İnovatif Kimya Dergisi Sayı 12

İNOVATİF 

Kimya Dergisi 

YIL : 2 SAYI : 7 TEMMUUZ 2014 

İPUCU 

NaOH ÜRETİMİ 

BİYOMALZEMELER 

VE BİYOUYUM 

NÜKLEER 

SİLAHSIZLANDIRMA 

TORYUM 

POLİESTER 

MAMÜLLERDE HAŞIL 

SÖKÜMÜ 

SİGARA 

KİMYA VE KEMOMETRİ 

RÖPORTAJ 

PROF. DR SEVİL 

ATASOY İLE 

RÖPORTAJ

Sahibi : 

Yavuz Selim Kart 

Genel Yayın Yönetmeni : 


Yayın Danışmanı : 


Sevgili İnovatif Kimya Dergisi Okuyucuları, 

Dergimiz Kimya hakkında bilgiler vermesi, siz okuyucularımızın ufkunu 

açması, bildiklerimizin pekiştirilmesi, bilmediklerinizin öğrenilmesi amacıyla 

hazırlanmıştır. 

Dergimiz sizlerin göndereceği makaleler, yazılar ile oluşacaktır. 

Diğer bir deyişle bu derginin içeriğini sizler hazırlayacaksınız. Dergimizin 

içeriğinde 

* Kimya Sektörü ile ilgili bilgiler 

* Kimya Sektörü ile ilgili yazılar ve makaleler 

olacaktır. 

Ayrıca çeşitli bulmacalar,hos yazılar ve resimler ile de sıkılmayacağınızı ümit 

ediyoruz. 

Güzel bir dergi olacağı düşüncesindeyiz. Fayda sağlaması dileklerimizle... 

İnovatif Kimya Dergisi 

Dergi Editörleri : 


Aybike Kurtuldu 

Seda Çoban 

Haber Bölümü : 

Seda Çoban 

Röportaj Bölümü : 


Aybike Kurtuldu 

Ebru Çetinkaya 

Dergi Tasarımı : 


Facebook Yönetimi 

ve Bilgi Araştırma: 


Hatile Moumintsa 

Ebru Çetinkaya 

Ezgi Sulu 

Twitter Yönetimi : 


Büşra Yılmaz 

Instagram Yönetimi : 


Bize Ulaşın 

facebook.com/InovatifKimyaDergisi 

twitter.com/InovatifKimya 

Bu Sayıda Yazanlar : 

Metin İNCİ 

Efe YAVUZSOY 

İsmail BAYRAKTAR 

Aybike KURTULDU 

Anıl Yasin AKDOĞAN 

Hatile MOUMİNTSA 

Yavuz Selim KART 

inovatifkimyadergisi@gmail.com 

instagram.com/inovatifkimyadergisi

İNOVATİF 


KURALLARI 

1. İnovatif Kimya Dergisi, yazılarını herhangi bir 

makalenizde veya yazınızda kullanmak için yazısını 

aldığınız kişiye mail atarak haber vermek durumundasınız. 

Ayrıca kullanmış olduğunuz bu yazıların 

kaynağını bu dergi olarak belirtmek durumundasınız. 

2. Dergide yazılan yazıların sorumluluğu birinci 

derece yazara aittir. Bu konu hakkında eğer bir sorun 

yaşıyorsanız ilk yazara ulaşacaksınız. 

3. Dergide yer alan bilgileri kullanarak başınıza gelebilecek 

felaketlerden ya da işlerden dergi sorumlu 

değildir. 

4. Dergide yazarların kullanmış olduğu resimler kesinlikle 

kaynak belirtilmektedir. Aksi durum olduğu 

zaman bunu yazarın kendisine ulaşarak hallediniz. 

Çünkü bizim yazarlarımızdan ricamız telif haklarına 

riayet ederek resimlerini dökümanlarına eklemeleri. 

Burdan çıkacak problemlerden direkt yazarlar 

sorumludur. Dergi sorumlu değildir. 

5. Dergide benim de yazım olsun diyen yazarlarımız 

var ise. Yazıları için Yavuz Selim Kart ile konuşmaları 

gerekmektedir. 

www.facebook.com/groups/147842018740235/ 

Grubu aracalığı ile ulaşabilirler. 

Bu gruba yanlızca yazarlık yapan ve gerçekten yazmayı 

düşünen arkadaşları almaktayız. Burada çeşitli 

görüşler fikirler tartışılmaktadır. Bunun harici sayfamızı 

takip edenler için girişteki ÖNSÖZ kısmında 

gerekli adresler mevcuttur. 

6. Aşırı yazar bolluğu olmadığı takdirde her yazıyı 

yayınlamaya gayret edeceğiz. Amacımız hem yazan 

hem de bilgili güzel bir gençlik sağlamaktır. Ya 

benim yazım niye yayınlanmadı tarzı soruları üstte 

belirtmiş olduğum isime sorabilirsiniz. 

7. Sayfamızda yayınlanmasını istediğiniz yazıları 

inovatifkimyadergisi@gmail.com mail adresine 

göndermeniz rica olunur. Bu mail adresine gönderdiğiniz 

yazılarda bir eksiklik var ise editörlerimiz 

tarafından incelenecektir. Eksik kısımları var ise size 

geri dönüş yapılacaktır. Düzeltmeniz için tavsiyelerde 

bulunulacaktır. Lütfen geri dönüş yapılınca 

bunu kendinizi küçümsemek olarak görmeyin. 

Amaç daha güzel bir dergi çünkü. 

8. Dergimizde konu gönderen arkadaşlar, bazı tarz 

yazılar bazı kişilere verilmiştir. Misal , Ünlü bir 

kimyagerin hayatı ve kimya eğlence tarzı bölümler 

bazı arkadaşlarımıza verilmiştir. Bu konuları özellikle 

isteyenler olmuştur. Ama bu sizin bu konularda 

yazı yazmayacağınız anlamına gelmez. Yazı yazıp 

gönderirseniz illaki yayınlanacaktır. Bir yazar arkadaşımızın 

olur ya işi olur yazamassa, o zaman o 

yazıyı sizin adınız altında ekleriz. Hem dergi zaman 

kaybetmemiş olur. Hem de süreklilik sağlanmış olur. 

