3 NOKTALAMA Ä Ä¡ARETLERÄ

328 / Faysal Okan ATASOY
garmak ‗kara dut‘ (TDK: DS: XII, 4507a. s.) < ? kara.
(Mustafa KAÇALĠN, Dedem Korkut‘un Kazan…, s. 142)
Yukarıdaki metinde garmak kelimesinin kökeninin kara kelimesinden
gelebileceği tartıĢmaya açılmıĢtır. Burada bilginin tartıĢmalı olduğu, kesin
olmadığı soru iĢareti ile gösterilmiĢtir.
turna ‗sulak yerlerde ve bataklıklarda yaĢayan, göçücü, iri bir kuĢ
(Grus grus)‘. Ağızlarda durna olarak da geçer… Turna adının, kuĢun çıkardığı
sesten geldiği anlaĢılıyor. O açıdan yabancı dillerde de turna‘ya benzer bir
takım adların kullanıldığına tanık oluyoruz. …
Räsänen (LTS 202) ? iĢaretiyle Moğolca toğoriğun biçimiyle birleĢtirmiĢ,
daha sonra (V501 b) Ramstedt‘e uyarak (KWb 411 a) Moğolca turağ
biçimiyle karĢılaĢtırmıĢtır.
(Hasan EREN, Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü, s. 418-419)
Yukarıdaki metinde araĢtırmacı bir baĢka araĢtırmacının kelimenin
kökeni konusunda soru iĢareti ile tahminde bulunduğunu belirtmektedir.
AĢağıdaki metinde ve onun çevirisinde görülen soru iĢaretleri de araĢtırmacının
okunamayan yerler için teklif ettiği kelimeleri göstermektedir:
(B 1) [……….] üze [……….] (B 2) Bilge Kağan u[çdı (?)] (B 3). Yay
boslar, üze t[engri (?)] (B 4) köbürgesi eterçe, anç[a], (B 5) tağda sığun
etser, a[nça (?)], (B 6) sakınur men. Kangım K[ağan (?)] (B 7 ) taĢın özüm
Kağan […]
(Talat TEKĠN, Orhon Yazıtları, s. 80)
(B 1) ………. üzerine ……… (B 2) Bilge Hakan vefat (etti ?). (B 3).
Ġlkbahar gelince, yukarıda (gök) (B 4) davulu nasıl gümbürderse, öylece,,
(B 5) dağlarda geyikler (nasıl) böğürürse, (öylece), (B 6) yas tutuyorum.
Babam (Hakanın ?) (B 7 ) (mezar taĢını bizzat (ben) Hakan ……….
(Talat TEKĠN, Orhon Yazıtları, s. 81)
(D 1) Kapgan Kağan [yeti] otuz ……mta ……erti. Kapgan Kağan
olurtdum. Tün udımatı, (D 2) küntüz olurmatı, kızıl kanım töküti, kara terim
yüğürt[i] iĢiğ küçüğ bertim ök. Uzun yelmeğ yeme ıttım ok, (D 3) arkuy
karguğ olgurtdum ok. Yanığıma yağığ kelür[ü]r ertim.
(Talat TEKĠN, Orhon Yazıtları, s. 92)