3 NOKTALAMA Ä Ä¡ARETLERÄ

Noktalama - sorunlar çözümler teklifler / 347
— Delirdin mi sen ayol, anlattım ya!
— Bana ayol da diyemezsin, ben valiyim anladın mı? Vaali! Otur yerine!
— Üstüme iyilik sağlık, peki oturayım bari sayın valim!
3.7.3.3 Duygu aktarma
(Ahmet Turan ALKAN, Biz Böyle Güzeliz, s. 315-317)
Ünlem iĢareti, duygu 266 aktaran sözlerin sonuna konur. Bu duygular
ĢaĢma, sevinç, üzüntü, kızgınlık, korkma, tiksinme, utanma gibi değiĢik baĢlıklar
altında toplanabilir. AĢağıda, tespit edilebilen duygu kümelerine örnekler
verilmiĢtir:
3.7.3.3.1 Şaşma
ġaĢkınlık ifade eden ses, hece veya sözün arkasına ünlem konur:
IV. ĠSTANBULLU (elini Osman‘ın omzuna koyarak)
Kula da bağlıdır, kula da.
(Osman gülümseyerek adamın elini tutar, sıkar, adam kıvranır. Osman
elini bırakınca ĢaĢkınlık içinde ona bakarak)
Vay canına!
266 GOLEMAN duyguyu bir his ve bu hisse özgü belirli düĢünceler, psikolojik ve biyolojik
hâller ve bir dizi hareket eğilimi olarak görmekte; duyguların karıĢımları, çeĢitlemeleri,
değiĢip geliĢmiĢ Ģekilleri ve ince farklılıkları olduğunu ve yüzlerce duygudan bahsedilebileceğini
belirtmektedir. Bütün bu duyguların temel duygu kümeleri altında toplanabileceğini
bunların da Ģöylece sınıflandırılabileceğini söyler:
―Öfke: hiddet, hakaret, içerleme, gazap, tükenme, kızma, sinirlenme, hınç, kin, rahatsızlık,
alınganlık, düĢmanlık ve en uç noktada patolojik nefret ve Ģiddet.
Üzüntü: acı, keder, neĢesizlik, kasvet, melankoli, kendine acıma, yalnızlık, can sıkıntısı,
umutsuzluk, Ģiddetli depresyon.
Korku: kaygı, kuruntu, sinirlilik, tasa, hayret, Ģüphe, uyanıklık, vicdan azabı, huzursuzluk,
çekinme, ürkme, dehĢet.
ġevk: mutluluk, coĢku, rahatlama, tatmin, haz, sevinç, eğlenme, gurur, tensel zevk, heyecan,
vecd hâli, hoĢnutluk, kendinden geçme, aĢırı zindelik, kapris ve mani.
Sevgi: kabul görme, dostluk, güven, iyilik, yakın ilgi, sadakat, hayranlık, muhabbet,
aĢırı tutkunluk.
ġaĢkınlık: Ģok, hayret, afallama, merak.
Ġğrenme: hor görme, aĢağılama, küçümseme, tiksinme, nefret etme, hoĢlanmama, itici
bulma.
Utanç: suçluluk, mahcubiyet, hayal kırıklığı, piĢmanlık, küçük düĢme, üzülme ve
nedâmet. ‖ (Daniel GOLEMAN, Duygusal Zeka, s. 359-360)