Ayrıca aynı konu hakkında birden fazla yazı dergide 

olursa bu seferde dergi amacından sapmış olur. 

9. Dergimize göndereceğiniz yazılar en fazla 6 sayfa 

olabilir. 6 Sayfayı geçmemeye çalışın. Geçen yazılar 

2 bölüm halinde yayınlanabilir. Bu konuda son söz 

hakkı dergi yönetimine aittir. 

10. Dergimize yapacağınız eleştirileri de arkadaşlarımıza 

saygısız bir biçimde değilde ölçülü bir 

biçimde sayfalarda yapmaya dikkat ediniz. Bu işi 

herkes gönüllü yapıyor. Saygıda lütfen kusur etmeyiniz. 

11. Son olarak Dergimizde yazabilecceğiniz konular 

aşağıda listelenmiştir. 

*Akademik Makaleler 

*Endüstriyel Yazılar 

*Üniversite Hayatında Kimya 

*İş Hayatında Kimya 

*Laboratuvar Üzerine 

*Kimya Güvenliği 

12. Bu konulardan baska konular olsun istiyorsanız. 

Edtörlere ve vermiş olduğumuz gruba ulaşabilirsiniz.Yazılarımız 

Kimya içeriği dışına çıkmamaya 

çalışılacaktır. İş hayatı ve okul hayatnda kişisel 

gelişime yönelik ek yazılar olabilir. Bunun hakkında 

da çalışmalar yapılacaktır. 

13. Dergi tasarım ve yönetiminden sorumlu arkadaş 

buraya ek maddeler koyup değiştirme yetkisine 

sahiptir. 

14. Dergiyi okuyanlar bu kuralları kabul etmiş 

sayılırlar. 

İnovatif Kimya Dergisi

“EDİTÖRDEN” 

Merhaba İnovatif Kimya Dergisi 

Okuyucuları 

Değerli Okuyucularımız; 

Gönüllülük esasına göre işleyen dergimizde sizin gönderdiğiniz yazılarla bir senedir 

e-dergiyi çıkartıyoruz. Bize yazı gönderen herkese çok teşekkür ediyoruz. 

12. Sayımıza gelene kadar bir çok değişiklik yaptık. Bir çok kişiden yazı geldi. Bazılarını 

yayımladık bazılarını yayımlamadık. Bu konuda biraz seçici olduk. Birkaç röportajımız 

oldu. Haberler kısmı ile sizi bilgilendirmeye çalıştık. Facebook ve Twitter kanallarını 

kullanarak kimya ile ilgili bildiklerimizi gördüklerimizi sizlerle paylaştık. Dergiye yazı gönderen 

meslektaşlarımızın yazılarını facebook ve twitter platformları üzerinden yayınlayarak 

yazarlarımızın tanınmalarını sağlamaya çalıştık. Kısacası uğraştık sabır ettik ve 1. sene bitti. 

12. Sayıyı çıkardık. 

Bu ay E-Dergimizde 7 farklı yazı bulunmakta ve bir de röportaj yaptık. Kanıt Dizisinden 

tanıdığımız Ünlü Hocamız Prof. Dr. Sevil Atasoy’a bizim ile röportaj yaptığı için çok 

teşekkürler. NaOH Üretimi başlığında sodyum hidroksitin üretimi ile ilgili bilgiler yer almakta. 

Biyomalzemeler ve Biyouyum başlığında ise biyomalzemeler ve vücut uyumları hakkında 

bilgiler yer almakta. Nükleer Silahsızlandırma ve Toryum başlığında ise geçen ayın 

Nükleer Enerji konusundan konumuz devam etmekte. İpucu başlığında ise Röportajımıza 

uyumlu olması açısından güzel bir konu ve değerli bilgiler yer almakta. Poliester Mamüllerde 

Haşıl Sökümü konusunda ise tekstil sektörü ile ilgili bilgiler yer almakta. Sigara başlığında 

ise sigaranın kimyasal ve insan sağlığı üzerine etkileri ile ilgili bilgiler yer almakta. Kimya ve 

Kemometri başlığında ise kemometri nedir ne değildir bu konuda bilgiler yer almakta. 

Bu ay ki konularımız bunlar. Umarım zevk alarak okursunuz. Bize yazı gönderen emek 

harcayan meslektaşlarımıza teşekkür ediyoruz. Bize her zaman yazı gönderebilirsiniz. Bir sonraki 

ay görüşmek üzere sevgiyle kalın. 


Dergi Editörü

İçindekiler 

İnovatif Kimya Dergisi 

6 

10 

13 

16 

19 

25 

28 

30 

34 

38 

39 

40 

41 

NaOH ÜRETİMİ 

BİYOMALZEMELER VE BİYOUYUM 

NÜKLEER SİLAHSIZLANDIRMA-TORYUM 

AYIN RÖPORTAJI (PROF. DR. SEVİL ATASOY İLE) 

İPUCU 

POLİESTER MAMÜLLERDE HAŞIL SÖKÜMÜ 

SİGARA 

KİMYA VE KEMOMETRİ 

HABERLER 

KİMYA SÖZLÜĞÜ 

YARARLI SİTELER 

KİMYA BULMACA 

KİMYA BULMACA (GEÇEN AYIN ÇÖZÜMÜ)

Metin İNCİ 

metin_inci15@hotmail.com 

KIMYA 

MUHENDISI 

(MEZUN) 

NaOH 

ÜRETİMİ 

Atatürk 

Üniversitesi 

Kimyasal adı 

Kimyasal 

formülü 

Molekül 

ağırlığı 

CAS numarası 

Erime noktası 

Kaynama 

noktası 

Yoğunluğu 

:Sodyum Hidroksit, Kostik 

:NaOH 

:39,99 g/mol 

:1310-73-2 

:318 oC 

:1388 oC 

:2,13 g/cm3 

NaOH üretimi için kullanılan hammaddeler 

tuz çözeltileridir. Kaya tuzundan 

(%99.9 NaCI), Deniz suyunun hidrolizinden 

ve doğal tuz çöktürücülerinden 

elde edilmektedir. 

