3 NOKTALAMA Ä Ä¡ARETLERÄ

1 GĠRĠġ
Noktalama - sorunlar çözümler teklifler / 15
Ġnsanı öbür canlılardan ayıran en önemli özelliği düĢünebiliyor ve
duygu-düĢünce dünyasını baĢkalarına herhangi bir Ģekilde anlatabiliyor
olmasıdır. Ġnsanın yaĢamak için her iki özelliğe de sahip olması gerekir.
Ġnsanlık çok eskilerden bu yana dille birlikte yaĢamıĢtır. Dil sayesinde
toplum olmayı baĢarmıĢ, birlikte yaĢamayı öğrenmiĢtir. DüĢüncenin olmadığı
yerde insanların harekete geçmesi imkânsızlaĢır. Her davranıĢ bir
düĢüncenin ürünüdür, bir düĢüncenin sonucudur. DüĢünceyle dil birbirine
sıkı sıkıya bağlıdır. Bu yüzden dilin insanlık bilimlerinin tamamını ilgilendirmesi
kaçınılmazdır. 1
Ġnsan, düĢünmek için dilin imkânlarını kullanır. Ġnsanın toplum
içindeki hayatını sürdürebilmesi düĢünebilmesine bağlıdır. DüĢünmenin
gerçekleĢmesinde dıĢ dünyadaki nesne-kavram-olgu ve olayları; iç dünyadaki
duyguları karĢılamak üzere dildeki göstergeler kullanılır. Ġnsanlık
tarihi boyunca değiĢik kollara ayrılan diller yalnızca göstergelerden oluĢmamıĢ;
insanın iletiĢime geçmek istediği kiĢi veya kiĢilere iletmek istediklerini
bu göstergelerle bir anlam bütünü oluĢturarak ulaĢtırmasında
değiĢik araçlar kullanmasını da gerekli kılmıĢtır. Bu araçlar, ses, yazı,
ıĢık, renk gibi duyu organlarına göre geliĢtirilmiĢtir. Ses ve yazının imkânlarını
kullanan iletiĢim, anlaĢma ve aktarma araçları; harfler, kelimeler
kelime öbekleri ve bunların amaca uygun dizilmesinde yüzyıllar boyunca
topluluk zihninde belirginleĢmiĢ sözdizimi kurallarıdır. Öncelikle sözlü
olarak geliĢen diller, yazının kullanılmaya baĢlanmasıyla, sözlü dilin özelliklerinin
yazıda gösterilebilmesi için değiĢik araçlar geliĢtirilmesini gerekli
kılmıĢtır: Seslere karĢılık kullanılacak yazı Ģekilleri (harfler), sözlü
dilin inceliklerini yazıda gösterebilmeyi ve karıĢıklıkları önlemeyi amaç-
1 V. Doğan GÜNAY, Dil ve ĠletiĢim, s. 18-19.