3 NOKTALAMA Ä Ä¡ARETLERÄ

306 / Faysal Okan ATASOY
Bu cümle Ģimdi bunun sırası değil cümlesinin soru yoluyla daha etkili
bir Ģekilde söylenmiĢ Ģeklidir. Etkisini karĢıdakinin isteğine karĢı onu ayıplayıp
azarlar Ģekilde söylenmesinden almaktadır. Bu etki soru yoluyla sağlanmıĢtır;
bu yüzden cümlenin sonuna da soru iĢareti konmuĢtur.
Ne arıyorsun burada?
Yukarıdaki cümlede ben senin gelmeni yasaklamıĢtım anlamında çıkıĢma
anlamı vardır.
Çocuk mu kandırıyorsun?
Ne dedin sen?
— BaĢı sıkıĢan çat kapı geliveriyor. Ulan ben hükümet miyim?
(Mustafa KUTLU, Tufandan Önce, s. 7)
Kendi kendine söylenen bu kiĢinin konuĢmasında da hayali olarak
karĢısında bulunanlara çıkıĢtığı söylenebilir. ÇıkıĢma anlamı soru yoluyla
sağlandığı için sonuna soru iĢareti konmuĢtur.
— Telefon almak için kurabileceğimiz cümle çeĢitlerimiz bunlardı;
bitti. Telefondan da vazgeçtim, size bağlanmaya çalıĢıyorum burada.
— Evet??
— Hanfendi neden bu kadar düĢündünüz? Da Vinci‘nin Ģifresini mi
sordum?
— Önümde işim var, görmüyo musunuz?
(Mine SOTA, Hepimus Ġnsanus, s. 93)
Yukarıdaki metnin son cümlesinde bir çıkıĢma anlamı vardır. Bu
anlam soru yoluyla sağlanmıĢtır. Cümle soru cümlesi olduğu için sonuna
soru iĢareti konmuĢtur.
Dünyanın nizamı neden bozuluyor? ĠĢte bunun gibi kendini bilmez
dürzüler yüzünden. İndir ulan bacaklarını terbiyesiz, kimin karşısında
oturduğunu bilmiyor musun? Daha düne kadar el bağlayıp ayakta durur,
otur demeden oturmazdın.
(Mustafa KUTLU, Tufandan Önce, s. 79)
Yukarıdaki metinde geçen kimin karĢısında oturduğunu bilmiyor musun
cümlesi hatırlatma yoluyla azarlama ifadesidir. ÇıkıĢma, soru yoluyla
dile getirilmiĢtir. Bu yüzden cümlenin sonunda soru iĢareti yer almıĢtır.