İNOVATİF 

Kimya Dergisi 6

NaOH’ in kullanım alanları 

- Güçlü nem çekicidir ve CO2’ı absorblayarak 

Na2CO3 sentetik soda elde edilebilmektedir. 

- Sabun endüstrisinde 

- Tekstil sanayinde 

- Boyama işlerinde 

- Kaynatma kazanlarında 

- Şeker endüstrisinde 

- Vernik endüstrisi 

- Kağıt sanayinde kullanılmaktadır. 

NaOH üretim metodları: 

1-) Diyaframlı hücreler 

2-) Civa katotlu 

3-) Membran hücreler 

1-Diyaframlı hücreler: 

Diyaframlı hücrelerde anot malzemesi olarak Titanyum, magnetit, Pt kullanılmaktadır. Katot malzemesi 

olarak Demir, Çelik ve Grafit kullanılmaktadır. Diyafram malzemesi ise Asbest ve metaller kullanılmaktadır. 

Tüm sistemlerde NaCI çözeltisi saflaştırma işlemi uygulanarak sisteme gönderilmektedir. 

7 

İNOVATİF 

Kimya Dergisi

Yukarıdaki şekilde sisteme anot tarafından doygun NaCI çözeltisi beslenir. Sistemde anot 

tarafındaki çözelti katot tarafındaki çözeltiden fazla olması istenir. Bunun sebebi katot tarafındaki 

OH- iyonu anot tarafına geçmesi istenmez yan reaksiyonlar oluşturur. Sisteme elektrik enerjisi 

verilerek elektroliz işlemi başlatılır. Elektroliz işlemi esnasında anot kısmında anotta CI2 

gazı oluşurken, katot kısmında ise H2 gazı oluşmaktadır. Katot kısmının alt kısmından NaOH ve 

NaCI birlikte alınarak ayırma işlemlerine tabi tutarak NaCI çözeltisi tekrardan geriye beslenir. 

CI2 gazı için; 

-Nemli klor gazı bir ısı değiştiriciden geçirilir 

ve su yoğuşturulur. 

-Suyun tamamını giderebilmek için derişik 

H2SO4 kuleden geçirilerek klor gazının 

nemi giderilir. 

Atm basıncında -50 oC soğutulur, oda 

sıcaklığında 10-12 atm’ye sıkıştırılır veya 

-25 oC ye soğutularak 6 atm ye sıkıştırılarak 

depolanabilmektedir. 

H2 gazı için; 

Hidrojen gazını depolamak zordur bunun 

için çift çeperli çelik tüpler kullanılmaktadır. 

Genelde fırın içerisinde CI2 ile HCI 

asidi elde edilmektedir. 

2-Civa Katotlu: 

Bu hücrede adından da anlaşılacağı 

gibi civa kullanılmaktadır. Hücrede 

anot olarak titanyum kullanılmaktadır. 

Hücrenin alt kısmına civa serilir. 

Sisteme tuzlu su çözeltisi beslenir. 

Anot kısmının etrafında CI- iyonları 

toplanırken katot tarafında Hg üzerinde 

de Na+ iyonları toplanmaktadır. 

Hg Na iyonunu absorblar ve Na-amalgam 

oluşturur. Amalgam dekompozere 

gönderilerek NaOH elde edilmektedir. 

Bu sistem pek tercih edilmemektedir. 

Hg nın zehirleyici etkisinin olmasından 

dolayı tercih edilmemektedir. 

İNOVATİF 


3-Membran Hücreler: 

Buradaki sistem tıpkı diyaframlı hücrede olduğu gibi çalışmaktadır fakat tek farkı diyafram 

kısmı yerinde membran kullanılmasıdır. Membra’nın en büyük avantajı sistemde NaCI ‘ün sadece 

Na iyonlarının geçişine izin vermektedir. Buda sistemdeki verimin artmasını sağlamaktadır. 

Elde edilen Sodyum Hidroksikler: 

Kaynaklar : 

PAYET KOST POTAS KOSTİK SUD KOSTİK 

- Doc.Dr. Turan ÇALBAN Kimyasal Teknolojiler ders notları derlemesi 

- http://www.wikipedia.org/ 

9 

İNOVATİF 


Efe YAVUZSOY 

efeyavuzsoy@gmail.com 

BIYO 

MUHENDISLIK 

(ÖGRENCI) 

Üsküdar 

Üniversitesi 

“Biyomalzemeler 

ve Biyouyum” 

Biyomalzemeler 

Malzeme biliminin çok hızlı gelişmeye başladığı günümüzde 

canlı vücuduna kolayca adapte edilebilen ve klinik olarak yarar 

sağlayacak biyomalzeme araştırmaları da önem kazanmıştır. Biyomalzeme 

konusunun bu denli önem kazanmasında şüphesiz ki 

kimya, biyoloji ve malzeme bilimi gibi alanların ortaklaşmasına 

dayalı multidisipliner bir bilim olmasının da rolü büyüktür. 

Biyomalzemenin başka bir alanı olan kemik implantasyonlarının 

tarihi ise milattan öncesine kadar gider. O zamanlarda 

bronz ve bakır kemik implantasyonları için kullanılıyordu. 

Çok eski tarihlerden beri bakır iyonunun vücuda zarar verdiği 

bilinmesine karşın başka madde bulamadıklarından kullanmaya 

devam etmişlerdir. Fakat 19. Yüzyılda biyomalzemelerin 

bir bilim olarak ele alınmasıyla araştırmalar ivme kazanmıştır. 

1880’de fildişi protezler vücuda yerleştirilmiştir. 20. 

Yüzyılda ise metalik biyomalzemelerdeki gelişmeler sonucu 

ilk metal protez üretilmiştir. 1960’lara kadar bu metal protezlerin 

kullanılmasına karşın korozyana uğradıkları belirlenen 

bu maddelerin çok ciddi olumsuz etkileri görülmüştür. 

