İnovatif Kimya Dergisi Sayı 17

Kimya 

Dergisi 

İNOVATİF 

Kimya Dergisi 

YIL:2 SAYI:12 ARALIK 2014 

. 

HIDROJEN 

Sodyum Klorür 

Yemek Tuzu 

Fazlar Arası 

Kütle Transferi 

Röntgende Görüntü 

Nasıl Oluşur? 

Endüstrinin Kalbi 

Kimyayı Oluşturan Kimyager 

Yeni Bir Umut Işığı 

Fotodinamik Kanser Terapisi 

Hyperchem ile Molekül 

Modelleme-2 

Haberler 

Faydalı Linkler 

Bulmaca 

Sözlük(İng-Trk) 

Element Tanıma

Önsöz 

Hakkımızda 

Sahibi : 

Yavuz Selim Kart 

İnovatif Kimya Dergisi Haziran 2013’te çalışmalarına 

başlayan Ağustos 2013’te ilk sayısını çıkaran, 

internet ortamda faaliyet gösteren, Kimya ve Kimya 

Sektörü hakkında yazılar yazılan, yazarlarını online 

ortamdan edinen bir e-dergidir. 

Dergimiz Kimya ile ilgili yazılarınızı online ortamda 

sizlerden alarak sizi tanıtmayı, sektörden olan arkadaşlara 

kimya dergisi okumanın keyfini yaşatmayı, 

kimya ile ilgili piyasada çok okunan bir dergi olabilmeyi 

kimyayı seven, kimyayı takip eden, kimya 

ile ilgili bildiklerini paylaşan bir kesim oluşturmayı 

hedef edinmiştir. 

Dergimizde kimya üzerine bölüm okuyan, mezun 

herkes bize yazabilir. Kimya ile ilgili bir bölüm 

bitirmiş olmanız yeterli. 

Dergimizde yazarlarımızın yazdığı yazılar kısmı, 

haber kısmı, bulmaca kısmı, elementleri tanıyalım 

kısmı, kimya sözlüğü kısmı ve faydalı web siteleri 

kısmı adlı bölümler vardır. 

Eğlenerek ve öğrenerek okumanız, bize yazmanız 

dileğimizle... 

İNOVATİF KİMYA Dergisi Yönetimi 

Genel Yayın Yönetmeni : 

Yayın Danışmanı : 

Dergi Editörleri : 

Haber Bölümü : 

Facebook Yönetimi 

ve Bilgi Araştırma : 

Twitter Yönetimi : 

Instagram Yönetimi : 

Dergi Tasarımı : 




Aybike Kurtuldu 

Seda Çoban 

Seda Çoban 

Aybike Kurtuldu 

Ebru Çetinkaya 

Hatile Moumintsa 


Hatile Moumintsa 



Yavuz Selim Kart

KURALLAR 

Dergimiz Hakkında 

1. İnovatif Kimya Dergisi yazılarını herhangi bir 

makalenizde veya yazınızda kullanmak için yazısını 

aldığınız kişiye mail atarak haber vermek durumundasınız. 

Kullanmış olduğunuz bu yazıların 

kaynağını bu dergi olarak belirtmek zorundasınız. 

2. Dergide yazılan yazıların sorumluluğu birinci 

derece yazara aittir. Bu konu hakkında bir sorun 

yaşıyorsanız ilk olarak yazara ulaşmalısınız. 

3. Dergide yer alan bilgileri kullanarak başınıza gelebilecek 

felaketlerden ya da işlerden dergi sorumlu 

değildir. 

4. Dergide yazarların kullanmış olduğu resimlerde 

kesinlikle kaynak belirtilmek zorundadır. Aksi durum 

olduğu zaman bunu yazarın kendisine ulaşarak 

hallediniz. Çünkü bizim yazarlarımızdan ricamız 

telif haklarına riayet ederek resimlerini dökümanlarına 

eklemeleri. Buradan çıkacak problemlerden 

doğrudan yazarlar sorumludur. Dergi sorumlu 

değildir. 

5. Dergide benim de yazım olsun diyen yazarlarımız 

var ise. Yazılarınız için lütfen Yavuz Selim KART ile 

konuşun. Dergi ile iletişim kurmak için 

www.facebook.com/groups/147842018740235/ 

Grubu aracalığı iletişim kurabilirsiniz. Bu grup 

aracılığı ile bizimle iletişimde kalabilirsiniz. 

6. Elimize çok yazı gelmediği takdirde her yazıyı 

yayımlamaya gayret edeceğiz. Amacımız hem yazan 

bir kesim sağlamak, hem bilgilerinizi 3. şahıslara 

yaymak hem de sizleri en iyi şekilde tanıtmaktır. 

7. Sayfamızda yayınlanmasını istediğiniz yazıları 

inovatifkimyadergisi@gmail.com mail adresine 

göndermeniz rica olunur. Bu mail adresine gönderdiğiniz 

yazılarda bir eksiklik var ise editörlerimiz 

tarafından incelenecektir. Eksik kısımları var ise size 

geri dönüş yapılacaktır. Düzeltmeniz için tavsiyelerde 

bulunulacaktır. Lütfen geri dönüş yapılınca 

bunu kendinizi küçümsemek olarak görmeyin. 

Amaç daha güzel bir yazı ve daha güzel bir dergi. 

8. Dergimize göndereceğiniz yazılar en fazla 6 sayfa 

olabilir. 6 Sayfayı geçmemeye çalışın. 

9. Dergimize yapacağınız eleştirileri de arkadaşlarımıza 

saygısız bir biçimde değilde ölçülü bir 

biçimde sayfalarda yapmaya dikkat ediniz. Bu işi 

herkes gönüllü yapıyor. Lütfen saygıda kusur etmeyiniz. 

10. Dergi ekibi gönüllü kişilerden oluşmuştur. Bu 

dergi ilk kurulduğu andan beri böyledir. Dergi 

ekibinde olan herkes bu kuralı kabul etmiş sayılır. 

Gelen herkese en başta bu kural söylenir. Görevini 

yapmayan, dergide anlaşmazlık çıkaran, huzur bozan, 

dergi yöneticisini dinlemeyen, ben kafama göre 

hareket ederim diyen herkes ekipten çıkarılır. 

11. Dergimizde yazabilecceğiniz konular 

aşağıda listelenmiştir. 

* Akademik Makaleler 

* Endüstriyel Konular 

* Üniversite Hayatındaki Sıkıntılar Sorunlar 

(Kimya üzerine bölümler için) 

* İş Hayatındaki Sıkıntılar Sorunlar 

* Laboratuvar Üzerine Yazılar 

* Kimya Sanayi Uygulamaları 

* Teorik Kimya Üzerine Makaleler 

* Ülkemizdeki Kimya ile ilgili Kanunlar Üzerine 

Yazılar 

* Kimya Sektöründe Güvenlik Önlemleri ve Dikkat 

Edilecek Husular Üzerine Yazılar 

* Kimya Sektöründe Bilgisayar Uygulamaları 

Üzerine Yazılar 

temel konular bunlar. Bu konular ile ilgili bize yazıp 

gönderebilirsiniz. Göndereceğiniz şeyler Kimya 

Dünyası ile alakalı olmalı yoksa yayımlanmaz. 

12. Dergide dini ve siyasi içerikli yazılar yayımlanmaz. 

Herhangi bir dini grubu temsil eden ya da 

herhangi bir siyasi grubu temsil eden söz ve kelimeler 

yazınızda olursa dergi o kısımları değiştirmeniz 

konusunda sizi uyarır. Değiştirmezseniz dergi 

yayımlamama hakkını elinde tutar. Bu konuda son 

söz dergi yöneticisine aittir. 

13. Dergi tasarım ve yönetiminden sorumlu arkadaş 

buraya ek maddeler koyup değiştirme yetkisine 

sahiptir. 

14. Dergiyi okuyanlar ve dergi ekibi bu kuralları 

kabul etmiş sayılırlar. 

İNOVATİF KİMYA Dergisi Yönetimi

Ekibimiz 

BİZ KİMİZ 

Yavuz Selim 

KART 

EBRU 

ÇETINKAYA 

Hatile 

MOUMINTSA 

Aybike 

KURTULDU 


Dergisi 

Seda 

ÇOBAN 

https://www.facebook.com/InovatifKimyaDergisi 

https://twitter.com/InovatifKimya 

http://www.linkedin.com/profile/view?id=299289606 

Instagram 

http://www.instagram.com/inovatifkimyadergisi

Editörden 

Merhaba 

İNOVATİF KİMYA Dergisi Okuyucuları 

Değerli Okuyucularımız; 

Gönüllülük esasına göre işleyen dergimizde sizlerin gönderdiği yazılarla 17. sayıyı çıkarmanın 

keyfini ve gururunu yaşıyoruz. Bize yazı gönderen ve yazmayı düşünen herkese çok teşekkürler. 

17 Sayı boyunca İnovatif Kimya Dergisi’ni sosyal ortamlarda çok okunan, çok fazla kişinin 

takip ettiği bir dergi haline getirmeye çalıştık. Çeşitli röportajlar, yazılar ile sizlere katkı sağlamaya 

gayret ettik ve senenin sonuna gelmiş bulunuyoruz. Herkesin yeni yılını tebrik eder. 2015 yılının 

sizlere mutluluk, huzur ve başarı getirmesini temenni ederiz. 

Bu ay E-Dergimizde 7 farklı yazı bulunmakta. Bize bu ay gönderilen yazılar. Sodyum Klorür 

Yemek Tuzu yazısı, yemek tuzu hakkında kısa ve özlü bir yazı. Fazlar Arası Kütle Transferi yazısı, 

Kimya mühendisliği ders konularından bir yazı. Röntgende Görüntü Nasıl Oluşur yazısı, Düzce 

Üniversitesi Öğretim Görevlisi Hocamızın yazısıdır. Hidrojen konusu, bu ayın kapak konusu. 

Endüstrinin Kalbi Kimyayı Oluşturan Kimyager konusu ise Kimyager ve Kimya Sektörü hakkında 

bilgilendirici, içerikli bir yazı. Yeni Bir Umut Işığı Fotodinamik Kanser Terapisi yazısı ise 

bu ayın ilginç konularından. Merakla ilgiyle okuyacağınızı düşünüyoruz. Hyperchem ile Molekül 

Modelleme-2 yazısında kasım ayında kaldığımız yerden devam ettik. Element Tanıma kısmınında 

bu ay sırada Bor Elementi var. Yurttan ve Dünyadan Kimya Haberleri ile de gündemi takip edeceksiniz. 

Her ay web siteleri kısmı ile bu ay da birçok web sitesi keşfedeceksiniz. Sözlük kısmında 

İngilizce-Türkçe Kimya kelimelerini öğreneceksiniz. Bulmaca kısmında ise hem eğlenip hem 

öğreneceksiniz. 

Umarız zevk alarak okursunuz. Bize yazı gönderen emek harcayan meslektaşlarımıza teşekkürü bir 

borç biliyoruz. Kimya üzerine bölüm okuyan, çalışan her kesimden yazılar bekliyoruz. Bir sonraki ay 

görüşmek üzere. Sevgiyle kalın. 


Dergi Editörü

IÇINDEKILER 

Sodyum Klorür Yemek Tuzu 7 

Fazlar Arası Kütle Transferi 9 

Röntgende Görüntü Nasıl Oluşur? 11 

Hidrojen 13 

Endüstrinin Kalbi Kimyayı 

Oluşturan Kimyager 

19 

Yeni bir Umut Işıgı 

Fotodinamik Kanser Terapisi 22 

Hyperchem ile Molekül Modelleme-2 28 

Element Tanıyalım 32 

Sözlük (Ing-Trk) 33 

Haberler 34 

Faydalı Siteler 42 

Kimya Bulmaca 43 

Kimya Bulmaca Çözüm (Önceki Ay) 44 

Sizde Yazarımız Olun 45

Mustafa ALTUNKAYNAK 

altunkaynakmustafa@gmail.com 

SODYUM 

KLORÜR 

yemek tuzu 

Yemek tuzu, kimyada sodyum klorür 

(NaCl) ismiyle bilinen beyaz kristal 

yapılı bir bileşiktir. Genellikle sofra 

tuzu olarak adlandırılan sodyum klorür, 

hayvanların beslenmesinde büyük önem 

taşıyan temel bir madde ve pek çok önemli 

kimyasal süreç için bir başlangıç maddesidir. 

Sanayide ve evlerde kullanılan 

tuzun çoğu, eski zamanlarda var olmuş 

bazı denizlerin buharlaşmasından artakalan, 

üstleri çamur ve kumla örtülü yeraltı 

çökeltilerinden elde edilir. Bazı yerlerde, 

yüzeye çıkarken bu tür bir tuz katmanından 

geçen tuzlu su kaynaklarına da rastlanır. 

Bol güneş alan ülkelerde tuz, tuzla denen 

geniş alanlara alınan deniz suyunun buharlaşmaya 

bırakılması yoluyla elde edilir. 

Kimyager 

(Kimya Ög.) 

İri taneli ve oldukça katışıklı olan bu tuzdan et ve balık salamuralarının hazırlanmasında yararlanılır. Yeraltı 

kaya tuzu dünyanın birçok yerinde kalın katmanlar halinde bulunur. Mineral adı halit olan kaya tuzu, genellikle 

açılan kuyulardan aşağı su pompalanarak elde edilir. Su, tuzu çözer ve oluşan salamura (tuzlu su) yüzeye 

pompalanır. Daha sonra buharlaştırılan salamuradan geriye tuz kalır. 

