3 NOKTALAMA Ä Ä¡ARETLERÄ

TRT Türkiye Radyo Televizyon Kurumu
RTÜK Türkiye Radyo Televizyon Üst Kurulu
YÖK Yüksek Öğretim Kurulu
Noktalama - sorunlar çözümler teklifler / 109
Bazı kuruluĢ ve terim kısaltmaları, karĢıladığı kelimenin veya kelime
öbeğinin ilk sesleri alınarak 120 okunabilir sözcükler Ģeklinde olabilmektedir.
Bu kısaltmalarda nokta kullanılmamaktadır:
TÜKODER Tüketiciyi Koruma Derneği
TÜYATOK Türkiye Yazmaları Toplu Katalogu
EDOK Eğitim Doktrin Komutanlığı
AKBĠL Akıllı bilet
DÖSĠM Döner Sermaye ĠĢletme Müdürlüğü
KUYEB Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi
Tek kelimeli adların ya da terimlerin kısaltması baĢtan ilk üç harfin
alınmasıyla yapılmakta, özel ad olanların kısaltması büyük harfle baĢlatılmakta,
kısaltmanın sonuna nokta konmaktadır. 121
Tek heceli kelimeler, ilk harfleri alınarak kısaltılmaktadır. Bu kısaltmaların
sonuna nokta konmaktadır: s.(sayfa), e. (edat), c. (cilt).
Kılavuzlarda birleĢik kelimelerin kısaltılmasında ilk kelimenin ilk hecesi
ikinci kelimenin ise ilk harfi (adb. adbilim, dilb. dilbilim) alınmakta, bu
kurala bağlı kalınmadan yapılmıĢ kısaltmalar da bulunmaktadır: db. dilbilim.
BirleĢik kelimelerin kısaltılmasında kılavuzların birleĢtiği kural, bu
kısaltmaların sonlarında nokta kullanılması gerektiğidir. 122
120 Ġlk sesler alınarak yapılan bu kısaltmalarda oturmuĢ bir kural yoktur.
121 Yazım kılavuzlarında kısaltmaların nasıl yapılacağı konusunda birlik yoktur. Kılavuzların
bir kısmı bu kurala yer vermiĢ ve buna göre örnek kısaltmalar yapmıĢtır: Eğitim Yayınları
Yazım Kılavuzu ―Ank. (Ankara), Ġst. (Ġstanbul), fel. (felsefe), mat. (Matematik)‖
örneklerini vermiĢtir. Bu kurala örnek olarak verilen ―ede. (edebiyat), örn. (örnek), bak.
(bakınız)‖, TDK Yazım Kılavuzu‘nda önerilen kısaltmalar (ed. ör. bk. ) ile çeliĢmektedir.
(Yazım Kılavuzu, TDK, Ankara 25 2008, s. 58-74. )
122 Necmiye ALPAY, kılavuzlarda oturmuĢ kısaltması bulunmayan bir sözcüğün kısaltılması
gerektiğinde, bunun sözcüğün ilk üç harfinin alınarak bu harflerin sonuna bir nokta
koymakla (haziran ayı için ―Haz. ‖, Jüpiter gezegeni için ―Jüp. ‖ gibi) yapılabileceğini
söylemektedir. BileĢik sözcükler kısaltılırken ise, bitiĢik iki sözcükten ilkinin ilk üç harfiyle
ikincisinin ilk harfinin alındığını ve sonuna nokta konduğunu belirtmiĢtir: ―Toplumbilim‖in
kısaltması için ―topb. ‖. ―Adbilim‖ kelimesinde olduğu gibi ilk kelimede