3 NOKTALAMA Ä Ä¡ARETLERÄ

Noktalama - sorunlar çözümler teklifler / 303
Yukarıdaki metinde geçen istida mı verdikti bizi dünyaya getirsin diye
cümlesi soru yoluyla bizi dünyaya getirsin diye istida vermedik anlamını
vermektedir. Bu anlamı vermek için sorudan yararlanılmıĢ ve bu yüzden de
cümlenin sonuna soru iĢareti konmuĢtur.
Bunca iyiliğe karĢılık nasıl böyle konuĢabilirsin?
Yukarıdaki cümlede soru yoluyla konuĢabilirsin kelimesinin olumsuza
dönüĢtürüldüğü görülmektedir. Cümle sana yapılan bunca iyiliğin karĢılığında
böyle konuĢamazsın/konuĢmamalısın anlamına gelmektedir. Bu anlamın
sağlanmasında soru cümlesinden yararlanılmıĢtır. Cümle soru cümlesidir;
bu yüzden sonuna soru iĢareti konmuĢtur. Bu cümleye verilecek karĢılıklar
ya davranıĢtaki haklılığı ya da yapılandan dolayı piĢmanlığı ifade eden
cümleler olacaktır.
niz?
Bu kadar sorun varken siz benim yaptığımdan baĢka ne yapabilirdi-
Yukarıdaki cümlede hiçbir Ģey yapamazdınız anlamı ne yapabilirdiniz
sorusu yoluyla verilmiĢtir. Dolayısıyla cümlenin sonunda da soru iĢareti yer
almıĢtır.
ġimdiki gibi nerde buluyorsun, ilacı doktoru?
Cümle o zamanlar Ģimdiki gibi kolay bulunmuyordu, ilaç da doktor da
anlamına gelmektedir. Bu anlamı vermek için sorudan yararlanılmıĢtır. Bu
yüzden cümlenin sonunda soru iĢareti yer almıĢtır.
Sen benim durumumda olsaydın baĢka türlü karar verebilir miydin?
Cümle sen benim durumumda olsaydın baĢka türlü bir karar veremezdin
anlamına gelmektedir. Bu anlamı vermek için cümle soru cümlesi
Ģeklinde kurulmuĢtur; bu yüzden de sonunda soru iĢareti yer almıĢtır.
Öyleyse, hangi nimet ve kudretini inkar edebilirsiniz rabbinizin?
(Allah, Kur‘an, 55-Rahmân: 49)
Yukarıdaki cümlede de inkar edemezsiniz anlamı soru yoluyla verilmiĢtir.
Cansız iken size can veren, sonra öldürüp sonra tekrar diriltecek olan
ve en sonunda Kendisine döneceğiniz Allah‘ı nasıl inkâr edersiniz?
(ALLAH, Kur‘an, 2: 28 (bk. Hüseyin ATAY, s. 4)