Sodyum Klorürün Tarihi 

Tarihte Roma devleti de Çinliler gibi tuz satışları üzerinde tekel kurmamakla birlikte, zorunlu gördüğünde 

tuz fiyatlarını kontrol etmekten geri kalmadı. Roma devletinin tuz fiyatlarına ilk müdahalesinin belgeleri, 

İ.Ö. 506 yılına aitti. Buna karşılık Roma devleti zaman zaman tuz fiyatlarını sübvanse etmişti. Öte yandan 

büyük Roma yollarından ilki, tuzu sadece Roma’ya değil, yarımadanın iç kesimlerine de taşımak için inşa 

edildi. Roma ordusunda da bazen askerler maaşlarını tuz olarak alıyordu. Romalılar için tuz, imparatorluk 

kurmanın zorunlu bir parçasıydı. Yayıldıkları dünyada tuzlaları geliştirip deniz kıyılarına, bataklıklara ve tüm 

İtalya yarımadasındaki tuzlu su kaynaklarına tuzlalar kurdular. Romalılarda tuz, sofrada servis edilirdi. Tuz, 

bir anlaşmanın bağlandığını simgelediğinden bir ziyafet sofrasında tuzluk bulunmayışı, düşmanca bir eylem 

olarak yorumlanır, kuşku uyandırırdı. İ.S. 1. yüzyılda Pilinius, ortalama bir Roma yurttaşının günde sadece 

25 gram tuz tükettiğini tahmin ediyordu. 

Sodyum Klorürün Özellikleri ve Kullanım Alanları 

Sodyum klorür bütün hayvanların beslenmesinde yaşamsal bir önem taşır. Midede salgılanan sindirim 

sularındaki hidroklorik asidin oluşumu için gerekli olan klorür iyonları bu tuzdan gelir. Sodyum ise vücuttaki 

ana katyonlardan biridir; sinir ve kas hücrelerinin işlevlerini doğru bir biçimde yerine getirebilmeleri 

ve vücuttaki su dengesinin sürdürülebilmesinde bu katyonun temel bir işlevidir. Hayvan besi yerlerinde tuz 

yalakları bulundurulur; yabani hayvanlar ise bir parça kaya tuzu bulabilmek için uzun süre dolaşırlar. Sodyum 

ve klor çok önemli maddeler olduğundan, tuz kimya sanayisinin başlıca hammaddelerinden biri haline 

gelmiştir. 

7

Klor, sodyum, hidrojen ve sodyum hidroksit (sud 

kostik), eritilmiş sodyum klorürden, yani salamuradan 

elektrik akımı geçirilerek elde edilir. Bu 

kimyasal maddeler ağartma tozu, sabun, yapay ipek 

ve cam gibi ürünlerin yapımında kullanılır. Tuzun 

kendisi de yiyecekleri tatlandırmak; et, balık, sebze 

ve ham derileri tuzlama yöntemiyle saklamak; suları 

yumuşatmak; seramik eşyaları sırlamakta kullanılır. 

Tereyağı, margarin ve buz üretiminde de tuzdan 

yararlanılır. 

Saf sodyum klorür küp biçimli kristallerden 

oluşan beyaz bir katı maddedir. 800°C’de erir. Arı su 

0°C’de donar, ama salamura (yemek tuzunun sudaki 

çözeltisi) çok daha düşük sıcaklıklarda donar; 

bu sıcaklık, salamuradaki tuz oranına bağlı olarak 

20°C’ye kadar düşebilir. Bu yüzden kışın, kar ve buzu 

eritmesi için yollara kaya tuzu serpilir; kaya tuzu kar 

ve buzla birleşerek, normal suyun donma sıcaklığında 

donmayan bir salamura oluşturur. Böylece donma 

noktası alçalması gerçekleşir. 

8 

Vücutta yemek tuzu eksikliği Klorür eksikliğini oluştura bilir. Bu da aşırı terleme, kusma veya ishale 

neden olur. Düşük klorür seviyesi vücut sıvılarının bazikleşmesi, dehidrasyon ve idrarda potasyum 

azlığına sebep olur. Sofra tuzunun bileşiminde klor bulunduğu için sağlıklı bireylerde klor yetersizliğine 

pek rastlanmaz. Klor ve sodyum yetersizlikleri birlikte görüldüğü için yetersizlik belirtileri de benzerdir. 

Klorür iyonunun bulunduğu yiyecekler şunlardır: Sofra tuzu, Maden suları, Kereviz, Marul, Zeytin, 

Çavdar, Deniz suyu, Deniz otu ve Domates. 

“Boşuna dememişler; Çorbada Tuzumuz olsun diye” 

Kaynaklar : 

Anorganik Kimya 

Analitik Kimya (Nitel) 

Modern Üniversite Kimyası 

Çeşitli İnternet Siteleri

Anıl Yasin AKDOGAN 

anil_yasin_akdogan@hotmail.com 

FAZLAR ARASI 

KÜTLE 


Teknikeri 

(Mezun) 

TRANSFERİ 

Kütle aktarımı doğada değişik biçimlerde sık karşılaşılan bir olaydır. Örneğin; açık bir havuzdaki 

su buharlaşarak çevredeki durgun havaya geçer, bir bardak çaya eklenen şeker önce çözünür 

sonra sıvı içinde yayınması gibi örnekler kütle aktarım olayının doğal örneklerini oluşturur. 

Kütle transferinde genellikle iki faz vardır. Örneğin gaz absorbsiyonunda gaz fazındaki A bileşeni bir sıvı 

tarafından seçici absorblanır. Eğer iki faz dengeye gelirse birbirleri arasındaki net kütle transferi sıfırdır. 

Kütle transferi hızı denge durumundan ne kadar uzaklaşırsa, diğer bir deyimle itici güç ne kadar fazlaysa 

o kadar artar. Böylece kütle transferi işlemlerinde denge durumundan uzak koşullar altında çalışmak 

gerekir. Dengede bulunan iki faz arasındaki ilişki genellikle doğrusal değildir. Ancak gaz absorbsiyonunda 

olduğu gibi, seyreltik çözeltiler için bu ilişki doğrusalsa Henry yasası geçerlidir. 

Gazların sıvılardaki çözünürlüğünün basınçla olan değişimi Henry Yasası ile ifade edilir. Bu yasaya 

göre gazların sıvılardaki çözünürlüğü, bu gazın sıvı üzerindeki kısmi basıncı ile doğru orantılıdır. 

y=mx 

9 

Whitman İki – Film Teorisi 

Whitman iki – film teorisi, gaz – sıvı yüzeyinde olup bitenleri modelleyen basit fakat yararlı bir modellemedir. 

Bu modelde gaz – sıvı ara yüzeyinin her iki tarafında da yüzeye bitişik birer durgun filmlerin var 

olduğu kabullenir. Bu filmler dışında akışkanların iyice karıştırıldığı varsayılır. İlaveten yüzeyde ani bir 

dengenin var olduğu sayılır. Aşağıda ki şekilde konsantrasyon profilleri görülmektedir. 

Şekil 1 : Konsantrasyon Profilleri

Burada y ai 

ve x ai 

dengede olan ara yüzey değerleridir. Film kalınlıkları gaz ve sıvı fazlarında ki hidrodinamik 

koşullara bağlı olup, türbilans arttıkça film kalınlıkları küçülür. Yüzeyde bir birikme olmadığından, 

fazlar arası kütle transfer hızı aşağıdaki eşitlikle verilir. 

N A 

= k y 

( y a 

– y ai 

) = k x 

(x Ai 

– x A 

) 

Bu eşitlik düzenlendiğinde ; k x 

/k y 

=(y A 

-y Aİ 

)/(x A 

-x Aİ 

) yazabiliriz. 

Şekil-2’de denge eğrisini ve kolondaki herhangi bir yerdeki yığın konsantrasyonlarını ( y A 

ve X A 

) göstermektedir. 

( y A 

, x A 

) noktasından eğimi –k x 

/k y 

olan doğru çizilirse, bu doğrunun denge eğrisini kestiği 

noktadan y Aİ 

ve x Aİ 

ara yüzey değerleri elde edilir. 

10 

Şekil 2 : Denge Eğrisi 

Kaynaklar : 

Kimya mühendisliğine giriş – kütle transferi 

http://yunus.hacettepe.edu.tr/~ealper/kmu346/kutle_aktariminin_temelleri.pdf

Haydar GÖKSU 

adar_gok@hotmail.com 

Röntgende 

Görüntü Nasıl 


Ögretmeni 

(Düzce Üni 

Ögr.Gör. Dr.) 

Olusur? , 

Röntgen ışınları, 1895 yılında Wilhelm Conrad Röntgen’ in yaptığı bir deneyde tesadüfen bulduğu 

ışınlar olup, özelliklerinin tam olarak ortaya konulamamasından dolayıdır ki X ışınları ismiyle de 

anılmaktadır. Bu ışınlar başta tıp alanında tanı amacı ile kullanılmasının yanında, sanayi ve güvenlik 

alanlarında da sıklıkla kullanılmaktadır. 

Tıp alanında kullanılan röntgen ışınları hastaya gönderilerek hastalıklı bölgeler tespit edilmektedir. Peki 

bu ışınlar hastalıklı bölgeleri nasıl tespit etmektedir? Röntgen filmleri üzerinde siyah beyaz bölgeler nasıl 

oluşmaktadır? 

Röntgen filmlerinin oluşumunda iki önemli nokta vardır. Biri ışının, temas ettiği organ veya dokulardan 

geçişi, diğeri ise röntgen filminin yapısıdır. 1 X ışınları vücuttan geçirilerek film üzerine 

düşürülür. Ancak ışın vücuttan geçerken kemiklere temas eden ışın kemiklerden karşı tarafa geçemez 

yani X ışını kemikler tarafından tutulur. Kemik kalsiyum fosfat (Ca 3 

(PO 4 

) 2 

) yapısından oluşmaktadır 

ve X ışınları bu tür sert yapılara çarptığında karşı tarafa geçemez. Vücuda gelerek karşıya geçen ışınlar 

film üzerinde siyah lekeler oluştururken ışının geçemediği bölgeler beyaz olarak kalmaktadır. Bu durum 

vücutta hasarın olduğu bölgenin tespitinde oldukça önemlidir. Röntgen filmi ışığın bir cismin üzerine 

düştüğünde oluşturduğu gölgeye benzetilebilir. Ancak burada siyah bölge, gölgeyi yani ışığın geçemediği 

bölgeyi temsil ederken, röntgen ışınlarında ise ışığın geçtiği bölgeyi temsil etmektedir (Şekil 1). 

11 

Şekil 1 : Cisim üzerine düşen ışık ve gölge 

Peki sert bir doku olan kemiklerden X ışınlarını geçmediği için kemiklerde olan hasarlı bölgeleri tespit 

etmek mümkün olmasına rağmen mide gibi yumuşak dokulardaki gastrit, ülser gibi rahatsızlıklar röntgen 

filmi ile nasıl teşhis edilmektedir? 

Bu teşhis yönteminde açken hastalara baryum sülfat isimli (BaSO 4 

) beyaz bir sıvı içirilir. Bu sıvı midedeki 

mukoza tabakasını kaplar. Midede ülser varsa bu sıvı mide içindeki düz tabakanın dışına taşar. X ışınları 

bu sıvıya çarptığında karşıya geçemediği için hasarlı bölgeler röntgen filminde siyah zemin üzerinde beyaz 

lekeler halinde görülmektedir (Şekil 2) 2 .

Röntgen filminin yapısı incelendiğinde filmin asıl renginin 

beyaz olduğu ve koruyucu tabaka, emülsiyon, yapıştırıcı tabaka 

ve baz denilen kısımlardan oluşmaktadır (Şekil 3). 

Şekil 2 : Mide ülserinin röntgen görüntüsü 

AgBr 

BAZ 

AgBr 

Koruyucu 

Tabaka 

Emülsiyon 

Yapistirici 

Tabaka 

Şekil 3 : Röntgen filminin yapısı 

12 

Emülsiyon kısmı ise gümüş bromür (AgBr) gibi kristal yapılardan oluşmaktadır. Vücuttan geçen X 

ışınları, emülsiyon bölümündeki AgBr ile etkileşerek gümüş iyonlarını (Ag + ) metalik gümüşe (Ag 0 ) indirgemektedir 

ve banyo işleminden sonra ise indirgenmenin olduğu bölgeler siyah olarak görülmektedir 

(Şekil 4) 3 . 

hv 

Ag + + e - Ag 0 

Şekil 4 : Gümüş iyonunun indirgenmesi ve röntgen görüntüsü 

Kaynaklar : 

1.http://www.ozelsamar.com.tr/rontgen.htm 

2.http://zehirlenme.blogspot.com.tr/2008/01/ulser-teshis-baryum-grafisi-endoskopi.html 

3.Skoog, D.A., West, D.M., Holler, F.J., 4.Baskı, Analitik Kimya Temelleri, Bilim Yayıncılık, Ankara.

. 

HIDROJEN 

Ismail BAYRAKTAR 

ismbyrktr@gmail.com 

Yüksek 


(Mezun) 

13 

Atom numarası 1 

Atomik kütle 1.007825 g.mol -1 

Pauling`e göre Elektronegatifliği 2.1 

Yoğunluk 

0,0899 x 10 -3 g.cm -3 20 ° C’de 

Erime noktası 

- 259.2 ° C 

Kaynama noktası 

- 252.8 ° C 

Vander waals yarıçap 0.12 mil 

İyonik yarıçap 

0.208 (-1) nm 

Izotoplar 3 

Elektronik kabuk 1s 1 

Birinci iyonizasyon enerji 1311 kJ.mol -1 

Hidrojen atomu Henry Cavendish tarafından 1776 yılında keşfedilmiştir. 

