile ayraç arasında cümle içinde gördükleri iĢ bakımından fark olduğunu, bu iki iĢaretin karıĢtırıldığını belirtmiĢtir. Yay içine alınan sözlerin cümlenin yapısına girmediğini yay içindeki söz kaldırıldığında cümle anlamında bir kayıp oluĢmayacağını; buna karĢılık tırnak iĢareti içindeki sözlerin cümle kuruluĢunda öğe olarak görev aldıkları için cümleden atılamayacağını, atılınca cümle anlamının bozulacağını söylemiĢtir. 297 Tırnak iĢareti, anlatmaya bağlı edebî metinlerde (hikaye, roman, masal…) olayın dolaysız konuĢma adı verilen yolla aktarılmasını sağlar. Dolaysız konuĢma, metin içinde konuĢmanın aynen aktarılmasıdır. Aktarma tırnak iĢaretleri ile olabileceği gibi, tırnaklar kaldırılarak konuĢma çizgisi ile de verilebilir. 298 Müzik çalarların ve bunlara benzer resimlerle ekranda görünen müzik çalma yazılımları üzerinde görülür. Kapatma tırnağı ileri sar (») ve açma tırnağı («) da geri sar anlamına gelir. 299 296 ġEMSEDDĠN SAMĠ için bk. s. 28; Tahir Ken‗an, Kavâid-i Lisân-ı Türkî, s. 43; ―tırnak‖ Ahmet Cevat EMRE, Türkçe Sarf ve Nahiv… s. 18; ―nimnimeteyn‖ (nimnime: tırnak üzerindeki beyaz leke) MEHMED ZĠHNĠ, Muktadab, s. 32. Ayrıca bk. ―AYDIN-MEYDAN, Türkçe Ġmlâ Kılavuzu, tırnak imi s. 23; ÇOTUKSÖKEN, Türkçe Yazım Kılavuzu, tırnak imi s. 39; DEMĠRAY, Temel Yazım Sözlüğü ―Ġmla Kılavuzu‖, tırnak s. 43; Eğitim Yayınları Yazım Kılavuzu, tırnak s. 33; GÖNÜLAL, Noktalama, ―tırnak‖ s. 89-98; HENGĠRMEN, Yazım Kılavuzu Noktalama ĠĢaretleri, tırnak, s. 63; Ġmlâ Kılavuzu, TDK, 2 1941, tırnak s. XLIII; Ġmlâ Kılavuzu, TDK, 7 1962, tırnak s. XXVII; KARATAġ, Türk Dilinde Ġmlâ ve Noktalama, tırnak iĢareti, s. 31; ÖZÖN, Türkçe Ġmla Kılavuzu, tırnak s. XXXIV; SANDER, Bütün Okullar Ġçin Yeni Ġmlâ Kılavuzu, ―tırnak‖ s. 237; TULUM, Yeni Ġmla Kılavuzu, Ġstanbul 1986, YARDIMCI ĠġARETLER tırnak iĢareti s. 51; Yeni Yazım Kılavuzu, TDK, 8 1975, tırnak s. 36; Yazım Kılavuzu, Dil Derneği, tırnak imi s. 78-79 297 Süer EKER, ÇağdaĢ Türk Dili, s. s. 462. EKER son yıllarda çift tırnak yerine tek tırnak iĢaretinin kullanılmaya baĢlandığını da belirtmiĢtir. 298 Ünsal ÖZÜNLÜ, Edebiyatta Dil Kullanımları, s. 162 299 http://en. wikipedia. org/wiki/Guillemet EriĢme günü: 14. 07. 2009 saat: 13: 09 .
