karayolu taşıtları imalat sanayii özel ihtisas komisyonu raporu

Sekizinci Beş Yõllõk Kalkõnma Planõ Karayolu Taşõtlarõ İmalat Sanayii ÖİK Raporu
1970 li yõllarda sanayileşen ülkelerde otomotiv sanayiinin kurulmasõ için Hükümetler özel
teşvik sistemleri uygulamõştõr. Bu ülkelerde ekonominin gelişmesi ile artan talep motorlu
araçlarõn komple ithalatõ yerine, genel olarak başlangõçta ithal ikamesine dayalõ olarak kurulan
otomotiv sanayii ile karşõlanmaktadõr. Bu amaçla CKD ithalatõna dayalõ bir montaj sanayii
kurulmaktadõr. Yerel sanayiinin yüksek gümrüklerle korunmasõ yerinde üretimin gelişmesine
yardõmcõ olmuştur. Türkiye’de de otomotiv sanayii kurulma süreci bu şekilde oluşmuştur.
Gelişmiş pazarlardaki yayõlmada temel hedef, yerinde üretim yaparak daha yüksek pazar
payõna ulaşmaktõr. ABD firmalarõ Avrupa’da ve Japon firmalarõ Avrupa ve ABD’de bu
pazarlarõn ihtiyacõna uygun modelleri yerinde üreterek pazarda daha yüksek pay almayõ
sağlamõşlardõr. 1998 yõlõnda dünyada üretim yapan çeşitli ülkelere ait firmalarõn üretim
yaptõklarõ ülkelere göre dağõlõmõ, otomotiv sanayinin dünyadaki yayõlmasõna ilişkin sonuçlarõ
göstermektedir.
AB firmalarõnõn AB dõşõ üretimi % 35 ve ABD haricindeki diğer ülkelerdeki üretim
G.Amerika ağõrlõklõ olmak üzere % 15 değerindedir. ABD firmalarõnõn ABD dõşõ üretimi,
özellikle B.Avrupa’da sürdürdükleri yüksek sayõdaki üretim nedeni ile % 44 oranõna
yükselmiştir. Üretim yapõlan ülkeler arasõnda, AB ülkelerinin payõ ise % 28 gibi yüksek
orandadõr. Japon firmalarõna gelince, bu firmalarõn toplam üretiminin % 33 ünü başta NAFTA
olmak üzere ülke dõşõnda gerçekleştirdikleri görülmektedir.
Üretimin Bölgelere Dağõlõmõ (1998)
(1.000)
AB NAFTA G.Amerika D.Avrupa
Üretimin Yapõldõğõ Ülkeler
Firmalar
Türkiye
Japonya G.Kore Diğer
Toplam
AB 11,881 3,636 1,240 1,077 0 0 520 18,354
(%) 65 20 7 6 0 0 2 100
ABD 3,839 9,508 611 52 0 0 350 14,360
(%) 28 66 4 0 0 0 2 100
JAPON 811 2,851 39 88 10,049 0 1,251 15,089
(%) 5 19 0 1 67 0 8 100
G.KORE 0 0 0 150 0 1,954 28 2,132
(%) 0 0 0 7 0 92 1 100
DİĞERLERİ 81 13 2 1,564 0 0 1,482 3,142
(%) 3 0 0 50 0 0 47 100
TOPLAM 16,612 16,008 1,892 2,931 10,049 1,954 3,631 53,077
Kaynak: OSD ve OICA
AB, NAFTA, Japonya ve G.Kore’den oluşan bölge veya ülkelerde üretimin firmalara göre
dağõlõmõ ise bu ülkelerdeki sektör politikalarõnõ yansõtmaktadõr. AB’ nde toplam 16.612
milyon adet motorlu araç üretiminin % 72 si AB firmalarõ tarafõndan gerçekleştirilmektedir.
ABD firmalarõnõn üretimdeki payõ % 23 dolayõndadõr. Buna karşõlõk Japonya ve G.Kore’ deki
üretimin tümü kendi firmalarõnca yapõlmaktadõr. Gerek AB ve gerek ABD firmalarõnõn bu
ülkelerde doğrudan üretim tesisleri bulunmamakta ancak dar kapsamlõ bazõ ortak üretim
yapõlmaktadõr. Ancak küreselleşme sonucu Renault-Nissan ortaklõğõnda olduğu gibi yakõn
gelecekte oluşacak yeni küresel ortaklõklarla bu sõnõrlamanõn giderek azalacağõ sanõlmaktadõr.
55
http://ekutup.dpt.gov.tr/imalatsa/karayolt/oik566.pdf…