Hidrojen* atomunun yapısı basit olarak yanda gösterilmiştir. Periyodik 

tablonun sol üst köşesinde yer bu element renksiz, kokusuz, tatsız, çok 

yanıcı bir biatomik (H2) gazdır. Suyu oluşturan elementlerden biridir, 

evrenin kütlesinin % 75’ini oluşturan ve doğada en çok bulunan elementtir. 

Dünya yüzeyinde elementel halde çok az bulunur. Bazı yıldız takımları 

da plazma halindeki hidrojenden oluşmuştur.

Hidrojen temel olarak 1500’lü yıllarda keşfedilmiş, 1700’lü yıllarda da yanabilme özelliğinin farkına 

varılmış, havadan 14,4 kat daha hafif, zehirsiz bir gazdır. Güneş ve diğer yıldızların termonükleer tepkimeye 

vermiş olduğu ısının yakıtı hidrojen olup, evrenin temel enerji kaynağıdır. -252.77 °C'de sıvı hale 

getirilebilir. Hidrojen bilinen tüm yakıtlar içerisinde birim kütle başına en yüksek enerji içeriğine sahiptir. 

1 kg hidrojen 2,1 kg doğalgaz veya 2,8 kg petrolün sahip olduğu enerjiye sahiptir. Ancak birim enerji 

başına hacmi yüksektir. 

İki hidrojen izotopu daha vardır; bunlar az miktarda bulunan 

deuteryum (bir proton ve bir nötron) ve doğal olarak 

bulunmayan yapay olarak üretilen radyoaktif trityumdur 

(bir proton ve iki nötron). 

14 

* Antoine-Laurent de Lavoisier, bu elemente 1781 de, havada yandığı zaman su meydana geldiğinden 

Yunanca su anlamına gelen ‘hidro’ ile oluşum anlamındaki ‘genes’ terimlerinin birleştirilmesiyle ‘hidrojen’ 

adını verdi ve ilk hidrojen gazı 1782 de Jacques Charles tarafından üretildi. 

1. Hidrojenin Üretimi 

Doğal halde gaz hidrojen oldukça az miktarlardadır; atmosferde, yükseklikle değişen oranlarda, 

150000-20000 kısımda sadece 1 kısım bulunur. Doğal hidrojen volkanlardan, kömür yataklarından, 

petrol kuyularından meydana gelir. Hidrojen evrenin en temel maddesidir, güneş ve yıldızlarda bulunan 

ana bileşiktir. Yeryüzündeki hidrojenin genellikle tamamı diğer elementlerle bileşik halindedir. Su 

molekülü iki atom hidrojenin bir atom oksijenle olan bileşiğidir; dolayısıyla tüm okyanuslar çok büyük 

hidrojen depolarıdır. Ayrıca, bitkiler, hayvanlar ve fosil maddelerini de kapsayan tüm organik maddelerin 

önemli bir parçası hidrojendir. Volkanik gazların bulunduğu yerlerde hidrojen serbest halde, yani 

H 2 

halindedir; fakat çok hafif olduğundan hemen dağılır, kazanılamaz. Hidrojen, ayrıca alkali metallerle 

kimyasal olarak birleşmiş halde bulunur (NaBH 4 

gibi). 

Şekil 1 : Hidrojen Üretim Prosesleri 

Hidrojen üretiminde kullanılan çeşitli kaynaklar ve teknolojiler vardır; doğal gaz, kömür, benzin, 

metanol veya biyokütleden ısıyla; bakteriler ve alglerden fotosentezle; elektrik veya güneş ışığıyla suyu 

parçalayarak hidrojen üretilebilir.

Bugün hidrojen üretiminin çoğu fosil hammaddelerden yapılır. Dünya hidrojen üretiminin % 48’i doğal 

gazdan ( % 90 dan fazlası metandır), % 30’u rafineri ürünlerinden, % 18’i kömürden ve kalan % 4’ü de 

suyun elektroliziyle elde edilmektedir. 

Hidrojen üretim metotları hammaddeye, elde edilmek istenen hidrojen miktarına ve saflık derecesine 

göre değişir. Yeni geliştirilmekte olan yöntemler de dikkate alındığında hidrojen üretim teknolojileri üç 

grup altında toplanabilir, 

* Fosil Hammaddelerden: Kömürün Gazlaştırılması, Buhar Reformingi, Ototermal Reforming, Termal 

Disosiyasyon. 

2C + O 2 

+ H 2 

O → H 2 

+ CO 2 

+ CO 

* Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından: Suyun Elektrolizi, Fotoelektroliz, Suyun Termal Parçalanması, 

Biyokütle Gazlaşması 

15 

* Atık Gaz Akımlarından Hidrojen Kazanma: Rafineriler (buhar veya metanol reforming fabrikaları proses 

gazı gibi) ve kimyasal madde fabrikaları (amonyak veya metanol sentezi gibi) gibi işletmelerde hidrojence 

zengin atık gazlardaki hidrojeni arıtma. 

Hidrojen üretiminde, metallerden de yararlanılabilir (Li, Ca, K gibi metallerin su ile reaksiyonuyla).

2Li + 2H 2 

O = LiOH + 2H 2 

Ca + 2H 2 

O = Ca(OH) 2 

+ H 2 

Metallerin asitle reaksiyonu sonucu da hidrojen açığa çıkar. 

Zn + H 2 

SO 4 

= ZnSO 4 

+ H 2 

Zn + 2HCl = ZnCl 2 

+ H 2 

2. Hidrojenin Depolanması 

Fosil, nükleer, yenilenebilir ve elektrik enerjilerinden üretilen hidrojen çeşitli şekillerde depolanarak 

tüketiciye ulaştırılır. 

16 

Şekil 2 : Hidrojenin üretimi, depolanması ve tüketimi 

Hidrojen kullanımının fazla olduğu yerlerde depolama önemlidir; örneğin, araç yakıtı olarak kullanıldığında 

araç deposunun en az bir benzin deposu kadar güvenli ve bir depo benzinin kat edebildiği 

kadar yol alabilecek kapasitede olması önemlidir. 

Hidrojen depolama genel olarak üç şekilde yapılabilir; 

• Basınçlı tankta sıkıştırılmış gaz halinde depolama, 

• Sıvılaştırılmış halde özel izolasyonlu tanklarda depolama, 

• Özel katı maddeler içinde absorblatılarak depolama 

Şekil 3 : 

Hidrojenin metal hidrür olarak 

depolanması

3. Hidrojenin Kullanımı 

Hidrojen, hava veya oksijenli ortamlarda kolaylıkla yanar ve açığa çıkan ısı ısıtmada, yemek pişirmede, 

türbinlerde, buhar kazanlarında veya motorların çalıştırılmasında kullanılabilir. Rudolf Erren ve 

arkadaşları iç yanmalı motorları hidrojenle çalışır hale dönüştüren bir yöntem geliştirdiler (1920) ve 

çok sayıda otomobil, otobüs ve tanker motorunu hidrojenle çalışabilecek şekle dönüştürdüler. USA’da 

1970’li yıllarda Roger Billings adında bir genç, Erren’in yönteminden yaralanarak bir Model A Ford 

motorunu hidrojen yakıt kullanabilecek şekle dönüştürdü. Daha sonra Roger Billings ve arkadaşları 

Hydrogen Components, Inc. (HCI) olarak bilinen şirketi kurarak çeşitli şirketlere danışmanlık yapmaya 

başladılar. Günümüzde bazı gaz fabrikalarında kömürün gazlaştırılmasıyla çalıştırılan elde edilen 

sentez gazı (karbon monoksit + hidrojen) kullanılmaktadır; geliştirilen yakma hücrelerinde yüksek 

oranlarda hidrojen içeren sentez gazı kullanılabilmektedir. Bazı türbin üreticileri, yakıt pillerinden 

daha ucuz olduğundan hidrojen yakıtıyla çalışan türbinler üretmeyi tercih etmektedirler. Rafinerilerde 

işlenen hammaddeler ağırlaştıkça, hafif ürünlerin elde edilmesi için hidrojene olan gereksinim artar. 

Özellikle çevre yönetmelikleri gereğince bazı petrol ürünlerinde aromatiklerin ve sülfür bileşiklerin 

sınırlandırılması da hidrojen tüketimini artmasına neden olan faktörlerdir. Rafinerilerde hidrojen kullanılan 

temel prosesler arasında, 

17 

* Sülfürlü ne nitrojenli bileşiklerin uzaklaştırılması için uygulanan (treating) prosesler, 

* Olefinler ve aromatikler gibi çift bağlı veya üçlü bağlı bazı bileşiklerin doygun hidrokarbonlara 

dönüştürülmesi gerektiği hallerde uygulanan saturasyon prosesleri, 

* Kraking reaksiyonlarında oluşan bileşiklerin doyurulması ve katalizörün koklaşmaya karşı korunması, 

sayılabilir. 

Kaynaklar : 

1. http://www.bayar.edu.tr/besergil/e_makaleleri 

2. Arı, İ., Taplamacıoğlu, M. C., Ar, F., Hidrojen Depolama Amacıyla Kimyasal Yöntemle Metal Hidrat 

Sentezi. Gazi Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü.

18 

3. Vanhanen, J.P., Lund, P.D., Tolonen, J.S., “Electrolyser-Metal hydride-Fuel Cell System for Seasonal 

Energy Storage”, International Journal Of Hydrogen Energy,Vol.23, pp.267-271, (1998). 

4. Levent Görkmen, Gaziosman Paşa Üniversitesi, Tokat 2010. 

5. Nejat Veziroğlu, Hidrojen Enerjisinin Yirmi Yılı. Departman of Energy Miami Universty.

. . 

ENDÜSTRININ . 

KALBI 

Sümeyya YAGMURTASAN 

yagmurtasan.sumeyya@hotmail.com 


(Ögrenci) 

. 

. 

KIMYAYI OLUSTURAN , KIMYAGER 

Kimya sektörü geçmişten günümüze gelişerek gelen ve şüphesiz gelişimini hız kesmeksizin 

sürdüren sektörlerin başında gelir: Öyle ki sektörde üretilen (plastikten kozmetiğe, ilaçtan 

boyalara…) ürünlerin % 30’u doğrudan tüketiciye ulaşırken % 70’i ise diğer sektörlere (tekstil, 

elektrikli eşya, metal, madeni ürünler, inşaat, otomotiv, kağıt, hizmet sektörü, …) ara mal veya hammadde 

girdisi sağlar. Bu özelliği nedeniyle kimya sanayi hem yaşamımız hem de diğer sektörler için 

vazgeçilmez öneme sahip bir sanayi dalıdır. Sadece bu özelliğiyle dahi sektörün ülke gelişimindeki payı 

azımsanamaz. İşte tam da bu noktada sektörü diğer sektörlerden ayıran en önemli özellik geniş ürün 

yelpazesinin yanı sıra sektörün mimarı konumundaki kimyagerdir. 

Biliyoruz ki gerek tüketiciye direkt olarak ulaşan ürünleri gerekse diğer sektörlere sağladığı hammaddenin 

kalitesinden şüphe duyulmamasındaki en büyük unsur, ürünün ARGE’sinden üretimine, üretiminden 

kalite kontrolüne, hatta tüketiciye ulaşımı esnasında da bizzat bulunan alanında gerekli bilgi, 

beceri, tecrübe ve belki de en önemlisi eğitime sahip olan kimyagerin denetiminden geçmiş olmasıdır. 

Günümüz kimya sanayisi yaşamımızı direkt olarak etkileyerek hayat standartlarımızı arttıran bir 

sektördür. Bu gün birçok ülkede kimyagerlerin sayısı hiç de azımsanacak bir durumda değildir. Ülkemizde 

meslek olarak kimyagerlik eğitimine 1918 yılında sadece üç öğrenciyle başlanmışken bugün mevcut 

61 üniversitenin kimya bölümlerine 3000’in üzerinde öğrenci alınmaktadır. 

19 

Kimya endüstrisinin en önemli özelliklerinden biri sanayileşmede önemli bir yere sahip olmasıdır. 

Sanayi ülke ekonomisinin en dinamik ve üretken kesimidir ve ihracatımızın % 90’ı sanayi 

ürünlerinden gerçekleşir. Kimya sektörü, sanayileşmiş ülkelerin ekonomik gelişimlerinde “öncü sektör” 

olarak nitelendirilen sektörlerin başında gelir. Dünya ülkeleri arasında sanayisi gelişmiş olup kimya sektörü 

geri kalmış bir ülke yoktur, öyle ki gelişmiş ülkelerin başında gelen AB ülkeleri dünya kimya ihracatının 

% 54’ünü gerçekleştirirken kimya ithalatının da % 49.9’unu yapmaktadır Asya ülkeleri ihracatın 

% 23.8’ini, ithalatın ise % 23.8’ini NAFTA (The North American Free Trade Agreement : Kuzey Amerika 

Ülkeleri Serbest Antlaşması ) ülkeleri ihracatın %3.5’ini ithalatın %6.6’sını yapmaktadır. Görüldüğü 

üzere kimya sanayisi olmadan gelişimin ve sanayileşmenin düşünülmesi söz konusu olamaz. 

