3 NOKTALAMA Ä Ä¡ARETLERÄ

382 / Faysal Okan ATASOY
(Ahmet Muhip DIRANAS, ġiirler, s. 111)
Bunu samimiyetle söylüyorum -inan bana- benim yaptığım bu iyiliği
hiç kimse yapmaz sana!
Allah -hâĢâ sümme hâĢâ- küstü bana diyormuĢ.
Gördüğüm bu manzara karĢısında -Allah seni inandırsın- iki gözüm
iki çeĢme, oturdum, hüngür hüngür ağladım.
Çocuğun iĢtahı -Ģeytan kulağına kurĢun- iki gündür gâyet yerinde.
Bütün akrabası -topu topu iki kiĢi: bir dayı bir de hala- toplanmıĢ!
Teyzeciğim -aramızda kalsın- bu indirimi babam gelse yapmam ha!
3.8.3.2.2 Kökleri ekleri ayırma
Kısa çizgi dilbilgisinde fiil köklerini ve bunlara getirilen ekleri birbirinden
ayırmak için kullanılabilmektedir:
komĢu-y-u, komĢu-da, komĢu-dan, komĢu-y-a
gel-ecek-sin, gel-di-k, gel-me-di-ler
Yukarıda görüldüğü gibi ekler kelimelerden kısa çizgi ile
ayırılmaktadır. Dilbilgisi kitaplarında, isimlerin eklerine ayırılmasında artı
(+) iĢareti fiillerin ayırılmasında ise kısa çizgi iĢaretinin kullanıldığı görülmektedir.
Ayrıca, isimlere getirilen eklerin önüne artı (+) iĢareti getirilmektedir:
―+dA, +dAn, +A, +I ekleri isim hâl ekleridir‖ cümlesinde görüldüğü
gibi. Ġsimlerden fiil yapan eklerin önüne artı (+), arkasına kısa çizgi (-) getirilir:
+a- eki gibi.
Oyun+a-t-ıcı (oynatıcı) kelimesindeki iĢaretler ek hakkında bilgi verir:
+a- eki isimlere gelerek onlardan fiil türetmekte, -t- eki fiillere gelerek
fiillerden yine fiil türetmekte, -ıcı eki ise fiillere gelerek onlardan isim türetmektedir.
Artı iĢareti (+) ekin sonuna gelirse yazılmaz.
Kelimenin sonuna denk gelen iĢaret kısa çizgi ise yazılır, artı (+) ise
yazılmaz. BaĢka bir deyiĢle, kelime çekimsiz bir fiil olarak bitmiĢse sonuna
―-mAk‖ anlamında kısa çizgi (-) eklenirken, isim olarak bittiğinde sonuna
artı (+) konmaz: düz+el-t-tir-, konuĢ-tur-, yap-ıl-, göster-i, sun-ucu,
oyun+a-k > oyn+a-k gibi.