3 NOKTALAMA Ä Ä¡ARETLERÄ

Noktalama - sorunlar çözümler teklifler / 173
Ellerimde diğer öğretmen arkadaĢlarımla paylaĢmak için aldığım Hasan‘ın
resmi.
(Hatice COġKUN, ÜĢüyen Hayatlar, s. 357)
Yukarıdaki cümlede al- fiili -dIk ekini alarak sıfat olmuĢtur. Bu kelimeden
sonra gelen Hasan‘ın resmi tamlaması ile ellerimde diğer öğretmen
arkadaĢlarımla paylaĢmak için aldığım öbeği bir sıfat tamlaması oluĢturabilir.
Hasan‘ın resmi belirtili tamlama olduğu için sıfat veya sıfat öbeği tamlamayı
oluĢturan unsurlardan hangisinin önüne gelirse onu tamamlar. Yukarıdaki
cümlede Hasan kelimesinin önüne gelen sıfat öbeği, Hasan kelimesi
ile tamlama kurmaktadır. Bunun önlenebilmesi için aldığım kelimesinden
sonra ayırıcı, karıĢmayı önleyici virgül getirilmelidir.
Ġsimlerin yerine geçen sıfatlar mutlaka virgülle ayrılmalıdır. Ayrılmadığı
zaman anlam karıĢıklığı doğmaktadır.
(i) Üniversiteli kız arkadaĢını ele vermiyordu.
(ii) Lokantacı kız arkadaĢını vurdu.
(iii) Genç kızı inceden inceye süzdü.
Bu cümlelerde virgül kullanılmadığı için birinci cümledeki kız üniversitelidir,
ikinci cümledeki kız lokantacıdır, üçüncü cümledeki kız gençtir.
Virgül kullanıldığında iĢi yapan kiĢi değiĢir:
(iv) Üniversiteli, kız arkadaĢını ele vermiyordu.
(v) Lokantacı, kız arkadaĢını vurdu.
(vi) Genç, kızı inceden inceye süzdü.
birinci cümledeki üniversiteli (herhangi biri), ikinci cümlede lokantacı
(herhangi biri), üçüncü cümlede genç (biri) olarak değiĢir.
Asil bir ailenin kızı olan Suphi‘nin annesi Münire Hanım eve, güzel
Sırrıcemal‘i cariye olarak verir.
Yukarıdaki cümlede Suphi‘nin annesi tamlaması önüne asil bir ailenin
kızı olan sıfat öbeğini almıĢtır. Suphi‘nin annesi öbeği belirtili isim tamlaması
olduğundan tamlayan unsur (tamlamanın birinci unsuru) olan Suphi
kelimesi önündeki öbeği kendi üzerine alır. YanlıĢ tamlama oluĢmasının
önlenmesi için olan kelimesinden sonra, ayırıcı-karıĢmayı önleyici virgül
kullanılmalıdır.