Kimya sektörünün doğrudan tüketiciye ulaşan ürünler üretmesinin yanı sıra diğer sektörlere girdi 

sağlaması onu ülke ekonomisinin kalbi konumuna getirir. Bu özelliği; önümüzdeki yıllarda küresel üretim 

ve ticarette etkin olacak sektörlerin; otomotiv, bilgi ve iletişim teknolojileri, makine, yatırım ve tüketim 

malları sektörleri olup kimya sektörünün de adı geçen tüm bu sektörlere girdi sağladığı göz önüne 

alındığında sektör daha da önem kazanmaktadır. Ki bu bilgiler ışığında dünya kimya sanayi üretiminin 

neden iki trilyon dolar civarında olduğu daha net anlaşılmaktadır. İki trilyonluk bu üretimin % 45’i 

uluslararası ticarete konu olmaktadır. Uluslararası ticaret bir ülkenin gelişmesinde ve bu gelişimin kalıcı 

olmasında önemli bir kıstastır. Bir ülkenin gelişmiş ülkeler seviyesinde olabilmesinde bir diğer kıstas 

ülkedeki işsizlik-çalışan durumudur. Kimya sektörü bir ülkenin gelişmesine ölçüt olan her konuya hizmet 

ettiği gibi istihdam konusunda da dikkat çekici veriler ortaya koymuş bir sektördür. Nitekim ülkemizde 

TÜİK verilerine göre 2004 yılında kimya sektöründe 191.348 kişi istihdam edilirken bu rakam beş 

yılda % 19.92 artarak 2009 yılında 229.465’e ulaşmıştır.

20 

Kimya sektörünün direkt insana ulaşabilen ürün 

oluşturması ve bu ürünlerin de çeşitlilik göstermesi yani 

hayatımızın her alanında (ilaç, tekstil, boya, kozmetik, 

inşaat, plastik, elektrikli eşya, metal, kağıt, otomotiv…) 

var olması üretimin her aşamasında kalifiye eleman 

bulundurma ihtiyacını beraberinde getirir bu sebeple 

kimyager sektörün en önemli unsurudur. 

Kimya sektörünün alt dalları arasında 

ilaç sektörü gibi insan sağlığını doğrudan 

veya tekstil sektörü gibi dolaylı yoldan 

etkileyen sektörlerin var oluşu; 

başta bu sektörler olmak üzere 

diğer bütün alt dallarında alanında 

gerekli bilgi, tecrübe ve eğitime sa- 

hip 

kalifiye eleman bulundurmasının önemini açıkça ortaya koyar. 

Öyle ki sektörün birçok alt sektöründe yüksek ve teknik öğrenim 

görmüş personel görev alır. Hatta bununlada kalmayıp istihdam 

edilen personel okullarda aldıkları eğitime ek olarak çalıştığı 

birime göre ayrıca eğitim almaktadır, hal böyle olunca sektörde 

ürünler büyük bir titizlikle ortaya konmuş olur. Alanında uzman 

kişileri bünyesinde barındıran sektör gelişimini hız kesmeksizin 

sürdürür çünkü sektörde uzmanlığın var oluşu deneme yanılmanın 

tamamen oradan kalkması demektir, yani işin uzmanının elinden 

çıkan ürün başından sonuna planlıdır kimyagerin sonra kavramı yoktur. 

Kimyager her şeyi tam zamanında ve prosedürüne uygun olarak 

gerçekleştirir. Böylesine hızlı ve sürekli gelişen bir sektör elbette ki 

sanayisine dâhil olduğu ülkeyi de her geçen gün bir adım daha ileriye 

götürür. 

Kimya sektörü bir ülkeyi bünyesindeki kimyagerin kalitesi 

oranında ileriye taşır ve bir kimyagerin kalitesini de en 

iyi üretimine dahil olduğu ürünler yeni keşifleri ortaya koyar. 

Kimya bilim tarihi sayısız ve çığır açan buluşlarla doludur. 

Kimya bilimi tarihte dönemlere ayrılır son dönem yani bu 

gün “Modern Kimya Dönemi” olarak adlandırılan dönem 

19. yy. dan başlar, yani Heinrich Geibler’in (1814-1879) 1854 

yılında suyun en yüksek yoğunluğa yani 3,8 0C ye ulaştığını 

kendi icat ettiği bir mekanizmayla göstermesiyle. Geissler’in 

icat ettiği vakum tüpüyle William Crookes atom teorisinde 

ilerlemeler kaydetmiş ve Cathode Ray’i keşfetmiştir. Eugene 

Goldstein (1850-1930) protonun varlığını ispatlamış, 

J.J.Thomson (1856-1940) kendi atom modelini geliştirmiş ve 

1906 yılında Nobel Fizik Ödülünü almıştır. Mendeleyev periyodik 

tabloyu 1869 yılında Kimya’nın Prensipleri adlı eserinde 

yayımlamıştır. Bu periyodik tabloda bilinen 63 elementi 

atom ağırlıklarına ve benzer özelliklerine göre sıralamıştır. 

Marie Curie (1867-1934) radyoaktiviteyi ve sonrasında Polonyum 

ve Radyumu keşfetmiştir 1911 yılında Nobel Kimya 

Ödülünü kazanmıştır. Ernest Rutherford üç çeşit radyo aktifliği 

( alfa parçacığı, beta parçacığı, gama ışını ) keşfetmiştir. 

Tüm bu özel buluşların öncesinde ve sonrasında daha niceleri vardır, saymakla 

bitmeyen bu buluşların insanlığa faydası tartışılamaz, buluşların her biri 

dönemi dolayısıyla devrim niteliği taşır.

Kimya sektörü öyle bir sektördür ki ürünlerinin tamamı ihtiyaçlara cevap niteliği taşır. Bir ülke 

milletinin ihtiyaçlarını karşıladığı ölçüde büyür ve gelişir aksi söz konusu olamaz. Yüzyılımızın sonunda 

altı milyarı aşacak olan dünya nüfusunun sadece pamuk ve yünden, tabii elyaftan giyinmesinin yaratacağı 

problemlere kimya sanayiinin suni elyaf çeşitleriyle çözüm getirmiş olası bunun en güzel kanıtıdır. 

Benzeri şekilde; gıda sanayiinde ve tarımda yine sektörün sağlamış olduğu gübre ve tarım ilaçlarının 

kullanılması sayesinde insanlık büyük bir açlık tehlikesinden kurtulmuştur. 

Aslında kimyanın ve kimyagerin sorunlara çözüm getiren konumunu yani çözüm odaklı 

oluşunu yineler nitelikteki bir diğer örnek 19. yy.‘ın sonunda insanlığa sunulan margarinin keşfidir… 

19.yy.’ın sonlarında tereyağının pahalı ve üretiminin az olması nedeniyle dönemin imparatoru 3. Napolyon 

ucuz ve lezzetli bir ikame arayışındaydı. Aynı zamanda Fransa-Prusya savaşı arifesinde gemilerde 

depolamak amacıyla tereyağına gerek duymaktaydı… Bu durum karşısında imparator bir yarışma 

düzenleyerek teslim edilen en iyi tereyağı ikamesi için bir ödül vereceğini bildirdi. Böylelikle margarinin 

icadı için ilk ortam hazırlanmış oldu. Fransız Eczacı ve kimyacı Mege Mouries’in ürettiği margarin bu 

sıkıntılara çare olacak nitelikteydi. 1869 yılında patenti alınan margarin Hollanda ve İngiltere’de büyük 

ilgi gördü. Bu iki ülkede iki ayrı üreticinin birleşmesiyle, dünya çaplında ilk tarımsal gıda grubu olan 

Unilever kuruldu (1929). Bu gün her yerde onlarca çeşidine rastladığımız margarin bahse konu dönemde 

adı geçen ülkeyi bir anda ekonominin zirvesine oturtmuştu. Tek bir buluşla bir ülkeyi sıfırdan zirveye 

ulaştırabilecek yetiye sahip olan sektörün tarihi bu gibi daha bir çok miladi buluşla doludur. 

Enerji, tarım, sağlık, gıda, inşaat, elektronik ve tekstil gibi alanlarda yüksek katma değer içeren 

ürünler sunan kimya sanayii bütün gelişmiş ülkelerde “lokomotif sektör” olarak gösterilmektedir. 

Sektörün bu özelliğini kazanmasında bünyesi dâhilindeki alt sektörlerin insan yaşamı üzerindeki direkt 

pozitif getirilerinin yanı sıra endirekt getirileri de ihmal edilemeyecek kadar önemlidir ve söz konusu 

getiriler sınırsızdır. Örneğin; tarım ilaçlarının direkt getirisi tahıl ve bitkilerin korunmasıdır endirekt 

getirisi ise verimli ve sağlıklı mahsul olanağı sunmasıdır bir başka örnekle kozmetik sanayisinin direkt 

getirisi günlük kişisel bakım olanağı sunmakken, endirekt getirileri arasında şampuan, diş macunu, vb. 

ürünlerle kişilerin psikolojik olarak kendilerini rahat hissetmelerini sağlaması sayılabilir. 

Günümüz teknolojisi dolayısıyla fiziksel sınırları geniş olmayan ülkelerin dünya ekonomisinde söz sahibi 

olması pekte mümkün değildir. Ancak kimyaya ve kimyagere değer veren bir millet her anlamda ileri 

milletler seviyesine ulaşacağından bugün Tayvan’da olduğu gibi küçük bir toprak parçasından büyük bir 

coğrafyaya hükmedebilir. İşte kimya ve kimyayı var eden kimyager, bir ülkenin: tarih sahnesinde- bilimsel 

gücü elinde tutan bir ülke - olarak söz sahibi olmasını sağlar. Tüm bu bilgiler ışığında hammadde, 

emek, zaman, mekân, sermaye ve öteki girdilere olan ihtiyacı azalttığı için kimya her şeyi ikame etmekte, 

ileri bir ekonominin merkezi haline gelmektedir ve bu gerçekleştikçe de önemi artmaktadır. 

Kaynaklar : 

* Kimya sanayi özel ihtisas komisyonu raporu devlet planlama teşkilatı müsteşarlığı 

DOKUZUNCU KALKINMA PLANI (2007-2013) 

* Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Başkanlığı, 2012 İhracat Genel Müdürlüğü Kimya Ürünleri ve özel İhracat 

Daire Başkanlığı 

* TC BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI—KİMYA SEKTÖRÜ RAPORU 2012/1 

* TÜRK KİMYA SANAYİSİ, SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ MART 2010 

* AR-GE BÜLTEN ARAŞTIRMA VE MESLEKLERİ GELİŞTİRME MÜDÜRLÜĞÜ (Kimya Sanayinin 

Bugünü ve Yarını ELİF UĞUR) 

* SE DE FED KİMYA SANAYİSİ REKABET GÜCÜ RAPORU 

* http://www.bilgiustam.com/margarinin-icadi-ve-uretimi/ 

* http://kimyaokulu.com/icerik.aspx?yazid=861&baslik=kimyanin+yuzyilimiza+getirdikleri 

* http://tr.wikipedia.org/wiki/Kimya 

* http://www.kalkinma.gov.tr/Pages/content.aspx?List=0e61756a%2Db3f2%2D4261%2D8c0d%2D2350283f9 

855&ID=30&Source=http%3A%2F%2Fwww%2Ekalkinma%2Egov%2Etr%2FPages%2FOzelIhtisas- 

KomisyonuRaporlari%2Easpx&ContentTypeId=0x010073418295019B8B429A88657B85E98E48 

21

. . 

Emre BAYRAM 

emre.bayram.chem@hotmail.com 

YENI BIR 

UMUT ISIGI , 

. . . . 

FOTODINAMIK KANSER TERAPISI 

Tüm “İnovatif Kimya Dergisi” Okuyucularına Merhaba. 


(Mezun) 

Üniversite 4. Sınıftayken güz yarıyılında aldığım “Koordinasyon ve Katalizörler” adlı derste hocamın 

bana verdiği sunum konusuydu bu konu. Daha doğrusu yaklaşık 10 tane konu vermişti 

sınıfa ve her öğrenci istediğini seçecekti. Ben de PDT (fotodinamik kanser terapisi) ‘yi seçtim. 

İyi ki de seçmişim. Çünkü kanser tedavilerine ilgi duymama rağmen bu konuya daha önce hiç rast 

gelmemiştim ve bayağı şey öğrendim. Bana bu konuda bilgilenme imkanı sağladığı için ders hocama 

çok teşekkür ediyorum. Peki nedir bu PDT yani fotodinamik kanser terapisi ? 

22 

Fotodinamik kanser terapisi, adından da anlaşılacağı 

üzere bir kanser tedavi şeklidir. Bu tedaviyi 

ifade etmek için ingilizce’de “Photodynamic 

Therapy” ‘nin kısaltılmış hali olan “PDT” de 

sıkça kullanılır. Bilindiği üzere kanser tedavileri 

arasında en sık kullanılanları; kemoterapi, cerrahi 

tedavi ve ışın tedavisidir. Hatta hastanın durumuna 

bağlı olarak daha iyi sonuç almak için bazen 

bunların bir arada kullanıldığı da olur. Ancak 

PDT bunlara kıyasla yeni bir tedavi yöntemidir. 

Pdt’nin Avantajları 

Bu tedavi türü; kemoterapi, radyoterapi ve cerrahi tedavi uygulamalarına kıyasla avantajlara sahiptir : 

1-) Doğru kullanıldığında hiçbir yan etkisi yoktur. Ancak kemoterapide saç dökülmesi gibi bazı yan 

etkiler mevcuttur. 

2-) PDT uygulaması, genellikle kısa bir zaman alır. Yani kemoterapi gibi uzun bir tedavi sürecine 

gereksinim duyulmaz. 

3-) PDT çok hassas ve kesin bir şekilde kanserli bölgeye hedeflenebilir. 

4-) Radyasyonun aksine, PDT; ihtiyaç duyulduğunda, çoğu zaman aynı bölge üzerinde tekrarlanabilir. 

5-) PDT uygulanan bölge iyileştikten sonra; küçük bir yara izi kalır veya hiç kalmaz. Cerrahi operasyonlar 

sonucunda oluşan kozmetik problemler PDT yöntemine göre daha fazladır. 

