3 NOKTALAMA Ä Ä¡ARETLERÄ

248 / Faysal Okan ATASOY
Maddelerken kullanılan sayı veya harfin arkasına nokta, kısa çizgi veya
kapatma yayı getirilir. Bu iĢaretlerden de yalnızca biri kullanılır.
3.4.3.6 Uzun ünlüleri göstermek üzere
Dil bilgisi kitaplarında uzun ünlüleri göstermek üzere ünlüden sonra
iki nokta üst üste iĢareti kullanılmaktadır. Bu metinlerde iki nokta üst üste
iĢareti kendinden önce gelen hecenin uzun okunması sağlar.
…runik harfli Orhon yazıtlarında kelime baĢındaki a ünlüsü yazılmaz,
yazıda gösterilmez. Ancak, kural böyle olduğu ve ―beygir‖ anlamındaki kısa
ünlülü at kelimesi her yerde a‘sız yazıldığı halde, ―isim unvan‖ anlamındaki
kelime ara sıra baĢtaki ünlüsü gösterilmek suretiyle, yani a:t okunabilecek
biçimde yazılmıĢtır. Bunun gibi, aç- eyleminin a‘sı yazılmadığı halde,
―acıkmak‖ anlamındaki aç- eylemi ve onunla eĢsesli aç sıfatı da baĢtaki a
ünlüsü gösterilerek, yani a:ç- ve a:ç okunacak biçimde yazılmıĢtır. Sayın ġ.
Tekin‘in uzmanı olduğu Uygur metinlerinde de Yakutça, Türkmence ve Halaççada
uzun ünlülü bazı kelimelerin ara sıra çift ünlü harfi ile yazıldıklarını
biliyoruz: oot ―ateĢ‖ (Trkm. o:t, Yak. uot, Hal. hu:ot), oon ―10‖ (Trkm.
o:n, Yak. uon, Hal. u:on), uu ―uyku‖ (Yak. u:, Hal. u:), vb. gibi. Bu yazım
biçimleri söz konusu kelimelerdeki ünlülerin Uygurcada da uzun söylendiklerinin
açık kanıtlarıdır.
(Talat TEKĠN, Türkoloji EleĢtirileri, s. 121-122)
Yukarıdaki metindeki a:t, a:ç-, a:ç,o:t, hu:ot, o:n, u:on, u: kelimelerinde
görülen iki nokta iĢareti önlerindeki hecenin uzun okunacağını göstermektedir.
3.4.3.7 Başlıklarda, eser adlarında ve bibliyografik künyelerde
3.4.3.7.1 Başlıklarda iki nokta üst üste
BaĢlık, altında anlatılan konunun adıdır, özüdür. BaĢlıkta belirtilen
konunun açıklaması aĢağıda yer alacaktır. BaĢlıkların arkasına noktalı virgül
konmaz. BaĢlık yazının öbür bölümlerinden yazı büyüklüğü (punto) veya
yazı değiĢkeni (düz, kalın, italik) bakımından farklı olduğu için ayrıca bir
açıklayıcı iĢarete gerek duymaz.
BaĢlığın içinde iki nokta üst üste iĢareti geçebilir.
KİMLİK: İNSAN-OLMANIN ESÂSI SORUNU
3- Bireyliliğin Ana Belirleyicisi: Genotip