Metalde yaşanan bu başarısız deneyimin ardından seramiklerin 

kullanılması fikri yaygınlaşmaya başlamıştır. 

Her ne kadar bir bilim olarak yeni gelişmeye başlasa da tarih 

boyu insanlar çeşitli ihtiyaçlarını karşılamak için sayısız biyomalzemeler 

kullanmışlardır. Kullanılan ilk protezin günümüzden 

3000 yıl önce olduğuna dair bulgular bize biyomalzemenin tarihi 

açısından çok önemli veriler sunar. Romalılar, Çinler ve Aztekler 

2000 yıl önce diş protezi yapıyorlardı. Hatta diş hekimliğinde 

altının kullanılmaya başlanması da bu dönemlerdedir. 

İNOVATİF 


Bu konuda en önemli atılım vücuda zararı olmayan ‘’ALU- 

MİNA’’ ve ‘’ZİRKONYA’’ isimli seramik yapıların kullanılmaya 

başlanmasıdır. Bu iki seramikte vücuda zarar vermemelerine 

karşın inert yapıda olmalarından dokuya bağlanmada 

sorun yaşamış ve uzun ömürlü olamamışlardır. Yine bu tarihlerde 

Hench tarafından bulunan ‘’BİYOCAM’’ ve ‘’Hİ- 

DROKSİAPATİT’’ gibi biyoaktif seramikler bu problemi 

çözmüş ve dokuya bağlanmayı sağlamışlardır. Bu gelişmeleri 

1950’lerde sentetik kemik plakalarının implantasyonu 

izlemiştir. 1960’larda ise kalça protezlerinde paslanmaz çelik 

kullanmak yaygınlaşmıştır. Aynı zaman diliminde bir polimer 

olan Poliüretan kalp ile ilgili implantasyonlarda kullanılmıştır. 

Biyouyum 

Özetle 1900”lerin ikinci yarımından itibaren 

çok sayıda malzeme implantasyonlarda kullanıldı. 

Bu kadar bahsettikten sonra biyomalzemenin 

sadece implante edilebilen malzemelerden 

ibaret olmadığını eklemek gerekir. 

Vücut dışına yerleştirilen ve vücutla etkileşim 

halinde olan ekstrakoporel cihazlar ve ilaç sektöründe 

kullanılan biyomalzemeler gibi bir 

çok alanda biyomalzemelerden yararlanılır. 

Biyomedikal mühendisliği, biyomühendislik, 

kimya mühendisliği, doku mühendisliği, malzeme 

mühendisliği gibi birçok alan biyomalzemelerin 

gelişmesine hizmet etmektedir. Günümüzde çok 

sayıda şirketin esas ürünü biyomalzemelerdir. 

Biyomalzemeyi bir bilim olarak ele aldığımızda 

bu bilimin sınırlarının çizilmesi için bir tanımlama 

gerekmektedir. Bilimsel olarak biyomalzemeler 

insan vücudundaki doku hasarlarının ve 

kayıplarının neden olduğu işlev kaybını düzeltmek 

üzere kullanılan malzemelere verilen addır. 

Biyomalzemeden bahsettiğimizde karşımıza biyouyum terimi çıkar. Biyouyum vücudun biyomalzemeyi 

kabul edebilirliği olarak tanımlanır. Biyomalzemelerin istenilen mekanik özelliğine ek olarak 

biyouyumluluğu da uzuv ve organ tedavisinde önemlidir. Vücut içerisinde istenmeyen zarar verici tepkimelere 

giren malzemelerin tespitinde biyouyum testleri çok önemli yer kaplamaktadır. Bu konuda 

dikkat edilmesi gereken unsur vücudumuzun her bölgesinin farklı özellik göstereceği ve biyomalzemenin 

hangi bölgeye göre tasarlandıysa ona göre testlerden geçirilmesi gerekliliğidir. Örnek olarak bir 

kalça eklemindeki ortalama yük vücut ağırlığının 3 katına çıkabilir. Fakat sıçrama gibi durumlarda 10 

katına kadar çıkabilir. Kalça ekleminde kullanılacak malzeme de bu şartlara uygun olarak seçilmelidir. 

11 

İNOVATİF 


Günümüzde bir malzeme eğer biyouyumluysa biyomalzeme olarak tanımlanmaktadır. Bu konuda 

çok sayıda araştırma olmasına karşın mükemmel biyouyumluluğa sahip biyomalzeme bulunmuş 

değildir. Grafikte incelebileceğiniz bazı malzeme türleri ve uygulama alanları gösterilmiştir. 

Bunun dışında çok sayıda maddeyle ilgili biyouyumluluk araştırmaları sürmektedir. 

UYGULAMA ALANI 

İSKELET SİSTEMİ 

Eklemler 

Kırık Kemik Uçlarının Tespitte Kullanılan 

İnce Metal Levhalar 

Kemik Dolgu Maddesi 

Kemikte oluşan Şekil Bozukluklarının Tedavisinde 

Yapay Tendom ve Bağlar 

Diş İmplantları 

KALP-DAMAR SİSTEMİ 

Kan Damarı Protezleri 

Kalp Kapakçıkları 

Kataterler 

ORGANLAR 

Yapay Kalp 

DUYU ORGANLARI 

İç Kulak Kanalında 

Göz İçi Lensler 

Kontakt Lensler 

Kornea Bandajı 

MALZEME TÜRÜ 

Titanyum, Ti - 6 Al - 4 V alaşımı 

Paslanmaz çelik,Kobalt-Krom alaşımları 

Poli (metil metakrilat) (PMMA) 

Hidroksiapatit 

Teflon, Poli (Etilen Teraftalat) 

Titanyum, Alümina, Teflon, Poliüretan 

Poli (Etilen Teraftalat), Teflon, Poliüretan 

Paslanmaz çelik, Karbon 

Silikon Kauçuk, teflon, poliüretan 

Poliüretan 

Platin Elektrotlar 

PMMA, Silikon, Kauçuk, Hidrojeller 

Silikon-Akrilat, Hidrojeller 

Kolajen, Hidrojeller 

Tabloda da göreceğiniz üzere insanların farklı vücut bölgelerine farklı biyomalzemeler kullanılabilir. 