6-) Genelde diğer kanser tedavilerinden daha az paraya mâl olur. 

7-) Diğer ve belki de en önemli avantajı ise şudur. Diğer tedavi yöntemlerinde bağışıklık sistemi 

baskılanırken, bu yöntemde aksine bağışıklık sistemi güçlenir. Yani geleneksel yöntemlerde; bağışıklık 

sisteminin zayıflığından faydalanmaya çalışan oportunistik (fırsatçı) hastalıklar sonucu hastalar kaybedilebilirken, 

bu yöntemde böyle bir durum gözlenmiyor.

Pdt’nin Dezavantajları 

1-) PDT yalnızca ışığın ulaşabileceği bölgeleri tedavi eder. Bunun anlamı şudur. PDT esas olarak, yalnızca 

deri altındaki problemlerin tedavisinde veya ışık kaynağı ile ulaşılabilecek organların hizasındaki 

problemlerin tedavisinde kullanılır. Burada ışık olarak ne kastettiğimi ileri kısımlarda anlatacağım. 

2-) Bazı ilaçlar vücut boyunca dolaşabilirken, tedavi sadece ışık saçılan yerlerde çalışır. İşte bu, PDT’nin 

birçok yere yayılmış kanser türlerinin tedavisinde kullanılamamasının nedenidir. Ayrıca günümüzde 

kullanılan ilaçlar (PDT tedavisi sırasında) insanları bir süre ışığa karşı çok hassas hale getirir. Bu 

yüzden ilacın uygulanmasından sonra alınması gereken bazı tedbirler; insan vücudu üzerine uygulanmalıdır. 

Bazı İnsanlar Pdt’yi Kullanamaz. Peki Neden ? 

PDT; porphyrias gibi (cilt veya sinir sistemini etkileyen nadir bir hastalık) belirli kan hastalıklarına 

sahip olan veya porfirinlere alerjisi olan insanlar tarafından kullanılamaz. Bu alerjik durum 

nadirdir. Ama geçmişte vücuduna porfirin almış insanlarda gerçekleşebilir. 

23 

Porphyrias 

Hastalığı 

PDT’nin artılarını ve eksilerini anlattıktan sonra nasıl uygulandığını belirtmek istiyorum. 

Terapinin Uygulanma Basamakları 

1-) Öncelikle ışığa duyarlı (ışığı belli dalga boylarında absorblayabilecek) bir boyar madde veya 

fotoduyarlaştırıcı hastaya verilir. 

2-) Etkin maddenin tümör dokusunda birikmesi için karanlık bir ortamda bir müddet beklenir. Bu 

maddenin çoğu vücuttan atılırken bir kısmı tümör içinde kalır. (Karanlık ortamda bekleme süresi 

fotoduyarlaştırıcıya bağlıdır.) 

3-) Bu etkin maddenin (fotoduyarlaştırıcı veya boyar madde) biriktiği tümör dokusuna 630-800 nm 

arasında kırmızı bir ışık gönderilir. Kırmızı ışık kullanılmasının sebebi; insan dokusunun en iyi olarak 

630 ile 850-900 nm dalga boyu aralığındaki ışığı geçirdiğinin düşünülmesidir. Bu gönderilen ışık 

bir lazer olabileceği gibi LED kaynaklı bir ışık da olabilir. 

NOT : İlacın verilmesinden ışığın uygulanmasına kadarki zaman zarfına “drug-to-light interval” adı 

verilir. Bu zaman zarfı, ilacın uygulanmasına bağlı olarak birkaç saatle birkaç gün arasında değişebilir.

4-) Işığın absorblanması sonucunda, fotoduyarlaştırıcı, temel halden uyarılmış hale gelir. Aktif 

duyarlaştırıcı, iki reaksiyon türüne maruz kalabilir. Öncelikle serbest radikaller oluşturmak için tek 

elektron transferi reaksiyonuyla substratla doğrudan reaksiyona girebilir. (Burada substrat hücre 

membranı veya bir molekülden her ikisi de olabilir.) Elektron transferi her iki yönde de gerçekleşebilir. 

Genellikle “substrat radikal katyon” ve “duyarlaştırıcı radikal anyon” oluşturmak üzere substrat, bir 

elektronunu foto duyarlaştırıcıya sunar. Oluşan serbest radikaller, oksidasyon ürünleri üretmek üzere 

hücre içindeki çözünmüş oksijen molekülü ile etkileşime girer. (TİP 1 REAKSİYON) 

5-) Alternatif olarak; aktif duyarlaştırıcı, singlet oksijen oluşturmak için enerjisini direkt olarak hücre 

içindeki çözünmüş oksijene (O 2 

) transfer edebilir. Singlet oksijen ( 1 O 2 

), oldukça reaktif oksijen türüdür. Bu 

türler toxic ajan vazifesi görerek, kanserli dokudaki çeşitli substratları okside eder. (TİP 2 REAKSİYON) 

24 

6-) Her iki reaksiyon şeklinde de tümör dokuları, kimyasal olarak yok edilmiş olur. 

Singlet oksijen toksik bir etkiye sahiptir. Bu etkisinden dolayı kanser hücreleriyle mücadele edebilir. 

“Eğer singlet oksijen toksikse ; bu toksik oksijenin , vücudun her dokusuna zarar vermesi gerekmez 

mi ?” diye düşündüğümüzde singlet oksijenin ömrünün mikro saniyeler civarında olduğunu hatırlamamız 

gerekir. Bu yüzden bu oksijen türü nerede oluşturulursa sadece o bölgeyi etkiler. 

En modern PDT uygulamaları 3 anahtar bileşeni içerir. Bir fotoduyarlaştırıcı (photosensitizer), bir ışık 

kaynağı ve doku oksijeni. Bu üç bileşenin kombinasyonu, seçici olarak fotoduyarlaştırıcı verilmiş ve 

lokal olarak ışığa maruz bırakılmış herhangi bir dokunun kimyasal yıkımına yol açar.

Fotoduyarlaştırıcı (Photosensitizer) 

Fotoduyarlaştırıcı, ışığa seçici bir şekilde maruz kalan, non-toxic ve ışığa duyarlı kimyasal 

bileşiklerdir. Kendisine gönderilen ışığı absorblayarak, uyarılmış düzeye geçiş yapar. Ve bu aşamadan 

sonra daha önce bahsedilen “tip-1” ve “tip-2” reaksiyonlarına uğrayarak tümörlü hücrelerin yok edilmesini 

sağlar. 

PDT için geniş bir fotoduyarlaştırıcı dizisi bulunur. Bunlar porfirinler, klorofiller ve boyalar 

olarak ayrılabilir. Bazı bileşiklere örnek olarak 5-aminolevulinic asit (ALA), ALA’nın metil esteri, 

porfimer sodyum ve silisyum ftalosiyanin Pc-4 verilebilir. Porfimer sodyum, en geniş şekilde kullanılan 

ve çalışılan fotoduyarlaştırıcıdır. Ancak örnek olarak ALA’yı vermek istiyorum. 

ALA (5-aminolevulinic asit) 

Fotodinamik terapi için onaylanmış bir 

ilaç olan Levulan, doğal olarak oluşan bir 

aminoasit olan aminolevulinic asit (ALA) 

tarafından oluşturulan bir ilaçtır. Aminolevulinic 

asit kanserli dokuya yerleştiğinde, 

aktif bir fotoduyarlaştırıcı olan “protoporfirin 

IX”in üretimini tetikler. (Protoporfirin 

IX molekülünün, normal bir hücreyle kıyaslandığında, 

tercihen tümörlü doku ve hücrelerde 

biriktiği bulunmuştur.) 

ALA’nın harici olarak uygulanması sonucu; ferroşelataz enziminin, aşırı üretilmiş protoporfirin IX 

(PpIX)’in hem grubuna dönüştürülmesindeki etkisi oldukça düşer. Bu durum da tümör içerisinde 

PpIX’in birikmesine neden olur. ALA’nın uygulanmasından yaklaşık 4-6 saat sonra, hedef hücre ışığa 

maruz bırakılır ve bu durumda da fotoduyarlaştırıcı uyarılır, bir üst seviyeye geçer. Daha sonra ise 

(önceden bahsedilen) tip 2 reaksiyonu meydana gelir. 

25 

Fotoduyarlaştırıcıların hepsi, belirli bazı özelliklere sahip olmalıdırlar : 

1-) Uzun dalga boylarında yüksek absorbsiyon (İnsan dokusu uzun dalga boylarında ışığı daha çok 

geçirir. Uzun dalgaboylarındaki absorbsiyon, ışığın daha derinlere nüfuz etmesine ve daha geniş 

tümörlerin tedavisine izin verir.)

2-) Yüksek singlet oksijen quantum verimi 

3-) Düşük floresans (Çoğu optik dozimetri tekniği (floresans spektroskopisi gibi) doğal olarak floresans 

özelliği gösteren ilaçlara bağlıdır.) 

4-) Büyük kimyasal kararlılık 

5-) Karanlıkta düşük toksisite (Fotoduyarlaştırıcı, tedavi ışını uygulanana kadar hedeflenen dokuya zarar 

vermemelidir.) 

6-) Hedef dokuda tercihe bağlı olarak alınması (seçicilik) 

Fotoduyarlaştırıcı tarafından absorblanan ışığın ve singlet oksijen oluşturmak üzere moleküler oksijene 

transfer edilen enerjinin elektronik geçişleri Jablonski diyagramıyla gösterilebilir : 

26 

Absorbsiyon (Mavi düz oklar) : Enerjinin ışık fotonundan duyarlaştırıcıya transferidir. Burada uyarılmış 

duyarlaştırıcı oluşur. Absorbsiyonun meydana gelmesi için; foton enerjisinin, duyarlaştırıcının 

temel haliyle (S 0 

) uyarılmış hali (S 1 

ve S 2 

) arasındaki enerji farkına uyması gerekmektedir. 

İç dönüşüm (Durulma) (Mavi pürüzlü oklar) : Duyarlaştırıcının benzer elektronik spinlere sahip elektron 

halleri arasındaki geçişini temsil etmektedir. 

Floresans (Yeşil düz oklar) : Duyarlaştırıcıdan kaynaklanan uyarma enerjisinin emisyonunu ifade eder. 

Bu emisyon ışık formundadır. Yayılan fotonun enerjisi, floresan ışığı yayan duyarlaştırıcının son hali ile 

ilk hali arasındaki enerji farkına uymalıdır. İki durum da (ilk ve son hal) benzer elektronik spin hallerine 

sahip olmalıdır. Her iki durum da singlet veya her iki durum da triplet olmalıdır. 

Sistemlerarası geçit (Intersystem crossing) (Mor pürüzlü oklar) : Bir molekülün (duyarlaştırıcı) farklı 

elektronik spinlere sahip elektronik halleri arasındaki geçişini ifade eder. Bu geçiş singlet halden triplet 

hale geçiş veya tam tersi olabilir. 

Fosforesans (Altın rengi düz oklar) : Floresansa benzer olarak; bu olay da duyarlaştırıcıdan kaynaklanan 

uyarma enerjisinin emisyonunu ifade eder. Yayılan fotonun enerjisi, fosforesans yapan molekülün 

son hali ile ilk hali arasındaki enerji farkına uymalıdır. Floresansın aksine; ilk ve son hal farklı elektron 

spin hallerine sahip olmalıdır. Biri singlet ve diğeri triplet olmalıdır. 

Enerji Taransferi (Kırmızı oklar) : Bir molekülün elektronik enerjisi (bu durumda molekül fotoduyarlaştırıcıdır.) 

, diğer moleküle transfer edilir.(bu durumda diğer molekül moleküler oksijendir.) Transfer 

sırasında( bu transfer iki eğik okun bağlandığı kırmızı dişli ile diyagramda gösterilmiştir.), fotoduyarlaştırıcının 

triplet hali, temel haline geri uyarılır. Aynı zamanda, temel haldeki moleküler oksijen( temel 

hali triplet olan az moleküllerden biri), ilk uyarılmış singlet hale yükselir.

Kaynaklar : 

http://ieee.bilkent.edu.tr/teknoloji101/?p=43 

(Prof. Dr. E. Umut AKKAYA ile Foto dinamik Terapi ve Moleküllerle Mantıksal İşlemler Röportajı) 

http://www.cancer.org/treatment/treatmentsandsideeffects/treatmenttypes/photodynamic-therapy 

(American Cancer Society- Photo Dynamic Therapy) 

http://www.isaude.net/en/noticia/4145/science-and-technology/photodynamic-therapy-may-be-used-in-dentistry-study-shows 

http://en.wikipedia.org/wiki/Photodynamic_therapy 

http://www.nature.com/nrc/journal/v3/n5/fig_tab/nrc1071_F2.html 

(Dennis E.J.G.J. Dolmans, Dai Fukumura & Rakesh K. Jain 

Nature Reviews Cancer 3, 380-387 (May 2003) (Photodynamic therapy for cancer- Article) 

http://www.mwap.co.uk/psych_org_porphyria.html 

http://www.bmj.com/content/320/7250/1647.full 

http://www.photobiology.info/Oleinick.html (Basic Photosensitization / Nancy L. Oleinick / Department 

of Radiation Oncology – Case Western Reserve University School of Medicine / Cleveland 

(OHİO) ) 

http://en.wikipedia.org/wiki/Porfimer_sodium 

http://en.wikipedia.org/wiki/Aminolevulinic_acid 

http://en.wikipedia.org/wiki/Porphyrin 

http://en.wikipedia.org/wiki/Levulan 

Aminolevulinic acid (ALA) as a Prodrug in Photodynamic Therapy of Cancer (Małgorzata Wachowska 

, Angelika Muchowicz , Małgorzata Firczuk , Magdalena Gabrysiak , Magdalena Winiarska, Małgorzata 

Wańczyk , Kamil Bojarczuk , Jakub Golab) www.mdpi.com/journal/molecules 

27

Yavuz Selim KART 

kim_muhselim@hotmail.com 

HYPERCHEM 

İLE MOLEKÜL 

MODELLEME-2 


Mühendisi 

(Mezun) 

Merhaba İnovatif Kimya Dergisi Okuyucuları, 

2014 yılı boyunca sizlere kimya ile ilgili bilgisayar programları anlatmaya gayret ettim. Bu senenin 

son sayısında, kasım ayında anlatmış olduğum program üzerinden giderek bilgi vermeye çalışacağım. 

