3 NOKTALAMA Ä Ä¡ARETLERÄ

370 / Faysal Okan ATASOY
3.8 KISA ÇĠZGĠ ( - )
―Bir tutam çizgi‖ anlamına gelen dash, hypen kelimelerinin karĢılığıdır;
tire olarak da adlandırılır. Yarım harf uzunluğunda bir çizgidir. (Çizginin
uzunluğu için n harfi ölçü olarak alındığı için Ġngilizcede en dash olarak
adlandırılır.)
Kısa çizgi, kelimeleri birleĢtirmek için bir de bunun tam tersine bölmek,
ayırmak için kullanılabilir.
Kısa çizgi sayılar, zamanlar ve yerler arasında bağ kurmak için; zaman
veya mekan aralığını göstermek için kullanılabilir.
Kısa çizgi okuyucuya önüne geldiği kelimeden arkasındaki kelimeye
ileri doğru acele etmesi konusunda uyarı verir. 267
3.8.1.1 Kısa çizginin tarihi
Aynı kelimenin bir satırın sonuna denk gelerek ayrılan hecelerini kelimeye
bağlamaya yarayan fırça darbesi Ģeklindeki iĢarettir. Sonradan birle-
Ģik kelimeleri bağlamak için kullanılmıĢtır. 268 Parkes‘in eserinde 12‘nci yüzyıla
ait eski yazmalarda harf büyüklüğünün ortasından baĢlayıp 30þ‘lik açıyla
yükselen bir fırça darbesi Ģeklinde görülür. ĠĢaretin GUTENBERG [1398-
1468] tarafından keĢfedildiği bilgisi de verilmektedir 269 , ancak bu bilgi matbaada
ilk kullanan kiĢi olmasındandır. GUTENBERG 1455‘te bastığı 42 satırlı
Ġncil‘de satır sonuna sığmayan kelimelerin hecesini bölerek kalan harfleri alt
satıra dizmiĢtir. Bu harflerin üstteki kelimeye ait olduğunu göstermek üzere
çift çizgi kullanmıĢtır. Böylece kitap sayfalarında satır sonları girintili çıkıntılı
olmaktan kurtularak, güzel görünüm kazanmıĢtır. Kullanılan çizgiler 45-
60þ‘lik açıyla yükselmektedir.
267 Geraldine WOODS, Webster‘s New World Punctuation, s. 113
268 M. B. PARKES, Pause and Effect, s. 304.
269 http://en. wikipedia. org/wiki/Hypen#Origin_and_history_of_the_hyphen