Bunun dışında çok sayıda maddeyle ilgili biyouyumluluk araştırmaları sürmektedir. Organların 

yapısına göre belirlenen bu malzemeler teknolojinin ilerlemesiyle farklılık gösterebilir ve 

yeni biyouyumlu malzemeler bulunabilir. 

Kaynaklar : 

•PROF. DR. MENEMŞE GÜMÜŞDERELİOĞLU BİLİM TEKNİK DERGİSİ BİYOMALZEMEL- 

ER EKİ 2002 

•http://biomaten.metu.edu.tr 

•A.Kaya GÜR Mustafa TAŞKIN, 2004, METALİK BİYOMALZEMELER VE BİYOUYUM, 

Fırat Üniversitesi, Teknik Eğitim Fakültesi, Metal Bölümü-ELAZIĞ 

•www.bilgiustam.com 

•www.biyomedikal.kocaeli.edu.tr 

•www.pclabs.com.tr 

•www.radikal.com.tr 

İNOVATİF 

Kimya Dergisi 12

İsmail BAYRAKTAR 

ismbyrktr@gmail.com 

YÜKSEK 

KIMYAGER 

(MEZUN) 

Adnan Menderes 

Üniversitesi 

“Nükleer 

Silahsızlandırma - 

Toryum” 

Bir önceki yazımda “Nükleer Enerji” konusunda biraz da olsa sizleri bilgilendirdiğimi düşünüyorum. 

Enerji konusunda teknolojilerimiz, o kadar çok çalışıyor ki yeni metot ve yöntem bulmaya görsünler... 

Nükleer enerji konusunda atık sorunundan bahsetmiştim. Oluşan atıkların azaltılması ve bomba 

yapımında kullanılan Plütonyumun asgari şartlarda oluşturulmasıdır. Toryum elementinin güç reaktörlerinde 

kullanılması, nükleer enerjinin kullanıma girdiği 1950’li yıllardan beri düşünülen bir konudur. 

Nedeni basit: Toryumun dünya kabuğundaki bolluğu, uranyumun üç katıdır. Ne yazık ki toryum 

atomları kendiliğinden bölünmeye 

yatkın değildir. Oysa bir nükleer 

güç reaktörü için temel gereksinimdir. 

Toryum-232, belli bir miktar 

nükleer reaktör kalbine konduğunda, 

hemen nötron soğurmaya başlar 

ve uranyum-233’e dönüşür. Bu izotop 

da, uranyum-235 gibi parçalanma 

zincir tepkimelerini destekler. 

Uranyum-238’den plütonyum üretmek 

yerine, toryumdan uranyum-233 

üretmek daha çok verim sağlıyor[1]. 

Nedeni, süreç içinde ortaya çıkan 

çeşitli parçalanmaz izotopların 

sayısının daha az olması. Reaktör 

tasarımcıları, bu görece yüksek 

verimden yararlanılarak üretilen 

birim enerji başına kullanılacak 

yakıtı azaltabilir, bu da saklanması 

gerekecek atık miktarı azaltabilir. 

13 

İNOVATİF 


Bunların dışında toryum kullanımının başka artıları 

da var: Örneğin, toryumun nükleer güç için kullanılan 

biçimi olan toryum dioksit, kullanılan uranyuma göre 

daha kararlı, toryum dioksitin termal iletkenliği, 

uranyumdan % 10-15 daha fazla. Bu da ısının, reaktör 

kalbinde kullanılan ince yakıt çubuklarından daha 

kolay yayılması sağlıyor. Toryum dioksitin erime 

noktası, uranyum dioksitinkinden 500 o C daha yüksek.. 

Aşırı güç yüklenmesi ya da soğutucunun kaybı 

gibi durumlarda ek bir güvenlik marjı oluşturuyor[2]. 

Reaktöre Toryum çubuklarının 

konulması 

Buraya kadar çok teknik konulardan 

bahsettim ve belki de canınız sıkılmaya 

başladı. Konunun bir önceki 

yazımla ilişkili olmasıdır. Şöyle 

düşünürsek, nükleer atık miktarını 

düşürmek, bomba yapımında kullanılabilecek 

malzemenin yayılmasını 

önlemek konusundaki potansiyeli 

göz önüne alındığında, toryum tabanlı 

yakıtlara olan ilginin canlanması 

şaşırtıcı değil. Özellikle ABD Enerji 

Bakanlığı bu alandaki araştırmaları 

teşvik etmeye istekli. Radkowsky’nin 

şirketi ve ortaklarının Rus reaktörleriyle 

gerçekleştirdikleri deneylerin 

finansmanını üstlenmekle kalmayan Enerji Bakanlığı, son zamanlarda başlatılan girişimlere de 

destek sağlıyor. Araştırmacılar, farklı tiplerdeki yakıt ünitelerinin kendi homojen bir yapıya sahip 

oldukları “Bölünmüş Dizimli Tohum ve Battaniye Kalbi” tasarımında bile yakıtın oluşturulması 

ve kalbi içinde kontrol edilmesinin, alışılmış yöntemlere kıyasla daha karmaşık olacağı açık. 

Tipik bir nükleer güç reaktöründe yakıt ünitelerinin yerleri belirli zaman aralıklarında değiştirilir. 

İNOVATİF 


Konuyu biraz teknik açıdan ele aldığımı söyleyebilirsiniz, 

araştırma sadece nükleer enerji çeşitlerinden 

veya yöntemlerinden maruz değildir. 

Oluşacak sorunlara da müdahil olunması, gerekirse 

atıkların bertaraf edilmesi gibi birçok sorunu teşkil eder. 

Konumuza dönersek, toryum yakıtlarının benimsenip benimsenmeyeceği 

elbette yalnızca maliyet hesaplarıyla 

belirlenecek bir şey değildir. Önemli olan değerlendirme 

yapılırken toryuma geçişi engelleyecek, aşılmaz teknik sorunların 

olmadığının bilinmesi. Gerçi toryuma geçiş, eldeki 

ticari nükleer santrallerde bir takım değişiklikler yapılması 

zorunlu; ama yepyeni bir teknoloji de gerekmiyor. 