Bu sayıda anlatılanları iyi anlamak için lütfen öncelikle kasım sayısını okuyunuz. 

28 

Kasım ayı sayısında sizlere Hyperchem ile Molekül Modelleme programını kullanarak, 3 boyutlu 

bir modelleme nasıl yapılır bunu anlatmıştım. Bu yazıda kaldığım yerden devam edeceğim. Önceki 

sayılarımızı okumayanlar için özet geçmek gerekirse programımız, 3 boyutlu modelleme yapmamızı 

sağlar. 

Bu sayıda programımız ile çizdiğimiz bir molekülün, molekül yapısına ait Bağ Açısını, Bağ 

Uzunluğunu, Single Point enerjisini hesaplayacağız. Geçen sayıda anlatmış olduğumuz propan molekülü 

üzerinden gideceğiz. Sizler başka moleküller ile deneyebilirsiniz. 

Daha önce çizmiş olduğumuz molekülü Resim 1’deki şekilde görmektesiniz. 

Resim 1 : Propan molekülümüz

Bu şekil ya da başka şekil üzerinden gitmeniz mümkün lakin bu şekil üzerinden giderek işlem yaparsanız 

öğrenmeniz kolaylaşır. Şekilde olan yapıyı çizdiyseniz şimdi geldi bu yapının Bağ Açısı, Bağ 

Uzunluğu ve Single Point enerjisini bulmaya. İlk olarak Resim 2’de olan Select kısmına tıklıyoruz. 

Resim 2 : Seçim işlemi için tıklanacak kısım 

Bu kısma tıkladıktan sonra molekül üzerinde seçim yapabiliyoruz. Şimdi karbon ile karbon arasındaki 

bağı seçtiğimiz zaman Resim 3’deki şekilde bunu göreceksiniz. Sol tık ile seçim işlemi yapıyoruz. Sağ 

tık ile seçilen atomun seçim işlemini kaldırıyoruz. 

29 

Resim 3 : Seçim işlemi yapılan karbon bağları

Burada Resim 3’deki işlemi yaptık çünkü bu iki bağ arasındaki uzunluğu bulacağız. Bu seçim işlemini 

yaptıysanız sol alt kısımda şöyle bir yazı göreceksiniz. Bond distance from : 1.54 Å olarak yazıyor. 

Resim 4’deki şekilde bunu görmektesiniz. 

Resim 4 : Seçim işlemi yapılan karbon bağları arasındaki bağ uzunluğu 

Şimdi gelelim iki atom arasındaki açıyı bulmaya. Yine seçim aracımızı elimize alıyoruz ve bu sefer hidrojen 

atomuna tıklıyoruz. Tıklama işlemi bitince Resim 5’deki şekilde bunu göreceksiniz. 

30 

Resim 5 : Seçilen karbon atomuna hidrojen atomunu da seçerek dahil etme işlemi 

Bu işlem bitince tekrar sol alt tarafa bakıyoruz. Şu şekilde bir yazı göreceksiniz. 

Angle of atoms : 109.471 ˚ olarak yazıyor. Resim 6’da bu şekli görmektesiniz.

Resim 6 : Seçim işlemi yapılan karbon ve hidrojen atomları arasındaki açı 

Son olarak Single point enerjisini bulmaya geldi. Bunun için ilk önce üst menüden Compute 

menüsüne tıklayıp oradan Single Point seçeneğine tıklıyoruz. Ve çıkan sonucu yine sol alt taraftan 

görüyoruz. Resim 7’deki şekilde bunu görebilirsiniz 

31 

Resim 7 : Single Point Enerjisi 

Bu programda bu ay anlatacağım şeyler bu kadar. Serinin 2. yazısını okuduğunuz için çok teşekkürler. 

Bir sonraki yazı dizisinde bu programın başka özelliklerini de anlatıp yazı dizisini sonlandıracağım. 

Keyifle ve ilgiyle okumanızı diler, bir sonraki yazı dizisinde görüşmek dileğiyle. 

Kaynaklar : 

http://www.hyper.com/Download/tabid/357/Default.aspx 

http://w3.gazi.edu.tr/~nkaracan/inorglab/mm.pdf

ELEMENT 

TANIYALIM 

Bor 

Simgesi: 

B 

Grubu: 

3A (Ametal) 

Atom numarası: 5 

Bağıl atom kütlesi: 10,811 

Oda sıcaklığında: Katı 

Erime noktası: 2300°C 

Kaynama noktası: 4002°C 

Yoğunluğu: 

2,34 g/cc 

Keşfi: 

1828 - H. Day, L.J. Thenard, 

J.L. Gay-Lussac 

Atom çapı: 

1,17 Å 

Elektronegatifliği: 2,04 

Elektron dizilimi: 1s 2 2s 2 p 1 

Yükseltgenme basamağı (sayısı): 3 

32 

Bor, atom numarası 5 ve kimyasal sembolü B olan kimyasal elementtir. Bor bir yarı metaldir. Gerek 

Güneş Sistemi’nde gerek Dünya’nın kabuğunda düşük miktarlı bir elementtir. Buna rağmen, doğada 

rastlanan bileşiklerinin (borat minerallerinin) suda çözünürlüğü nedeniyle belli yerlerde yüksek yoğunlukta 

bulunabilir. Bu mineraller boraks ve kernit olarak topraktan çıkarılır. 

Borun Elde Edilmesi 

Elemental bor doğada bulunmaz. Endüstride yüksek saflıkta bor zorlukla elde edilebilir çünkü bor, 

karbon ve başka elementlerle bileşikler oluşturur. Borun çeşitli allotropları vardır: amorf bor kahverengi 

bir tozdur; kristal bor ise siyah, son derece sert (Mohs sertlik skalasında yaklaşık 9,5) ve oda sıcaklığında 

düşük iletkendir. Elemental bor, yarı iletken endüstrisinde bir dopant olarak kullanılır. 

Kullanım Alanları 

Bor bileşiklerinin ana kullanım alanları, çamaşır tozunda beyzalatıcı olarak (sodium perborat) ve ısı 

yalıtımında kullanılan cam elyafının boraks bileşeni olaraktır. Bor bileşklierinin ayrıca, yüksek kuvvetli 

düşük ağırlıklı yapısal malzemelerde özelleşmiş rolleri vardır. Camlar ve seramiklerde onların ısı şokuna 

dayanıklı olması için kullanılır. Boron içeren reaktanlar organik bileşiklerin sentezinde kullanılırlar, ve 

boron içermeyen bazı ilaçların yapımında ara ürün olurlar. 

Bor mineralleri, sanayide sayısız denecek kadar çok çeşitli işlerde kullanılmaktadır. Bor minerallerinden 

elde edilen boraks ve borik asit; özellikle nükleer alanda, savunma sanayisinde, jet ve roket yakıtı, sabun, 

deterjan, lehim, fotoğrafçılık, tekstil boyaları, cam elyafı ve genellikle kâğıt sanayinde kullanılmaktadır. 

Savunma sanayii 

Yanmayı Önleyici (Geciktirici) Maddeler 

Cam sanayii 

Nükleer Uygulamalar 

Cam elyafı 

Atık Temizleme 

Optik Cam Elyafı 

Yakıt 

Seramik Sanayii 

Sağlık 

Temizleme ve Beyazlatma Sanayii Enerji Depolama 

Tarım 

Metalurji 

Ayrıca silisyum üretiminde bor triklorür, polimer sanayiinde, esterleme ve alkilleme işlemlerinde ve etil 

benzen üretiminde bor trifluorür katalizör olarak kullanılmaktadır.

SÖZLÜK 

Ingilizce-Türkçe 

Maltese 

Maize Oil 

Mortar 

Perilla Oil 

Performic Acid 

Labiate 

İonic Theory 

Grain 

Fusain 

Extraction 

Exothermic 

End Point 

Energy 

Enthalpy 

Electron Shell 

Dore Silver 

Divariant 

Azote 

Gas Laws 

Pulse 

Refraction 

Saturation 

Spectra 

Maltaz 

Mısır Yağı 

Çimento 

Peril Yağı 

Performik Asit 

Dengesiz, Kararsız 

İyonik Teori 

Tane, Parçacık 

Odun Kömürü Minerali 

Ayırma 

Isı Veren 

Dönüm Noktası 

Enerji 

Entalpi 

Elektron Kabuğu 

Gümüş Külçe 

Tek Fazlı Sistem 

Azot 

Gaz Kanunları 

Darbe, Vuruş 

Kırılma 

Doyma 

Spectrum 

33

HABERLER 

Yurttan Kimya Haberleri 

“YENI KAN“ ŞEKER PANCARI OLABİLECEK İHTİMALLERİ DOĞUYOR 

34 

İsveç'te bilim adamları şeker pancarında bulunan bir proteinin insanlardaki hemoglobine çok 

benzediğini belirledi. 

Şeker pancarının kan ihtiyacını giderebileceği tespit edildi. 

İsveç’te bulunan Lund Üniversitesi'nden bilim adamları, kanda akciğerden dokulara oksijen 

taşıyan hemoglobin adlı proteinin şeker pancarında bulunan bir proteinle yüzde 50-60’a kadar 

benzeştiğini belirledi. 

Kan bağışı konusundaki eksikliklere dikkati çeken araştırmacılar, kanser ya da lösemi hastaları 

gibi uzun süre tedavi görmesi gerekenlerin ihtiyaçlarının şeker pancarı sayesinde giderilebileceğini 

vurguladı. 

Daha önce de bazı bitkilerin hemoglobine yakın proteinler ürettiği saptanmıştı ancak ilk kez şeker 

pancarındaki proteinin hemoglobine bu kadar benzediği ortaya çıktı. 

Bilim adamları, etkisini test etmek için bitkisel proteini domuzlar üzerinde deneyecekler. Deneyler 

başarılı olursa 3 sene sonra klinik testlere başlanacak.

YENI TEST HERPES TAYININI HIZLANDIRIYOR 

İrlanda'daki bir araştırma grubunun ortaya attığı 

yeni bir Herpes Simplex-1 (HSV-1) tayini için 

geçen sürenin haftalar mertebesinden dakikalar 

mertebesine inmesini sağlıyor ve böylelikle 

analiz maliyetleri büyük ölçüde düşmüş oluyor. 

Soğuk algınlıklarının sorumlusu olan virüsü 

tespit etmek için yeni bir tespit yöntemi, İrlanda'lı 

bilim adamları tarafından geliştirildi. Dünya 

çapında yetişkinlerin % 60-95'lik kısmının herpes 

simplex virüsü-1 (HSV-1) ile infekte olduğu 

düşünülmekte ve belirtiler genellikle soğuk 

algılıkları veya kabarcıklarla sınırlı olmakla 

beraber, nadir durumlarda merkezi sinir sistemi 

etkilenmekte ve tedavi olunmazsa vakaların 

%70'i kaybedilmektedir. Erken teşhis edilebilirse, 

antiviral tedavisi olumlu bir sonuç verebilir, 

böylece hızlı teşhis yöntemlerine duyulan ihtiyaç 

bir daha gündeme gelmiş olmaktadır. Şu anda, 

en iyi sonuç veren HSV-1 testi hücre kültürlerini 

içeriyor, ancak sonuçların alınması bir haftaya 

kadar sürebiliyor. Alternatif ölçüm yöntemleri de 

önerilmiş, ancak bunlar yine de zaman alıcılar ve 

uzman personel gibi başka zorluklar içeriyorlar. 

Gil Lee ve University College Dublin'deki arkadaşları 

tarafından önerilen yeni testte, virüse 

bağlanan peptidler ile kaplanmış demir oksit 

nanoparçacıklardan oluşan boncuklar kullanıyor.. 

Nanoparçacıklar da süper-paramanyetik 

oldukları için, basit bir mıknatıs kullanılarak 

bunların kümelenmesi hızlandırılabiliyor ve bu 

kümelerin ışığı saçma biçiminden kaynaklanan 

bir ölçüm yapılıyor ve bir infeksiyonu ortaya 

çıkarmak mümkün oluyor. Lee, şöyle diyor: 

“Bir manyetik boncuk grubun Dengue ile 

yaptığımız önceki bir çalışmaya dayanarak çok 

hassas olma potansiyelini göstereceğini biliyorduk”. 

