karayolu taşıtları imalat sanayii özel ihtisas komisyonu raporu

Sekizinci Beş Yõllõk Kalkõnma Planõ Karayolu Taşõtlarõ İmalat Sanayii ÖİK Raporu
Otomobil satõşlarõnda önerilen yeni vergi sistemi uygulamaya konulduğunda talep gelişecek
ve toplam vergi gelirleri artacaktõr. Artan üretim, sanayiinin “Rekabet Gücünü ve İhracat
Potansiyeli” ni arttõracaktõr. Sanayideki üretim artõşõ ile ilgili sanayi, ticaret ve hizmet
sektörlerinde üretim, katma değer ve istihdam artacaktõr.
Otomobil Satõş ve Motorlu Taşõtlar Vergisindeki bugünkü karmaşõk ve adaletsiz vergi
sisteminin devamõ, bu sektördeki gelişmeyi ve Türk insanõnõn otomobil edinme isteğini büyük
oranda engellemektedir. Otomobili hala lüks bir ürün olarak değerlendiren bu vergi sistemi
yapõsõ itibarõ ile “Yeni Araç Alõmõnõ Engelleyen” ve aksine “Eski Araç Kullanõmõnõ
Özendiren” bir uygulama getirmektedir.
Ticari araçlarda satõş vergisi KDV ve Taşõt Alõm Vergileri’nden oluşmaktadõr. KDV oranõ %
15 iken Marmara Depremi nedeni ile 2 puan arttõrõlarak % 17 ye yükseltilmiştir. Ticari
araçlardan minibüste ise % 6 Ek Taşõt Alõm Vergisi bulunmaktadõr.
Ticari araçlarõn satõşõnda yatõrõmcõlar kaynak yetersizliği nedeni ile çoğu kere vadeli alõş
yapmaktadõr. Burada KDV matrahõ satõş fiyatõ+vade farkõ toplamõndan oluşturulmaktadõr.
Bunun sonucu KDV oranõ % 17 iken vade farkõndan da KDV’nin peşin olarak alõnmasõ
sonucu bu oran vade farkõna bağlõ olarak % 35 e kadar çõkabilmektedir. Bu durumda
gelecekte elde edilecek bir gelirin KDV si peşin alõnmak suretiyle, ticari araç satõşlarõnõn
maliyetini arttõrarak önemli oranda engelleyen bir vergi uygulamasõ ortaya çõkmaktadõr.
Buna göre ticari araç satõşlarõnda vergilerin aşağõdaki gibi yeniden düzenlenmesi gerekli
bulunmaktadõr:
∙ Minibüs satõşlarõnda Ek Taşõt Alõm Vergisi kaldõrõlmalõdõr;
∙ Taşõt araçlarõnõn vadeli satõşõnda KDV, ödeme vadesinde ve ödemenin
gerçekleştiği zaman tahsil edilmelidir.
2.9.3. Hurdaya Ayrõlan Taşõt Araçlarõ İçin Uygulanan Teşvik Sistemi
Pazarõn canlandõrõlmasõ ve belli yaş üzerindeki taşõt araçlarõn trafikten men edilmesi amacõ ile
Avrupa ülkelerinde çeşitli teşvikler uygulanmaktadõr. Fransa’da 1994 yõlõnda, trafikte dolaşan
10 yaşõndan büyük 5-6 milyon adet taşõt araçlarõnõn azaltõlmasõna yönelik teşvik sistemi
büyük ilgi gördü. Hükümet tarafõndan uygulanan teşvik sisteminin yanõsõra üretici ve
ithalatçõlarõn da fiyat indirimine ayrõca yönelmeleri kampanyanõn başarõlõ geçmesine neden
oldu. Bu uygulamanõn maliyeti 2.2 milyar FF, vergi getirisi ise 2.9 milyar FF olmuştur.
1994 ve 1995 yõllarõnda İspanya’da uygulanan teşvik programlarõ otomobil ve 4x4 araçlarõ
kapsamõştõr. Birinci program 10 yaş ve üstü taşõt araçlarõ, ikinci program ise 7 yaş ve üstü taşõt
araçlarõnõ hedeflemiştir. Fransa’da olduğu gibi İspanya’da üreticiler de önemli indirimler
yapmõşlardõr. Birinci uygulama döneminde yaratõlan yeni talebin toplam maliyeti 16 milyar
Pezeta iken net gelir 27 milyar Pezeta olmuştur. Uygulanan teşvik programlarõnõn 10 yaş ve
üstü araçlarõ % 1 dolayõnda azalttõğõ tahmin edilmektedir.
51
http://ekutup.dpt.gov.tr/imalatsa/karayolt/oik566.pdf…