3 NOKTALAMA Ä Ä¡ARETLERÄ

286 / Faysal Okan ATASOY
3.6.2 SORUNLAR - ÇÖZÜMLER
Soru iĢareti ile ilgili sorunlar, iĢaretin kullanılacağı yerin belirlenmesindeki
bakıĢ açısı, görünüĢ; iĢaretin gereksiz yere kullanılması, cümle anlamına
uygun olmayacak Ģekilde soru iĢareti kullanılması, iĢaretin nereye
konacağının bilinmemesi olarak tespit edilmiĢtir.
ALPAY soru iĢareti ile ilgili, kendisi soru sormayan ama içinde bir soru
cümlesi barındıran cümlenin sonuna soru iĢareti konup konmayacağı,
bağlı ya da sıralı cümlelerde soru iĢaretinin nereye konacağı sorunlarını
sıralar. Bu sorunlara, soru sormayan cümlenin sonuna soru iĢareti konmaması
gerektiği, sıralı ya da bağlı cümlelerde soru iĢaretinin sona konması
gerektiği çözümlerini getirmiĢtir. 239
3.6.2.1 Soru işaretine bakış, işaretin görünüşü
Soru iĢaretine kılavuzlardaki bakıĢ, iĢaretin gerektiği yerlerin belirlenmesi
noktasında birleĢir. Kılavuz hazırlayanlar, soru iĢareti nerelerde
kullanılır sorusuna cevap aramıĢlardır. ĠĢaretin gözden kaçan bir özelliği
eklendiği boĢluk, ses, hece, kelime veya cümleye soru anlamı yüklemesidir.
Ne kadar baĢarılısınız.
Ne kadar baĢarılısınız?
Yukarıdaki cümlelerin ikisi de kelimeleri bakımından aynıdır. Anlamlarını
ve tonlamalarını sonlarındaki iĢaret belirlemektedir. Ġkinci cümlede
kullanılan soru iĢareti cümlenin soru olarak anlaĢılması gerektiğini gösterir;
soru iĢareti kullanılarak cümleye soru anlamı yüklenmiĢtir.
ĠĢaretin kullanılmaya baĢlanmasının sebebi de soru anlamı yükleme
iĢidir. Eski noktalama geleneğinde soru iĢareti, cümlenin soru anlamı yüklenmesini
sağlayarak okura yol göstermesi amaçlandığı için konur. Yukarıda
görüldüğü gibi aynı cümle soru anlamı ifade etmeyebilir.
Soru iĢaretinin asıl görevi soru anlamı yüklemektir. Soru iĢareti bir
boĢluğa, sonuna geldiği iĢarete, bir sese, heceye, kelimeye, tamamlanmamıĢ
bir söze veya bir cümleye soru anlamı yükler. Burada sayılanlar aslında
kendi baĢlarına bir soru oluĢturmasalar da sonlarına aldıkları soru iĢareti ile
239 Necmiye ALPAY, Türkçe Sorunları Kılavuzu, s. 206.