“Ancak, HSV bu teknik ile tespit edilmesi 

en zor virüslerden biri, çünkü boyutu nispeten 

daha büyük ve karmaşık, düzensiz bir hücre zarı 

ile kaplı”. Peptid alıcıları yöntemin başarısı için 

çok önemlidir. Pek çok teşhis testi için antikor 

algılaması çok önemli ise de, bu yöntemler 

hastanın daha önce virüse bir bağışıklık tepkisi 

göstermiş olmasını gerektirir, böylece peptidler 

virüsü yakalayarak güvenli ve ucuz bir alternatif 

oluşturmuş olur. Bu boncukların kümeleniyor 

olması, yöntemin hassasiyetini örneğin mililitresi 

başına 200 kopyaya kadar çıkarmakta ve saatler 

yerine dakikalar içinde testin bitmesine yol 

açmaktadır. Test yöntemi hızlı ve işaretçi kullanmıyor, 

bu yüzden hastaneler veya doktor ofisleri 

gibi hasta başı testler için ilginç bir şekilde uygun 

olabilir. Bu sözlerin sahibi olan Ruben Carbonell, 

Kuzey Carolina Devlet Üniversitesi (ABD) 

adresinde çalışan bir uzman ve patojen tayini için 

peptidleri kullanmak ile ünlü olan birisi. Onaylanmış 

bir analitik yöntem olarak henüz yapacak 

çok şey var, ancak avantajları daha geniş bir 

uygulama için büyük şeyler vaat ediyor”. 

Araştırma ekibi, ölçüm yönteminin özellikle 

gelişmekte olan ülkelerde HSV'nin hasta başı tedavisini 

geliştirmek üzere kullanılacağı yönünde 

ümitli gözüküyor, burada teşhis maliyeti de 

elbette düşmüş oluyor. Ekip, aynı zamanda HIV 

gibi, hayat boyu gözlem gerektiren diğer viral 

hastalıklara da uygulanabileceği umudunu 

taşıyor. 

35

ŞEKER, AKILLI TELEFON İLE ÖLÇÜLECEK! 

36 

Şu an için proje aşamasında olmasına rağmen büyük ilgi ve dikkat çekeceğini düşündüğüm bir 

haber! Kırıkkale Üniversitesi Meslek Yüksekokulu Kimya ve Kimyasal İşleme Teknolojileri Bölümü 

tarafından akıllı telefonla şeker miktarının ölçülmesini amaçlayan projesi, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik 

Araştırma Kurumu tarafından kabul edildi. 

Kırıkkale Üniversitesi’nden yapılan açıklamaya göre; akıllı telefon kullanımıyla Glikoz Ölçümleri 

Projesi adında bir çalışma ile glikozun miktar analizi gerçekleşecek. 

Dünya Sağlık Örgütü’nün 2013 verilerine göre, dünyada yaklaşık 347 milyon kişinin şeker hastası 

olduğuna dikkat çekiyor ve bu sayının 2035 yılında 592 milyona çıkma olasılığı düşünülüyor. 

Bu şekilde hayatımızın tamamen içinde ve ayrılmaz parçası olan akıllı telefonlar artık sağlık sektöründe 

de yerlerini alacaklar. 

MARS’TA YAŞAMA UYGUN ARAZİ BULUNDU 

NASA’nın kaşif robotu Curiosity tarafından Mars’taki Sharp Dağı’na açmış olduğu ilk delikte 

‘hematit’ isimli maddenin bulunduğunu tespit etti.

Böylece nemli ortamlarla bağı olan demir oksit minerali içeren hematit, bu bölgede hayata 

elverişli olduğu göstergesidir. 

NASA’dan Kasım ayında yapılan açıklamada ‘ Böyle durumların oluşmasında oksitlenme epey 

önemlidir. Oksitlenme var ise, o alanda mikropların yaşamasını sağlayacak kadar kimyasal enerji var 

demektir’ denmektedir. 

Hematitin tespit edilmesiyle Mars’ta yaşamın var olabileceğinin bir göstergesi düşünülebilir. 

İlk olarak Aralık 2013 tarihinde Yellowknife Bay diye isimlendirilen bölgede rastlanan hematit, çok 

eskiden bu bölgede göl yatağının olduğunu fakat taşların üzerini toz kaplaması nedeniyle uydudan 

gözlenemedi. Ve uygun inceleme yapılamadı. 

Curiosity bir süre daha bu bölgede araştırmalarına devam ederek bir çok katmanı bulunan 

Sharp Dağı’nın bir katmanında hematit içereceğini tahmin ediyor. Bu nedenle buraya ‘Hematit Tepesi’ 

deniliyor. 

Dünyadan Kimya Haberleri 

FISTIK EZMESİNDEN ELMAS YAPILDI 

37 

Alman bilim adamları fıstık ezmesinden elmas yaptı. Bu çalışma biraz anlamsız gelse de, 

Dünya’nın içinde neler olduğunu anlamaya yardımcı olmaktadır. Almanya Bayerisches Geoinstitut’teki 

bilim adamları Dünya’nın alt manto katmanındaki koşullar üzerinde çalışıyor. Jeokimyacı 

Dan Frost liderliğindeki takımın ana işi gezegenimizin en büyük yapısal bileşenin bileşimini belirlemek 

için yüksek basınçlarda kayaları ezmektir. 

Dünya’nın mantosunun astreoit kuşağı tarafından fırlatılan malzemeler tarafından 

yapıldığı kabul edilirken, önceki analizlerde manto’nun göktaşı malzemelerinden daha az silikon 

içerdiği bulundu. 

Frost’un ekibi Dünya’nın içinde neler olduğunu anlamak için gerekli olan basıncı üretmek 

için iki tip pres kullanıyor. BBC Future’dan David Robson“Birincisi kristal örneklerini 280.000 

kez atmosferik basınca kadar sıkmak için güçlü bir piston kullanılır.Bu daha yoğun yapıları 

yeniden düzenlemek için kristal atomlara neden olan, yeryüzünün altında yaklaşık 800 yada 

90 km alt mantonun üst katmanlarındaki koşulları yeniden oluşturur” dedi.

Frost'un araştırması, eski zamanlarda kayaların okyanuslardan karbondioksiti çektiği hipoteziyle 

başladı. Kayalar aşağı, mantoya çekildikçe yüksek basınç, karbondioksiti kayalardan ayrılmaya zorladı. 

Mantodaki demir, serbest kalan karbondioksitin oksijenini aldı ve geriye sadece çıplak karbon kaldı. Bu 

da yüksek ısı ve sıcaklık altında sıkışarak elmasa dönüştü. 

BBC Future’dan David Robson, Frost, BBC Future’a yaptığı açıklamada “İki ya da üç milimetrelik 

bir elmas için haftalarca beklemek gerekiyor,” dedi. Ancak fıstık ezmesinde karbona bağlı olan 

hidrojen bu süreci zorlaştırıyor. En iyi şartlar altında bile dönüşüm yavaş.Tüm yiyecekler (ve aslında 

tüm canlılar) karbon içerdiği için, araştırmacılar herkesin sevdiği bir yiyecekten, fıstık ezmesinden 

de elmas yaptılar.” dedi. 

Araştırmacılar, elmas yapım sürecindeki maddelerle oynayarak daha iyi süper iletkenler ve 

endüstriyel uygulamalar için de süper dayanıklı elmaslar üretmeyi planlıyor. 

YAPAY FOTOSENTEZ: GÜNEŞ IŞIĞINDAN YAKIT 

38 

Araştırmacılar gelecekte fosil yakıtların kullanımının yerini alabilecek Yapay Fotosentez sürecini 

geliştirmeye yönelik önemli ilerleme kaydetti. 

Yapay fotosentez karbondioksit, su ve güneş ışığından yakıt elde edilen endüstriyel bir süreçtir. 

Artık fosil yakıtlara ihtiyaç duyulmayarak dünyanın temeli olacak hayati bir süreçtir. 

Monash Üniversitesi’ndeki araştırmacılar yapay fotosentez sürecini geliştirmek için ve karbondioksiti 

metanole çevirmek için yeni bir yol keşfetti. Metanol, arabaları çalıştırmak, evleri ısıtmak yada 

yakıt hücrelerinde elektrik üretmek için kullanılan son derece yararlı sıvı bir yakıttır. 

ACES Enerji Programı lideri Profesör Douglas MacFarlane, dünya çapındaki araştırma grupları 

fotosentezde gerçekleşecek temel süreci anlamak için mücadele ettiğini söyledi. 

Profesör Douglas MacFarlane, “Eğer yapay fotosentez süreci, bitkisel kökenli fotosentezden 

daha önemli ölçü de verimli geliştirilebilirse, bizim yakıt ihtiyacımızın çoğu su ve güneş ışığının bol 

olduğu yerlerde geliştirildiğinde “güneş yakıtı” fabrikalarından temin edilebileceği düşünülebilir. 

Kimyasal anlamda bu sürecin anahtarı yeni katalizörlerin gelişimidir.Katalizörler, ışık enerjisini 

absorbe edebilen malzemelerle birleştiği zaman, metanol gibi verimli yakıt üretimi mümkün olur.” 

dedi.

Profesör Douglas MacFarlane sürecin araştırma ekibi tarafından elde edildiğini söyledi. 

Profesör, “Bakır oksit esaslı bir foto-katalizör oluşturduk.Yüzeyi yaklaşık 2 nanometre 

boyutundaki minik karbon noktalar ile dekore edilmiştir. Bu nano-kompozit malzeme direk 

olarak suda çözünmüş karbondioksiti enerji kaynağı olarak yalnızca güneş ışığını kullanarak 

metanole çevirebilir. Metanol yakıt olarak yararlı ve aynı zamanda plastikler ve tıbbi ilaçlar 

gibi çok kompleks karbon bileşikleri için yapı taşı olabilir.” dedi. 

NANOMETRE ÖLÇEĞİNDE GALYUM NİTRAT ANALİZİ İÇİN YENİ ENDÜSTRİYEL 

ARAŞTIRMA TEKNİĞİ 

39 

Galyum nitrür zor üretilir ve zor işlenir, bu yıl kazanılan Fizik alanındaki Nobel 

Ödülünün anahtarı bunun mavi LED altında geliştirilmesidir. Ödülü 1993 yılında yüksek kaliteli 

galyum nitrat (GaN) katmanları üretmek ve seri üretim içine koymak için üç Japon araştırmacı 

geri döndü. Şimdi, dünya çapında araştırmacılar ve mühendisler ve bu malzeme analizi optimize 

üzerinde çalışıyor. 

Seri üretilebilir LED için endüstrinin ihtiyacı, gitgide büyüyor. Bunun yanında önemli bir 

nedeni de, LED, akkor ampuller, halojen ampuller, enerji tasarruflu ampullere oranla kat kat daha 

az enerji kullanımı. 

Nanometre ölçeğinde optik analizi 

Geleneksel optik mikroskopların çözünürlüğünü nanometre ölçekteki nesneler ile karşılaştığında 

fiziksel limitlerine ulaşıyor. Işık kaynağı çalışması nedeniyle, nanometre aralığında küçük yapılar 

modern yarı iletken elemanlar bulmak için odak içine alınamaz. Bu optik analiz teknikleri kullanmak 

yasaktır. Yakın alan mikroskop bu temel sınırlamaları giderir ve nanometre etki optik bir 

görünüm sağlamak için nüfuz eder. Bu ışık kaynağı kullanılan son derece yüksek talepleri yerleştirir. 

Sisteme yakın alan mikroskobik teknikleri galyum nitrür Aachen lazer 

Chair for Experimental Physics at RWTL Aachen Üniversitesi bilim adamları, Fraunhofer ILT 

de, son birkaç yılda gelişmekte olan ayarlanabilir geniş bant lazer sistemine yönelik belirli gereksinimleri 

yarı iletken analizi üzerine çalışmalar yapmışlardır. Çözümleri bugüne kadar piyasada 

bulunan bu araştırma ve geliştirme için kullanılan ve buna karşılık, Aachen yeni sistemi 

spektroskopik analiz için çok daha hızlı araçlar sağlar. Ayrıca önceki sistemlerin kapasitelerinin 

ötesinde olan malzeme sistemlerine erişimi de açılmış olur. Bu da GaN ve GaN kompozit içerir.

Yeni analiz sistemi kullanarak, geçen yıl Aachen araştırmacılar optik 2D bir görüntü ilk kez undoped 

GaN gofret, kristal yapısı gösteren gerginlikler elde etmeyi başardılar. Bilgisayar simülasyonları 

gerginlik tam ölçüde ölçmek için yardımcı oldu. Son zamanlarda bu teknik aynı zamanda karmaşık 

yapıları içinde katkılı GaN katmanları çeşitleri uygulanmıştır. Optik tekniği nanometre ölçeğinde 

GaN ve GaN kompozit malzemelerin yapısal ve elektronik özelliklerini incelemek için ilk kez kullanılabilir. 

Düşük maliyetli, hassas ve non-yıkıcı 

Yakın alan standart analiz maliyet ve kalite avantajları mikroskobu bulunmaktadır. İnce GaN tabakaların 

yapısal özellikleri transmisyon elektron mikroskobu kullanılarak incelenmiştir; ancak, bu işlemin 

maliyeti yüksek ve numune hazırlaması zordur. Yakın alan analizi genellikle herhangi bir hazırlık 

olmadan yapılabilir. Bu yöntemin başka bir yararı elektronik özelliklerini incelemek için kullanılan 

ikincil iyon kütle spektrometresi ile ilgilidir. Bu teknik, nanometre düzeyinde bir eksen boyunca elektronik 

özelliklerini belirlemek için kullanılabilir olsa da, yine benzer bir çözünürlükte atom doping 

konsantrasyonu tespit yapması mümkün değildir. 

40 

Analiz sistemi için potansiyel uygulamalar 

Yakın alan mikroskobu uygulamaları bir dizi için uygundur. Yeni yarı iletken bileşenleri geliştiriciler 

ile yakın konsültasyon içinde kullanıldığında örneğin, yöntemi hedefli bir şekilde optimize işlem 

parametreleri yardımcı olabilir. Bu analiz, aynı zamanda gelişiminde çok erken bir aşamada fiziksel 

süreçlerin anlaşılması, özellikle bireysel katmanları arasındaki ara yüzlere de yardımcı olur. Bu bulgular 

daha sonraki gelişim aşamalarını önemli ölçüde şekillendirebilir. Yüksek frekans ve güç elektroniği 

de, GaN bir bileşen fiziksel özelliklerine bağlı olarak daha fazla ve daha yaygın hale geliyor. Yakın alan 

mikroskobik analiz teknikleri ideal bu malzemeler araştırma için uygundur. 