Page 1 and 2:
T.C. MARMARA ÜNĠVERSĠTESĠ EĞĠ
Page 5 and 6:
ÖNSÖZ Noktalama iĢaretleri, söz
Page 7 and 8:
ÖZET Anahtar Kelimeler: Türkçede
Page 9 and 10:
ABSTRACT Key words: Punctuation in
Page 11 and 12:
ĠÇĠNDEKĠLER Noktalama - sorunla
Page 13 and 14:
Noktalama - sorunlar çözümler te
Page 15 and 16:
Page 17 and 18:
Page 19 and 20:
Page 21 and 22:
Page 23 and 24:
Page 25 and 26:
1 GĠRĠġ Noktalama - sorunlar ç
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
Page 39 and 40:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
3 NOKTALAMA ĠġARETLERĠ Noktalama
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
Page 103 and 104:
Page 105 and 106:
(Ayrıntılı bilgi için lütfen i
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Efes‘te bir meydan. Maiyeti ile b
Page 111 and 112:
Page 113 and 114:
Page 115 and 116:
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
TRT Türkiye Radyo Televizyon Kurum
Page 121 and 122:
M. Kemal Mim Kemal Noktalama - soru
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Page 129 and 130:
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
3.1.3.5.6 Sayı dilimlerinin yazıl
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
3.2 VĠRGÜL Noktalama - sorunlar
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Meyve-î memnû‘dan tadmak günâ
Page 151 and 152:
Page 153 and 154:
Page 155 and 156:
Page 157 and 158:
Page 159 and 160:
Page 161 and 162:
Page 163 and 164:
Kraliçe, Papa ile evliyken boĢanm
Page 165 and 166:
Page 167 and 168:
Page 169 and 170:
Page 171 and 172:
Page 173 and 174:
Page 175 and 176:
Page 177 and 178:
Page 179 and 180:
Page 181 and 182:
Page 183 and 184:
Page 185 and 186:
Page 187 and 188:
Page 189 and 190:
Birinci sınıftan, çocuğun biri
Page 191 and 192:
Page 193 and 194:
Page 195 and 196:
Page 197 and 198:
Page 199 and 200:
Page 201 and 202:
Page 203 and 204:
A — Bu adamı tanıyor musun?k B
Page 205 and 206:
Page 207 and 208:
3.3.1.2 Noktalı virgül - anlam il
Page 209 and 210:
Page 211 and 212:
3.3.2 SORUNLAR - ÇÖZÜMLER Noktal
Page 213 and 214:
Page 215 and 216:
Page 217 and 218:
Page 219 and 220:
Page 221 and 222:
Page 223 and 224:
Page 225 and 226:
Page 227 and 228:
Page 229 and 230:
250 Camberwell Road Camberwell Vict
Page 231 and 232:
Page 233 and 234:
Page 235 and 236:
Page 237 and 238:
Page 239 and 240:
3.3.3.5 Başlıklarda noktalı virg
Page 241 and 242:
Page 243 and 244:
3.4.2 SORUNLAR - ÇÖZÜMLER Noktal
Page 245 and 246:
Page 247 and 248:
Page 249 and 250:
Page 251 and 252:
Page 253 and 254:
Page 255 and 256:
Page 257 and 258:
Page 259 and 260:
Page 261 and 262:
3.4.3.8 Genel ağ adreslerinde iki
Page 263 and 264:
Page 265 and 266:
3.5 ÜÇ NOKTA ( ... ) Noktalama -
Page 267 and 268:
Page 269 and 270:
Page 271 and 272:
3.5.3 TEKLĠFLER Noktalama - sorunl
Page 273 and 274:
Page 275 and 276:
Page 277 and 278:
Page 279 and 280:
Page 281 and 282:
