10.12.2012 Views

3 NOKTALAMA Ä Ä¡ARETLERÄ 

3 NOKTALAMA Ä Ä¡ARETLERÄ 

3 NOKTALAMA Ä Ä¡ARETLERÄ 

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

284 / Faysal Okan ATASOY<br />

Birinci cümledeki noktalama EDĠSKUN‘un teklifidir. Cümle arasında<br />

geçen soru iĢareti okuyucuyu tereddütte bırakacağından pek uygun düĢmemiĢtir.<br />

EDĠSKUN‘un konulsa da olur konulmasa da demesi burada soru iĢaretinin<br />

kullanılmasına gerek olmamasındandır.<br />

Soru iĢaretinin kullanılıĢını bol örnekle inceleyen bir çalıĢma da Hikmet<br />

DĠZDAROĞLU‘nun Tümcebilgisi adlı eseridir. DĠZDAROĞLU, soru cümlelerini<br />

yapılarına ve anlamlarına göre ayrı ayrı incelemiĢtir. Türkçede soru<br />

cümlelerinin soru takısı mı ile, soru sıfatlarıyla, soru zamirleriyle, soru zarflarıyla,<br />

soru edatlarıyla ve tonlama ile kurulduğunu söyler ve bunlara örnekler<br />

verir. Soru cümlelerini sayıları ve kuruluĢları bakımından yalın soru,<br />

karma soru, zincirleme soru olarak sınıflandırır ve soruların cümle öğeleriyle<br />

iliĢkisini, cümlenin yüklemine göre soru yapılarını ayrı ayrı inceler. ÇalıĢmanın<br />

noktalamayı ele alan kısmı soru cümlelerinin anlam özelliklerini<br />

incelediği bölümü ve soru cümlelerinin yazımı bölümleridir. 235 Burada soru<br />

cümlelerini onaylatma, reddetme-yalanlama, olasılık ve ikircimlik, beğenme-övme-yeğleme-yüceltme,<br />

ĢaĢma, beklenmezlik, bilmezlikten gelme, bilinmezlik,<br />

imkansızlık-güçlük-güven, riza-özür-buyruk, yakınma-baĢa kakma,<br />

üzüntü-acınma, güçsüzlük-yetersizlik, küçümseme-azımsamaönemsemezlik-alay,<br />

kendini küçük görme, kızma-azarlama-korkutmameydan<br />

okuma, kınama-suçlama, yargıyı sınırlama, yargıyı geniĢletmeaĢırılık,<br />

kesinlik, söze duygusallık kazandırma, özlem ve gereksizlik anlamlarına<br />

göre, yine bu baĢlıklar altında sınıflandırmıĢ ve soru cümlelerinin bunlardan<br />

baĢka anlamlarda da kullanılabileceğini belirtmiĢtir. Soru cümlelerinin<br />

yazılmasını ayrı bir bölüm hâlinde ele alan DĠZDAROĞLU, sorulu cümlelerin<br />

sonuna soru iĢareti konması gerektiğini, birden fazla soru içeren ve<br />

bütün soruların aynı yükleme bağlandığı sorularda aralara virgül konarak bu<br />

soruların birbirine bağlanabileceğini söyler. Bu cümlelerde soru iĢaretinin<br />

sona konduğunu, anlam bakımından birbirinden ayrılan sorular art arda sıralansa<br />

da aralara soru iĢaretinin konabileceğini söyler: 236<br />

Ne yaptım? Neredeyim? Kiminle idim? Bilmiyorum.<br />

Aslında, bu cümlede soru iĢareti yerine virgül konsa da olur:<br />

Ne yaptım, neredeyim, kiminle idim bilmiyorum.<br />

Yukarıdaki cümlede geçen virgüller soru iĢaretinin yerini tutar.<br />

235 Hikmet DĠZDAROĞLU, Tümcebilgisi, s. 305-324.<br />

236 Hikmet DĠZDAROĞLU, Tümcebilgisi, s. 318-324.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!