MARİHUANA’ NIN BEYİNDEKİ UZUN SÜRELİ ETKİLERİ 

Kronik esrar kullanımının beyindeki etkileri Dallas, Texas Üniversitesi BrainHealth Merkezi'nde 

araştırılmıştır. Ulusal Bilimler Akademisi bildirileri (PNAS) araştırmacılar ilk kez kapsamlı ve 

uzun vadede birden fazla manyetik rezonans görüntüleme teknikleri ile esrar kullanıcılarının beyin 

fonksiyonu ve yapısı mevcut anormallikler tarif ettiler.

Bulgulara beyinin kronik alkolizm, orbitofrontal korteks (OFC), beyin yaygın bağımlılığı, aynı zamanda 

artan beyin bağlantısı ile ilgili bir bölümünde rastlandı. 

Bilimsel Sinirbilim araştırmalarında Bağımlılık Bozuklukları Merkezi için Beyin Sağlığı ve 

Beyin Bilimleri Dallas, Texas Üniversitesin de görevli Dr. Francesca Filbey, “Esrar kullanımı 2007 

yılından bu yana, artış gösterdiğini gördük” dedi. 

Araştırma ekibi, cinsiyet, yaş ve etnik köken gibi potansiyel önyargılarına bakmaksızın, 48 

yetişkin esrar kullanıcıları ve 62 cinsiyet ve yaş eşleştirilmesi olmayan esrar kullanmayan denekler 

üzerinde çalışma yaptı. Aynı zamanda tütün ve alkol kullanımı da kontrol edildi. Araştırmaya 

katılanlar esrarı günde ortalama üç kez tüketti. Bilimsel testler yaş ve cins uyumlu kontrollere göre 

kronik esrar kullanıcılara düşük IQ olduğunu gösteriyor ama fark doğrudan IQ açıkları ile ilişki ve 

OFC hacim azalması arasında çizilebilir gibi beyin anormallikleri ile ilişkili görünmemektedir. 

Sonuçlar gri madde kayıplarının, yapısal ve işlevsel artışını gösteriyor. Uzun süreli esrar kullanımı 

beyinin yapısal bağlantı veya beyin kabloları arasında deformasyona başladığı gözlendi. 

Testler düzenli esrar kullanımına daha erken başlamasının büyük yapısal ve fonksiyonel 

bağlantıları uyardığını ortaya koymaktadır. Bulgular esrar kullanımının şiddetinin doğrudan kullanım 

dozuyla alakalı olduğunu ortaya koydu. 

Ancak artan yapısal kablolama reddedildikten sonra altı ila sekiz yıl devam eden uzun süreli 

kullanımı, esrar kullanıcıları devam etmek için görüntü daha yoğun bir bağlantı daha sağlıklı olmayan 

kullanıcılar, hangi açıklayabilir neden kronik, uzun vadeli kullanıcılar “galiba çok iyi” rağmen 

küçük OFC beyin hacmi, Filbey açıkladı. 

“Bugüne kadar, beyin yapıları üzerinde marihuananın uzun vadeli etkileri üzerinde çalışmalar 

mevcut yöntemlerin azlığı ve kısıtlamalar nedeniyle büyük oranda sonuçsuz olmuştur. Bizim 

çalışmamız esrar kullanımının doğrudan beyinde hangi bölgeleri ne derece etkilediğini ortaya koymuştur.” 

Çalışma OFC gri madde delta-9-tetrahidrokanabinol etkileri (THC), beyaz maddeden daha 

savunmasız olabilir gibi bir ön göstergedir. Esrar bitkisi ana psikoaktif madde sunmaktadır. Araştırmacılara 

göre, çalışma kronik esrar kullanımının nöronlar ile uyumu ve küçük gri madde hacmini 

telafi etmek için izin veren karmaşık bir süreç başlatır. Ancak daha ileriki çalışmalar da bu değişikliklerin 

durdurulan esrar kullanımı ile normale dönüp dönmediğini araştırılır. Tespit etmek için 

gereken benzer etkiler kronik kullanıcılara karşı ara sıra esrar kullanıcıları ve bu etkileri aslında marihuana 

kullanımını doğrudan bir sonucu ya da zemin hazırlayan bir faktör mevcut olup olmadığına 

bakar. 

Kaynaklar : 

http://www.aa.com.tr/tr/bilim-teknoloji/416825--seker-pancari-quot-yeni-kan-quot-olabilir 

http://www.bilim.org/yeni-test-herpes-tayinini-hizlandiriyor.html 

www.radikal.com.tr/kirikkale_haber/seker_akilli_telefonla_olculecek-1229678 

http://www.cihan.com.tr/news/Hakan-Ciftci_5121-CHMTU4NTEyMS8yMDA4 

http://www.hakimiyet.com/genel/seker-akilli-telefonla-olculecek-h686178.html 

http://teknoekstra.blogspot.com.tr/2014/11/marsta-yasama-elverisli-arazi-bulundu.html 

http://article.wn.com/view/2014/11/08/Marsta_yasama_elverisli_bir_arazi_bulundu_iddias/ 

http://www.radikal.com.tr/radikalist/marsta_yasama_elverisli_bir_arazi_bulundu_iddiasi-1226778 

http://www.sciencealert.com/scientist-makes-diamonds-out-of-peanut-butter 

http://phys.org/news/2014-11-artificial-photosynthesis-fuel-sunlight.html 

http://www.sciencedaily.com/releases/2014/11/141110161123.htm 

http://www.chemeurope.com/en/news/150437/new-industrial-research-technique-for-analyzing-gallium-nitride-on-the-nanometer-scale.html 

41

FAYDALI 

LINKLER 

Kimya ile ilgili veri bulmak her zaman kolay 

değil. Bu site de bunun için hazırlanmış. Bağ 

enerjileri vb. birçok bilgi mevcut. Siteyi incelemenizi 

öneriyoruz. 

http://www.cem.msu.edu/~reusch/OrgPage/tables.htm 

42 

Kimya ile ilgili çeşitli animasyonlar bulabileceğiniz 

bir site. İsterseniz indirin, isterseniz 

tıklayın görüntüleyin. İnceleyin, farklı şeyler 

görün. Kesinlikle incelemenizi öneriyoruz. 

https://phet.colorado.edu/en/simulations/category/chemistry 

Kimyager arkadaşların fikirlerini, düşüncelerini, 

aklına takılan kimya ile ilgili soruları 

paylaşacakları bir platform. Katılmanızı 

öneriyoruz. 

https://www.facebook.com/groups/441118239316598/

BULMACA 

Kimya Bulmacasi 

1 

2 

3 

4 5 

6 

7 

8 

43 

Soldan Saga 

3. Bir atom çekirdegine herhangi bir nükleer tanecigin 

gönderilmesi. 

4. Açik hava basincini ölçmek için kullanilan düzenek 

6. Atomlarin bilesik olustururken elektron alarak ya da 

vererek en dis enerji seviyelerindeki toplam elektron 

sayisinin helyum gibi 2 olmasi hâlidir. 

7. Bir çözeltide iki tuzun etkilesimi veya sicaklik degisiminin 

çözünürlüge etkisi sonucu çözünmeyen kati bir bilesigin 

olusmasi. 

8. Elementlerin elektron olarak bir degerlikten daha düsük 

degerliklere geçmesi. 

Yukaridan Asagiya 

1. Bir maddenin kisa dalga boylu radyasyon ile uyarilmasi 

sonucu isik yaymasi. Uyarici ortamdan uzaklastirildiginda 

isik yayma islemi durur. 

2. Nötron sayilari ayni proton sayilari farkli olan atomlar. 

3. Iki ya da daha fazla cins elementin belirli oranlarda 

birlesmesinden olusan saf madde. 

5. Tuz yapici anlamina gelen ve periyodik tabloda, 

atomlarinin son yörüngelerinde yedi elektron 

bulunduran elementlerin olusturdugu 7A grubu. 

6. Bir maddenin belirli miktardaki bir çözücü veya bir 

çözeltinin içindeki göreceli miktari.

BULMACA 

Geçen Ayın Çözümü 

44 

3 

E 

1 

S 

2 

T 

M Ü L S I Y O N 

Kimya Bulmacasi 

B T 4 F O R M 5 A L I T E 

L R L 

I A 6 Ç Ö Z E L T I 

M S O 

7 

L Y T I 

E 

8 F O T O E 9 L E 10 K T R O N 

S N I E O D 

M G T P I 

E A O K 

N N A 

D 

T 

Ö 

R 

Soldan Saga 

3. Iki sivi fazin birbiri içerisinde dagilarak olusturduklari 

heterojen sistemdir. [EMÜLSIYON] 

4. Bir litre çözücüde çözünen maddenin formül gram 

sayisidir. [FORMALITE] 

6. Kati, sivi veya gaz halindeki bir maddenin kati, sivi veya 

gaz halindeki baska bir ortam içerisinde homojen olarak 

dagilmasina denir. [ÇÖZELTI] 

8. Bir fotonun isin yayici bir yüzeye çarpmasi sonucu 

kopan bir elektron. [FOTOELEKTRON] 

Yukaridan Asagiya 

1. Bazi maddeler sivi hale geçmeden gaz fazina geçmesine 

denir. [SÜBLIMLESME] 

2. Bir çözeltide (analit) bulunan madde miktarinin , derisimi 

kesin olarak bilinen bir titrantla verdigi kimyasal tepkime 

sonrasinda harcanan hacmi, esdeger gram sayisi yardimi 

ile bulunmasi için kullanilan yöntemdir. [TITRASYON] 

5. Bir elementin atomlarinin uzayda farkli farkli sekillerde 

dizilmesiyle olusan yapiya denir [ALLOTROP] 

7. Titrasyon sirasinda çözeltideki derisim degisikliklerine 

göre renk vererek esdegerlik noktasina gelindigini belli 

eden organik kökenli boyalardir. [INDIKATÖR] 

9. Merkez atomuna bagli olan nötr molekül veya 

anyonlara denir. [LIGAND] 

10. Karbonil (C=O) grubuna alkil gruplari bagli bilesiklerdir. 

[KETON]

E-Dergide 

Yazarlık 

SİZDE YAZARIMIZ 

OLUN 

-- Yazacağınız konuyu belirleyin. (Kimya içeriği olan herhangi bir konu olabilir) Örnek: Polimerden 

ya da organikten bir konu ya da sanayide gördüğünüz bir şey ile ilgili bir konu. Kendi cümleleriniz 

ile olması şart. Alıntı alıyorsanız kesinlikle kaynak belirtmelisiniz ki aksi durumda yazınız kopya yazı sıfatı 

görür yayımlanmaz. 

-- Konuda kullanılan resimlerin kaynakları belirtilmeli. Aksi durumda sorumluluk yazardadır. 

-- Yazılar Facebook üzerinden bizlere gönderilmemeli. Bu bizim işimizi zorlaştırıyor. 

Yazılar inovatifkimyadergisi@gmail.com adresine gönderilmeli. 

-- Yazmayı düşünen arkadaşlarımız Dergi Editörlerimiz olan 

Yavuz Selim Kart, Aybike Kurtuldu,Seda Çoban arkadaşlarımıza ulaşması gerekmektedir. 

-- Yazıları gönderdikten sonra kendiniz ile ilgili bilgileri de mail ile bize göndermelisiniz. Yoksa yazınız 

yayımlanmayacaktır. 

--Ad Soyad 

Ulaşılabilecek Mail Adresi(Hızlı ulaşılabilecek sık kullanılan bir mail olmalı) 

Bitirdiğiniz ya da okumakta olduğunuz üniversite ismi 

Dergiye koyabileceğimiz türden bir profil resminiz. 

-- 2015 Ocak ayı sayısı için yazılarınızın son teslim tarihi. 20 Aralık 2014’tür. 

Her ayın son yazım tarihi 20. de bitecektir. 20. den sonra göndereceğiniz yazılar bir sonraki ay yayımlanacaktır. 

-- Kopyala-Yapıştır ile yazıyı ben yazdım gönderiyorum derseniz yazınız kesinlikle yayınlanmaz. Bu şekilde 

yazı olmaz. Böyle uyanıklık yapıp kolaya kaçmak fark edilmeyecek bir şey değil. Sonuçta yazılarınızı okunuyor 

ve araştırılıyor. 

-- Yazılarınızı word dosyası halinde maile atacaksınız. Yazdığınız yazı en az bir kaç görsel içersin.Fikir 

düşünce yazılarında olmayabilir ama diğer konularda en az bir kaç tane olmalı çünkü görsellik yazıya çok şey 

katıyor. 

-- Herhangi bir sorun olursa yazı gönderen meslektaşımıza ulaşırız. Gerekli düzeltmeleri yapması için 

bildirimler yaparız. Gerekli görüldüğü takdirde yazınızın güzel görünmesi adına küçük değişiklikler yaparız 

ve sizi bu durumdan haberdar ederiz. 

-- İnovatif Kimya Dergisi gönderdiğiniz yazıların yayınlanıp yayınlanmaması hakkını elinde tutar. 

İNOVATİF KİMYA Dergisi Yönetimi

Dergimizi 

OKUYUN 

OKUTUN

İnovatif Kimya Dergisi Sayı 17

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?