Page 283 and 284:
Page 285 and 286:
Page 287 and 288:
Page 289 and 290:
Page 291 and 292:
Page 293 and 294:
Page 295 and 296:
Page 297 and 298:
Page 299 and 300:
3.6.2.2 Gerçek soru cümlesi - sö
Page 301 and 302:
3.6.2.4 Soru işaretinin yeri Nokta
Page 303 and 304:
Page 305 and 306:
Page 307 and 308:
Page 309 and 310:
Page 311 and 312:
KaĢınıyorsun galiba? 3.6.3.2.4 O
Page 313 and 314:
Page 315 and 316:
Page 317 and 318:
Page 319 and 320:
Pakize — (ĢaĢkın) Efendim? Avn
Page 321 and 322:
3.6.3.2.12 Rica - Teklif Noktalama
Page 323 and 324:
Page 325 and 326:
Page 327 and 328:
Page 329 and 330:
Page 331 and 332:
Page 333 and 334:
Page 335 and 336:
Page 337 and 338:
Page 339 and 340:
Page 341 and 342:
Page 343 and 344:
3.7 ÜNLEM ĠġARETĠ ( ! ) Noktala
Page 345 and 346:
Page 347 and 348:
Page 349 and 350:
Page 351 and 352:
(2a) Bana baksana sen! dedi. (2b) B
Page 353 and 354:
Page 355 and 356:
Page 357 and 358:
Page 359 and 360:
Page 361 and 362:
Page 363 and 364:
Page 365 and 366:
3.7.3.3.8 Acıma - Acıyı dile get
Page 367 and 368:
Eyvah! Vah vah! Noktalama - sorunla
Page 369 and 370:
Ġç Oğuz‘da DıĢ Oğuz‘da ad
Page 371 and 372:
Kadir Tanrı seni namerde muhtaç e
Page 373 and 374:
Gideceksin! Dur! Yürüme! Araba ge
Page 375 and 376:
Kimseye görünme! Noktalama - soru
Page 377 and 378: Noktalama - sorunlar çözümler te
Page 385 and 386: 3.8.3 TEKLĠFLER Noktalama - sorunl
Page 387 and 388: tır: Noktalama - sorunlar çözüm
Page 407 and 408: 3.8.3.18 Matematikte kısa çizgi -
Page 409 and 410: 3.9 KONUġMA ÇĠZGĠSĠ 3.9.1.1 Ko
Page 411 and 412: 3.9.2 SORUNLAR - ÇÖZÜMLER Noktal
Page 413 and 414: 3.9.3 TEKLĠFLER Noktalama - sorunl
Page 417 and 418: 3.10 EĞĠK ÇĠZGĠ ( / ) 3.10.1.1
Page 419 and 420: 3.10.3 TEKLĠFLER Noktalama - sorun
Page 427: 3.11 ÇĠFT TIRNAK ĠġARETĠ (“
Page 449 and 450: 3.12.3.5 Bibliyografik künyelerde
Page 451 and 452: 3.13.1.1 Yay işaretinin tarihi Nok
Page 457 and 458: 3.13.3 TEKLĠFLER Noktalama - sorun
Page 479 and 480:
Page 481 and 482:
Yukarıdaki metne müdahale edilere
Page 483 and 484:
3.15.3 TEKLĠFLER Noktalama - sorun
Page 485 and 486:
Page 487 and 488:
3.16.2 SORUNLAR - ÇÖZÜMLER Nokta
Page 489 and 490:
Page 491 and 492:
Page 493 and 494:
3.16.3 TEKLĠFLER Noktalama - sorun
Page 495 and 496:
Page 497 and 498:
Page 499 and 500:
Sevenleri göyer dedi Anın için b
Page 501 and 502:
Page 503 and 504:
Page 505 and 506:
Page 507 and 508:
3.17.1.6 ~ Benzerlik, yaklaşıklı
Page 509 and 510:
Page 511 and 512:
Page 513 and 514:
Page 515 and 516:
Paralel � Dik Noktalama - sorunla
Page 517 and 518:
Page 519 and 520:
Page 521 and 522:
Page 523 and 524:
Page 525 and 526:
Page 527 and 528:
Page 529 and 530:
Page 531 and 532:
Page 533 and 534:
Page 535 and 536:
Page 537 and 538:
Page 539 and 540:
Page 541 and 542:
show all

3 NOKTALAMA Ä Ä¡ARETLERÄ

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?