3 NOKTALAMA Ä Ä¡ARETLERÄ

3.3.1.2 Noktalı virgül - anlam ilişkisi
Noktalama - sorunlar çözümler teklifler / 197
Noktalı virgül cümleleri birbirine bağlamak için kullanılır. Birbirine
bağlanan cümleler arasında anlam ilgisi olmak zorundadır. Bu ilgi, sebepsonuç,
karĢıtlık, açıklama ilgilerinden biri olabilir.
Gücenmekte haksız mıyım; biriniz bile hatırımı sormadınız.
Yukarıdaki ilk cümlede gücenme iĢi anlatılmıĢ, noktalı virgülle bağlanan
öbür cümlede de gücenmeye sebep olan davranıĢ açıklanmıĢtır. Ġki cümle
arasında sebep-sonuç ilgisi vardır.
ĠĢsizlik günden güne artıyor; aileler periĢan durumda.
Yukarıdaki cümlede noktalı virgül bu yüzden anlamı vermekte ve iki
cümle arasında sebep-sonuç ilgisi kurmaktadır.
Sanat, insanları mutlu eder; fakat gerçekler karĢısında çaresiz kalır.
Yukarıdaki cümlede noktalı virgülden sonra fakat kelimesi kullanılmıĢ
bu Ģekilde iki cümle arasında anlam bakımından bir karĢıtlık ilgisi kurulmuĢtur.
Aralarındaki karĢıtlık ilgisi sebebiyle cümleler birbirine noktalı virgülle
bağlanmıĢtır.
Ġngilizce noktalama kurallarında aralarında bağlaç bulunmadan bağımsız
cümleleri bağlamak için kullanılır. Ġngilizcede, aralarında sebepsonuç
ilgisi bulunan cümlelerin birbirine bağlanmasında kullanılan noktalı
virgül çünkü kelimesinin yerini tutabilmektedir. 177 Türkçede aralarında se-
linde Ġmlâ ve Noktalama, noktalı virgül, s. 27; ÖZÖN, Türkçe Ġmla Kılavuzu, noktalı
virgül s. XXX; SANDER, Bütün Okullar Ġçin Yeni Ġmlâ Kılavuzu,‖noktalı virgül‖ s 235;
TULUM, Yeni Ġmla Kılavuzu, Ġstanbul 1986, noktalı virgül s. 45; Yeni Yazım Kılavuzu,
TDK, 8 1975, noktalı virgül, s. 34; Yazım Kılavuzu, Dil Derneği, s. 67-69.
177 Konuyla ilgili olarak GENCAN, noktalı virgülden sonra kullanılan ve bağımsız önermeleri
bağlamaya yarayan fakat, çünkü bağlaçlarının düĢeceğini, noktalı virgülün çünkü, fakat,
öyleyse, bunun için bağlaçlarının yerini tuttuğunu kötülerle düĢüp kalkmayalım; huyumuz
bozulur örneğiyle açıklar. Bu cümlede noktalı virgül çünkü kelimesinin yerini tutar.
Tahir Nejat GENCAN, Dilbilgisi, s. 465 & 556.
Ġngilizcede noktalı virgül iki cümleyi birbirine bağladığında iki cümle arasında açıklama,
karĢıtlık ve sebep-sonuç ilgisi kurabilir:
He reported the decision: we were forbidden to speak with the chairman directly. (O,
kararı açıkladı: Müdürle doğrudan görüĢmemiz yasak. )