Radkowsky’ nin önerisi 

(Tohum ve Battaniye tipi) [3] 

Ayrıca, gerekli malzemenin ( toryum ve 

zenginleştirilmiş uranyum) reaktörde 

uzun süre deneysel olarak kullanılmış olması 

da, siyasetçilerin nükleer endüstriye 

o yönü göstermeleri halinde toryum santrallerinin 

kısa sürede yaygın kullanım kazanabileceği 

görüşünü inanılır kılıyor[4]. 

Sonuçta, ülkemizin yakın gelecekte nükleer 

santraller kuracağını biliyoruz. Neden bizde 

toryuma geçiş yapmayalım ki, hem ülkemizin 

yer altı kaynaklarında mevcut olması 

hem de nükleer silahsızlanmaya bir örnekte 

biz olalım. Konunun teknik kısımlarını çok 

özet geçmeye çalıştım, kimyagerler olarak 

nükleer enerjiye olan ilgim beni buralara kadar 

sürükledi umarım sizde okurken ülkemize 

kurulacak olan nükleer santralleri yakın takip 

edersiniz. Dünyanın nükleer silahlara olan 

ilgisi Toryumla beraber bitmesi ümidiyle… Gaz Soğutmalı Hızlı Reaktör 

Kaynaklar : 

1.Mujid S. Kazimi, “Thorium Fuel for Nuclear Energy”, American Scientist, Eylül-Ekim 2003. 

2.Bilim Teknik Dergisi, Ağustos 2004. 

3.Idaho Ulusal Mühendislik ve Çevre Lab. Toryum Raporu 

4.Seyida Turhan, Konya Ticaret Odası-Etüd ve Araştırma Raporu. 

Raşit Gürdilek’e bu konuyu bizlerle paylaştığı için teşekkür ederim. 

15 

İNOVATİF 


AYIN RÖPORTAJI 

Merhaba Hocam. Hoş geldiniz. Öncelikle bu röportajı bizimle yaptığınız için çok teşekkürler. 

Sizi birçok kişi Kanıt Dizisinden tanıyor. Kendinizi kısaca tanıtır mısınız? 

İstanbul Alman Lisesi ve Kimya Fakültesi mezunuyum. Biyokimya profesörüyüm, neredeyse 30 

yıldır adli bilimlerle ilgileniyorum. 

Ülkemizde Kimya Mesleği’nin gelişmesi için neler yapılabilir? Akademisyen olmak isteyen 

öğrenci arkadaşlar kişisel gelişimleri için neye dikkat etmeliler? 

Bana göre kimya, nedensellik bağları bulmayı, ayrıntıdan bütüne, bütünden ayrıntıya gidebilmeyi, 

kuşkulanmayı, alternatif üretmeyi, gördüğüne bile inanmamayı, düşünmeyi öğretir. Daha sonraki 

gerek meslek, gerekse özel hayatınızda bu beceri sizi hep ileriye taşır. Bana kalırsa herkesin önce 

kimya okuması gerekir. 

İstanbul Üniversitesi Biyokimya Bölümünde ihtisas yaptınız. Ülkemizde Kimya ilmi ile 

uğraşıp adli kimya konusunda ihtisas yapmak isteyen arkadaşlarımız için yurt içi ve yurt dışı 

tavsiyeleriniz nelerdir? 

Öncelikle yine kimya fakültelerinde analitik kimya, enstrümantal analiz gibi bir dalda lisansüstü 

eğitimi öneririm. Tez konularını adli kimyadan seçebilir, adli tıp enstitülerinden ve hukuk fakültesinden 

ders alarak mesleğe adım atabilirler. 

İNOVATİF 


İnternette yaptığımız araştırmalar neticesinde 1980 yılından itibaren Adli Tıpta görev almaktasınız. 

Adli Tıpta kimya üzerine neler olduğunu çok merak eden var. Kuruma uzun yıllarını 

vermiş biri olarak kimya üzerine bölüm okuyan arkadaşları bilgilendirir misiniz? 

Yasa dışı uyuşturucu madde analizinden, gıda maddelerinin, ilaçların, vücut geliştiricilerin yasal 

düzenlemelere uygunluğuna; çevre kirliliğinden, görünmeyen parmak izinin ya da kan lekelerinin 

görünürleştirilmesine, bulunan kemik ve dişlerden yola çıkarak kişinin hangi coğrafyada doğup, 

nerede yaşadığına; hangi silahın ateşlendiğine, bombanın nerede imal edildiğine, hangi marka otomobilin 

kişiye çarptığına varıncaya dek her yerde kimya gerekir. 

Adli Tıpa olan merakınız nereden geliyor? Gençliğinizde bu tür romanlar okuyor muydunuz, 

çocukluk ve gençliğinizden gelen bir meslek miydi? 

Biyokimya doktorasını bitirdiğimde Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’nin bahçesinde karşılaştığım farmakoloji 

hocası Prof. Dr. Alaeddin Akçasu’nun kimya ve biyokimya bilgimi adli tıpta değerlendirmemin 

“vatana – millete daha faydalı” olacağını söylemesi üzerine alan değiştirdim. Yoksa 

babamın adli tıp hocası olmasının ya da 6-7 yaşlarından itibaren morg salonlarında bulunmamın da 

bir etkisi olmadı. 

Kimya Fakültelerinde 

Analitik Kimya, 

Enstrümantal Analiz gibi bir dalda lisansüstü 

eğitimi öneririm. 

Adli Tıp hayata bakışınızı değiştirdi mi? 

Sanırım hayata bakışımı pozitif yönde etkiledi. En küçük şeyden mutlu olmasını bilirim. 

Birçok projeniz oluyor. Bunlardan biri de Masumiyet Projesi. Bu proje nedir, bahseder misiniz? 

