3 NOKTALAMA Ä Ä¡ARETLERÄ

136 / Faysal Okan ATASOY
olduğu yerler dıĢında gereksiz yerlerde de kullanılmağa baĢlanmıĢtır. Zamanla
iĢaretin kullanılması ile ilgili kurallar çoğalmıĢ, cumhuriyet dönemindeki
imla kılavuzları ile iĢaretin kuralları oturmağa baĢlamıĢtır. ĠĢaretin
daha çok okumada kısa bir süre durulacak yeri göstermesi, cümlede birbirine
benzer iĢi gören öğeler arasında ayırıcı olması ve cümlenin anlamına
etkisi üzerinde durulmuĢtur. 154
3.2.1.2 Virgülün anlama etkisi
Virgül, anlama doğrudan etki eden iĢaretlerdendir. Konması gerektiği
yerde konmayan virgül anlamı değiĢtirir:
(i) Kalp hastasına, ancak by-pass yapılır.
(ii) Kalp hastasına ancak by-pass yapılır.
Yukarıdaki (i) sayılı örnekte kalp hastasına uygulanacak tedavi yönteminin
yalnızca by-pass ameliyatı olacağı söylenmektedir, bu ifade yanlıĢtır.
Hastalığın baĢka Ģekillerde tedavisi de mümkündür. (ii) sayılı örnekte ise
sadece kalp hastalarına by-pass ameliyatı yapılabileceği anlamı çıkmaktadır.
(i) Peynir ve ekmek saklama serisi ürünlerimizle peynirleri, piĢmiĢ hamur
iĢlerini ve ekmeği daha uzun süre lezzetli ve taze saklayın.
(ii) Peynir ve ekmek saklama serisi ürünlerimizle peynirleri piĢmiĢ hamur
iĢlerini ve ekmeği daha uzun süre lezzetli ve taze saklayın.
Bir ürün tanıtma yazısından alınan yukarıdaki (i) sayılı örnekte virgül
kullanılmıĢtır. Cümlenin virgülsüz Ģekli (ii) sayılı örnekte verilmiĢtir. Virgülün
burada gerekli oluĢu iĢaret kaldırıldığı zaman anlaĢılmaktadır. Virgül
cümleden atıldığında peynirleri piĢmiĢ hamur iĢleri tamlaması ortaya çıkmakta
ve ifade yanlıĢ olmaktadır. Burada virgülün ayırıcı olarak kullanılması
gerekir.
154 AYDIN-MEYDAN, Türkçe Ġmlâ Kılavuzu, virgül s. 17; ÇOTUKSÖKEN, Türkçe Yazım Kılavuzu,
virgül s. 32; Eğitim Yayınları Yazım Kılavuzu, virgül s. 28; GÖNÜLAL, Noktalama,
―virgül‖ 56-75; HENGĠRMEN, Yazım Kılavuzu Noktalama ĠĢaretleri, virgül, s. 54; Ġmlâ
Kılavuzu, TDK, 2 1941, virgül s. XL; Ġmlâ Kılavuzu, TDK, 7 1962, virgül s. XXV;
KARATAġ, Türk Dilinde Ġmlâ ve Noktalama, virgül, s. 23; ÖZÖN, Türkçe Ġmla Kılavuzu,
virgül s. XXX; SANDER, Bütün Okullar Ġçin Yeni Ġmlâ Kılavuzu, ―virgül‖ 234; TULUM,
Yeni Ġmla Kılavuzu, Ġstanbul 1986, virgül s. 43; Yeni Yazım Kılavuzu, TDK, 8 1975, virgül
s. 34; Yazım Kılavuzu, Dil Derneği, s. 57-67.