3 NOKTALAMA Ä Ä¡ARETLERÄ

154 / Faysal Okan ATASOY
fiiline bağlı iken, ikinci cümlede seni kelimesinin arkasına getirilen virgül,
kelimenin ara- fiiline bağlanmasını sağlamıĢtır.
Kısacası isim hâl ekleri +I, +A, +dA, +dAn; ilgi eki +In‘dan sonra
virgülün kullanılıp kullanılmaması anlatılmak istenene bağlıdır. Kelimeler
arası bağların düzgün kurulabilmesi için virgüle dikkat edilmelidir.
3.2.2.1.6 Cümle içi bağlar ve virgül
Türkçede kelimeler fiillere veya birbirlerine bağlanarak cümle oluĢturur.
Cümlede baĢka bir kelimeye bağlanmayan kelime bulunmaz. Bu bağlanma
eklerle, edatlarla veya anlam yoluyla olur. Virgül ve noktalı virgül,
kelime bağlarının ve anlam bağlarının yanlıĢ kurulmasını önlemek üzere
ayırıcı olarak kullanılır. Virgülün bağları etkilemesine dair örnekler aĢağıdadır:
Dur durak tanımayan bu yürüyüĢler canımızı burnumuza getiriyor.
Yürümek yerine bir Rus birliği ile karĢılaĢmaya dünden razıyız. Hiç olmazsa
kendimizi kardan bir sipere atar orada ölmeden önce biraz nefesleniriz.
(Mustafa KUTLU, MenekĢeli Mektup, s. 153.)
Yukarıdaki cümlede dur durak tanımayan ifadesi öbektir, kelimeler
arasında doğru olarak virgül kullanılmamıĢtır. Hiç olmazsa kendimizi kardan
bir sipere atar orada ölmeden önce biraz nefesleniriz cümlesinde de
virgül kullanılmamıĢtır. Bu hâliyle cümledeki orada kelimesi öl- fiiline bağlı
görünmektedir. Yazarın anlatmak istediğine uygun doğru noktalama aĢağıya
çıkarılmıĢtır:
Hiç olmazsa kendimizi kardan bir sipere atar, orada, ölmeden önce
biraz nefesleniriz.
Yukarıdaki cümlede orada kelimesinin arkasına getirilen virgül kelimenin
nefeslen- fiiline bağlanmasını sağlamıĢtır. Böylece konuĢan kiĢinin
orada ölmeyi değil nefeslenmeyi istediği belirginlik kazanır.
Ertesi gün, seher kuĢlarının taze nağmeleriyle yine güneĢten evvel
uyanan anam, belki bir anlık dalmıĢ olan yorgun göz kapaklarımı pamuktan
elleriyle okĢamıĢ, güzelliğini naza çekmeden, bütün haĢmetiyle gösteren
yeni bir güne uyandırmıĢtı beni.
(Olgun ALBAYRAK, ―Gönül Fethine Doğru‖ ÜĢüyen…, s. 38)