Başta cinsel saldırı olmak üzere şiddet suçlarından cezaevine girmiş, masum olduğunda ısrar eden 

kişilerin, bu suçu DNA analizlerinin yapılmadığı bir dönemde işlemesi halinde, eğer bulunabilirse 

biyolojik delillerin yeniden analizini ve yeniden yargılama yolunu açmayı hedefleyen uluslararası 

bir projedir. 

Masumiyet Projesi ile 2005’den beri yürütüyorsunuz. Bu konuda olumlu sonuçlar aldınız mı? 

Sizin öncülük ettiğiniz bu projeye alternatif sistemler çıktı mı? Bu konu da bilgi verebilir 

misiniz? 

Evet, olumlu sonuçlar aldık. Alternatif isim çıkmadı, bu konuya meraklılarla birlikte çalışıyorum 

zaten. 

Masumiyet Projesi’nden sonra hukuk ile tıp arasında bir köprü olduğunuzu ve düşüyor 

musunuz? 

Adı üzerinde “adli tıp” yani adalete hizmet eden tıp. Ama ben büyük ölçüde adli bilimlerle ilgiliyim, 

yani delillerin analizi ve olay yeri inceleme ile. 

17 

İNOVATİF 


Rapordaki en ufak bir değişiklik insanı ya mahkûm ettirir, ya serbest bıraktırır. Sizde Masumiyet 

Projesiyle bunun önüne geçmek için uğraşıyorsunuz ve bu yolda DNA kullanıyorsunuz 

peki ülkemizde DNA bankasının olmaması yapılan çalışmalarda Adli Tıp Kurumunu 

çok fazla etkiliyor mu? 

Bankanın olmaması Adli Tıp Kurumu’nu ilgilendirmez, sadece gerçek suçlunun yakalanmasını 

kimi zaman imkansız kılar. Aynı kişinin işlediği suçları birbirine bağlayamazsınız. Seri suçlu, hatta 

seri katil yok sanırsınız, halbuki vardır. 

“Kusursuz cinayet yoktur.” diyoruz peki çözülemeyen cinayetlerin çözülememe nedeni nedir? 

Sistematik hatalardan kaynaklı mı yoksa yeterli teknolojinin ya da donanımın olmamasını 

mı? 

Yeterli delil toplanamamasından, personelin olay yerinden delil toplarken kafasında bir senaryonun 

olmasından ve bu senaryoya göre delil toplamasından, yoksa teknoloji ve donanım sahibiyiz. 

Kriminal laboratuvarların gelişmesine katkıda bulunarak, “Yılın Bilim İnsanı Ödülü” ‘ne 

layık görüldünüz. Kriminoloji terimi ülkemizde çok fazla bilinmiyor. Bizi bu konuda aydınlatır 

mısınız? Neden bu kadar önemli kriminoloji? 

Kriminoloji bir sosyal bilim dalıdır ve suç bilimi demektir. Genelde hukuk fakültelerinde bir dal 

olarak açılır. Kriminalistik ise, fen bilimlerinin kullanılmasıyla delillerin incelendiği alandır. Fizik, 

kimya, biyoloji, istatistik ve her türlü mühendislik dallarıyla ilgilidir. 

Batı ile Türkiye'nin suçlara bakış acısını hakkında görüşleriniz nelerdir? 

Dünyanın her ülkesinde adam öldürme suçtur, uyuşturucu imal edip satmak suçtur, insan 

kaçakçılığı, çocuklara cinsel saldırı suçtur. Mühim olan suçlara verilen cezalar arasındaki farktır. 

O da toplumların hassasiyetleri ve hangi suçun daha fazla olduğu, infial uyandırdığı ile ilgilidir. 

Elbette ilginç uygulamalar yok değil. Örneğin seks işçiliği hemen her ülkede yasaktır. Ama kimilerinde 

seks işçisi olarak çalışana ceza verilir, kiminde seks işçisine giden müşteriye. Önemli 

olan yasa koyucu iradenin suçla mücadele için hangi yolun daha doğru olduğuna karar vermesidir. 

Ancak ideal olanı, küreselleşen dünyanın her ülkesinde aynı suça, eşit ceza verilmesidir ki, yakın 

gelecekte bu görünmüyor. 

Bu güzel Röportaj ve değerli vaktini bize ayırdığı için Sayın Prof. Dr. Sevil Atasoy Hocamıza 

çok teşekkür ediyoruz. 

İNOVATİF 


Aybike KURTULDU 

aybikekurtuldu@hotmail.com 

KIMYAGER 

(ÖGRENCI) 

“ İPUCU” 

Kırklareli 

Üniversitesi 

Kriminalistik Latince crimen anlamına 

gelen suç kelimesinden 

türetilmiştir. Kriminalistiğin en 

önemli dallarından biri olan adli 

kimya; bir suç ile ilgili olan mikro 

veya makro düzeydeki bulguları, temel 

olarak kimya, yardımcı olarak 

da fizik, biyoloji, jeoloji temellerine 

dayalı laboratuvar analizleri ve 

incelemeleri ile tanımlayarak bulguların 

suç ile ilgisini belirleyen 

ve suçun aydınlatılmasına somut 

olarak katkıda bulunan bir bilim 

dalıdır. Kriminalistik kriminolojinin 

bulgularından faydalanır ancak 

nitelik ve maksat açısından 

bu iki dal birbirinden ayrılır. 

Adli kimya, kimya bilimindeki gelişmelere paralel olarak gelişmiş ve 19. yüzyılın sonlarından itibaren 

kimya biliminin içinde yer almaya başlamış ancak ikinci dünya savaşı sonrasına kadar yeterince 

etkin olamamıştır. İkinci dünya savaşından sonra aletli analiz tekniklerindeki gelişmeler ile adli 

kimya da çok hızlı gelişmiş ve adli bilimde büyük gelişmelere yol açarak bu bilimin en önemli dalı 

olmuştur. Bu nedenle Adli Kimyanın adli bilimler içindeki doğum tarihi olarak 1950 tarihi verilebilir. 

Adli kimya alanında fonksiyonu olan kurumlardan en önemlisi adli kimya laboratuvarlarıdır. Bu 

laboratuvarlarda başlıca üç temel soruya yanıt aranır: 

* Bu nedir? 

