3 NOKTALAMA Ä Ä¡ARETLERÄ

Noktalama - sorunlar çözümler teklifler / 329
Yukarıdaki metinde okunamayan kelimeler üç nokta iĢareti ile gösterilmiĢ,
metne yazar tarafından eklenen kelime ise köĢeli yay içine alınmıĢtır.
Bu metnin aĢağıdaki çevirisinde (yaĢında) kelimesinin yanına soru iĢareti
konarak kelime teklifi yapılmıĢ, bilginin de Ģüpheli olduğu gösterilmiĢtir:
(D 1) Kapgan Kağan yirmi (yaĢında?) ……… idi. (Onu ben) Kapgan
kağan (olarak) tahta oturttum. Geceleri uyumadan, (D2) gündüzleri oturmadan,
kızıl kanımı akıtarak, kara terimi döktürerek hizmet ettim. Uzak mesafelere
keĢif devriyeleri gönderdim, (D 3) gözetleme kulelerini (yerli yerince)
koydurttum. Dönen düĢmanı (geri) getirirdim.
(Talat TEKĠN, Orhon Yazıtları, s. 93)
ġiĢek ‗iki yaĢında koyun‘. Yerel ağızlarda da ĢiĢek olarak kullanılır. Dar
bir alanda iĢek (ve fiĢek) biçimleri de geçer. Eğirdir Gölünde yaĢayan bir balığa
da ĢiĢek adı verilir. Ağızlarda ĢiĢek yanında diĢli adı da kullanılır…
Clauson, tiĢek (> ĢiĢek) sözünün Yakutça tisege karĢılığını vermekle yetinmiĢ,
Räsänen ise Yakutça karĢılığını saymamıĢtır. Kaluzynski‘ye göre (RO
31: 109), Yakutça tıhağas biçimi *tiĢek-aç veya ? tiĢ-keç‘ten gelir.
(Hasan EREN, Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü, s. 388-389)
Yukarıdaki metnin son cümlesinde soru iĢareti kullanılarak tiĢ-keç kelimesi
ile ilgili bilginin Ģüpheli veya tartıĢmalı olduğu gösterilmiĢtir.
102. Kayık - Kaymak
Eski Türkçe kay-: su yüzüne çıkmak?, kadh-: meyletmek.
Eski Türkçede bir kaymak bir de kadhmak fiili var. Oğuz lehçesinde
sonradan tüm dh‘ler y olunca kadhmak da kaymak olmuĢ. Öte yandan
kat/katmak kökünün bazı türevleri de kadh- biçimini alınca iĢler iyice karıĢmıĢ.
(Sevan NĠġANYAN, Sözlerin Soyağacı, s. 115)
Yukarıdaki metinde geçen soru iĢareti kay- kelimesi için verilen su
yüzüne çıkmak anlamının Ģüpheli olduğunu göstermek için kullanılmıĢtır.
Yazıda ve konuĢmada bilinmeyen veya gizlenmek istenen cevabı göstermek
için konuĢmalarda sorunun muhatabı bilmiyorum cevabı yerine suskunluğu
tercih edebilir. Bu suskunluk üç nokta iĢareti ile gösterilir. Sorar
gibi bir suskunluk olduğunda üç noktayı soru iĢareti takip eder.