3 NOKTALAMA Ä Ä¡ARETLERÄ

288 / Faysal Okan ATASOY
Soru iĢareti bir sözün sonuna getirildiğinde -söz eksik de olsa- soru
anlamı yükler. Kılavuzlarda bu durum soru eki ve soru kelimesi kullanılmadan
ezgili söyleyiĢlerde soru iĢareti kullanılacağı Ģeklinde geçmektedir 240 :
Bu adam?
Bütün bu çalıĢmalardan sonra?
ÇalıĢmanın konusu?
Yukarıdaki sözler tamamlanmamıĢtır, yarıda kesilmiĢtir. Sonlarına getirilen
soru iĢareti, sözün soran bir tonla kesildiğini, bitirildiğini gösterir.
Yukarıdaki sözleri duyan kiĢi sözü zihninde tamamlar:
Bu adam kimdir?
Bütün bu çalıĢmalardan sonra sonuç ne oldu?
ÇalıĢmanın konusu nedir?
Cümleye soru anlamı yükleme
Soru iĢareti bir cümlenin sonuna geldiğinde, cümleye soru anlamı
yükler. Bu cümle gerçekte soru cümlesi olabilir, olmayabilir; bu önemli değildir.
Sonuna soru iĢareti konan cümle soru anlamı kazanmıĢ olur.
— Babası gelecek?
Soru iĢaretinin yukarıdaki özellikleri kılavuzlarda yer almakta ise de
iĢaretin soru anlamı yükleme özelliği dile getirilmemiĢtir.
Cengiz — Para mı, alay ediyorsun galiba?
(Refik ERDURAN, Cengiz Han‘ın Bisikleti, s. 20)
Yukarıdaki para mı cümlesi soru cümlesidir; mi soru eki ile para kelimesine
vurgu yapılmıĢtır. Cümledeki, duyulan söze inanamama anlamı,
soru yoluyla sağlanmıĢtır. Bundan sonra gelen ve bildirme cümlesi gibi duran
alay ediyorsun cümlesi, galiba kelimesi ile Ģüphe anlamı kazanmıĢ ve
soru tonuyla bitirildiği için cümlenin sonuna soru iĢareti konmuĢtur. Cümlenin
virgülden sonraki bölümünün soru anlamı kazanmasına soru iĢaretinin
de katkısı vardır.
240 Yazım Kılavuzu, TDK, Ankara 25 2008, s. 39-40.