3 NOKTALAMA Ä Ä¡ARETLERÄ

380 / Faysal Okan ATASOY
Kimi yazarlar, sohbet havasında yazdığı yazılarda karĢısında biri varmıĢ
gibi davranmaktadır. Yazar böyle bir durumda ara sıra karĢısındakine
sorular sorarak ilgiyi canlı tutmaya çalıĢabilir. AĢağıdaki metinde böyle bir
ara söz kullanılmıĢtır:
Velâkin ille de Necibe Hanım‘ın, -hani nasıl söylenir?- iĢveli, nazik,
Ģen ve canayakın edâsıdır ki, daha Ģimdiden Orta Anadolu dolaylarında
hatırı sayılır bir Necibe hayranları güruhu vücuda getirmiĢ bulunuyor.
(Ahmet Turan ALKAN, Biz Böyle Güzeliz, s. 207)
Yukarıdaki metinde hani nasıl söylenir sözü, yazarın asıl cümlede
söylemek istediğini dile getirirken sarf ettiği ara sözdür. Bu ara söz iki kısa
çizgi arasına alınarak asıl cümleden ayırılmıĢtır.
Endazenin asıl anlamı adım. Ancak en eski zamanlardan beri bu sözcük
bir adıma eĢdeğer olan -yaklaĢık 60-65 santim civarında- standart ölçü
birimi olarak kullanılmıĢ. Tıpkı Yunanca métron gibi, genel olarak ―uzunluk
ölçüsü‖ ve ―ölçüm‖ anlamını kazanmıĢ.
(Sevan NĠġANYAN, Elifin Öküzü…, s. 72)
Yukarıdaki metinde geçen kısa çizgiler arasında bir adımın yaklaĢık
60-65 santim civarında olduğu açıklanmıĢtır.
Ara söz, asıl cümle ile ilgili ek açıklama içerdiği için cümleden atıldığında
asıl cümle herhangi bir anlam kaybına uğramaz.
Wittgenstein, gramer hatalarından kurtulmanın, eski kelimelerin yerine
yenilerini koymakla halledilecek kadar kolay bir iĢ olmadığını görmüĢtü:
―ġimdi artık bu iĢ kolay -yani kelimeler hakkındaki yanlıĢ anlamalar,
eski kelimeler yerine yenilerini kullanmak suretiyle önlenebilir- diye düĢünebilirsiniz.
Ancak bu iĢ bu kadar basit değildir. Bununla birlikte, yanlıĢ
anlamalar bazı durumlarda bu Ģekilde önlenebilir.‖
(ġakir KOCABAġ, Ġfadelerin Gramatik Ayırımı, s. 7)
Yukarıdaki metinde geçen ara söz (yani kelimeler hakkındaki yanlıĢ
anlamalar, eski kelimeler yerine yenilerini kullanmak suretiyle önlenebilir)
cümleden atıldığında asıl cümlenin Ģimdi artık bu iĢ kolay diye düĢünebilirsiniz
olduğu görülür. Cümle bu hâliyle yine anlamlı ve düzgün bir cümledir.