* Bununla şu ya da şunlar arasında bir ilişki var mıdır? 

* Bunda, şu nesne veya şu nitelik var mıdır? 

19 

İNOVATİF 


Gaz kromatografi-Kütle Spektroskopisi, Gaz kromatografi, 

Atomik Absorpsiyon spektroskopisi, 

X-ışını analizörlü Taramalı Elektron Mikroskop 

gibi oldukça hassas aletli analiz teknikleri bu sorulara 

yanıt ararken kullanılan inceleme teknikleridir. 

Bir suçu aydınlatmada olay yerinde bulunan her 

türlü fiziksel maddenin farklı kimyasal yapısı 

olduğu için adli kimya laboratuvarında incele 

yapılması suçun aydınlatılmasında oldukça 

önemlidir. Olay yerinde bulunan merminin daha 

önce kullanılan bir silaha ait olup olmadığı, kan 

lekeleri, DNA ile kişinin kimlik tespiti, parmak 

izleri, bulunan belgelerin sahte ya da üzerinde 

oynama yapılıp yapılmadığının incelenmesi, ceset 

üzerinde bulunan larva, böcek, polen ile olayın 

gerçekleşme zamanın ve ölüm yerinin tayinin 

olayın aydınlatılma son derece önemli bulgulardır. 

Kriminalistik ve Adli Kimyada Kullanılan Yöntemler 

• Parmak izinin belirlenmesi 

Parmak izi yüz yıllardır kullanılan bir kimlik 

belirleme tekniğidir. Tek yumurta ikizleri de 

dahil olmak üzere; her insanın parmak izinin 

farklı oluşu, yıllarca değişmemesi dolayısı ile 

faillerin tespitinde yaygın olarak kullanılmaktadır. 

Parmak izlerinin belirlenmesi için kullanıldığı 

bilinen kimyasallar Ninhidrin, DFO 

(1,8-diazafluoren-9-one), Gümüş Nitrat, Gentain 

Moru, Sudan Siyahı, Amido Siyahı ve İyottur. 

Son zamanlarda kullanılan en yaygın teknik ise 

Ninhidrin 

Ninhidrin, parmak izinin belirlenmesinde en yaygın kullanılan kimyasaldır. Primer 

ve sekonder aminlerle ya da amonyak ile reaksiyon veren ninhidrin, serbest aminlerle 

reaksiyona girdiğinde Ruhemann moru olarak bilinen koyu mavi-mor renk meydana 

gelmektedir. aminoasit kalıntısı olan parmak izindeki aminlerle reaksiyon verir. Renk 

değişiminin nedeni reaksiyon sonunda meydana gelen schiff bazıdır. Amonyak ve primer aminde 

mavi-mor renk oluşurken, sekonder aminlerle sarı-turuncu renkli iminyum tuzu meydana gelir. 

DFO 

DFO, gözenekli yüzeylerden parmak izi alınmasında kullanılan 

kimyasaldır. Parmak izindeki aminoasitlerle reaksiyona 

girdiğinde yüksek floresans özelliğe sahip türevine 

dönüşmektedir. 470 nm’ de uyarılan bu madde, 

570 nm’ de ışıma yapmaktadır. Parmak iziyle etkileşmesi 

sonucunda oluşan mavi- yeşil ışığın sebebi budur. 

İNOVATİF 


•Kan izlerinin belirlenmesi 

Kan izlerinin tespitinde en yaygın olarak kullanılan kimyasal luminoldür. Bununla birlikte benzen reaktifi, 

loko-malaşit reaktifi, orthotolidin testi, kastle mayer reaktifi, Van Dean reaktifleri de kullanılır. 

Luminol test solüsyonu bir yere asılmış veya yayılmış olan lekeli 

giysi veya kumaşın üzerine karanlık odada atomizer ile spreylenir. Parlak 

mavi bir görünümün ortaya çıkması, kuvvetle lekenin kan lekesi olduğunu gösterir. 

Luminolün kan üzerine sıkıldığında verdiği rengin temeli kemiluminesans dediğimiz olaya dayanır. 

Burada luminol maddesi, hidrojen peroksit ile birlikte kan olduğu tahmin edilen bölgeye sıkılmak ve 

eğer kan kalıntıları varsa, kandaki hemoglobinin Fe(II) iyonları, luminol’ un hidrojen peroksit ile yükseltgenmesi 

tepkimesini katalizleyerek, luminol’ un, aminoftalat’ a yükseltgenmesini sağlamaktadır. 

Oluşan yüksek enerjili aminoftalat enerji fazlalığından dışarıya foton yani ışık yayarak kurtulmaktadır. 

• Ateş eden elin tespiti 

Silah kullanılarak işlenen suçlarda bazen birkaç şüpheli olmakta veya suçlunun olay esnasında yakalanması 

durumunda delil olarak kullanmak amacıyla kişilerden Hand Svabs alınarak ateş eden kişinin 

kim olduğu tespit edilmektedir. Ülkemizde ilk kez kimya laboratuvarının 1979 yılında kurulması ile bu 

metot kullanılmaya başlanılmış olup mahkemede önemli deliller arasında sunulmaya da başlanılmıştır. 

Silahın ateşlemesi durumunda mekanizmanın hareketlenmesi ve barut gazının dışarı çıkartırken 

bir taraftan da boş kovanı dışarı atacaktır. Bu esnada barut gazı silah tutan ele yapışır ve atomik 

absorbsiyon cihazı kullanılarak alınan el svabından atış artığının olup olmadığı tespit edilebilir. 

• Boya mürekkep analizi 

Boya suçların aydınlatılması için oldukça geçerli bir delildir. Bir aracın duran bir araca 

veya bir şahsa çarpıp kaçması; hırsızlık olaylarında; pankart yazılması ve duvarlara slogan 

yazılması sırasında şüphelilerin giysi, ayakkabı, elleri üzerine ve tırnak aralarına bulaşan 

boyalar; dokümanların aynı kalem tarafından yazılıp yazılmadığı; bir kadına saldıran 

adamın giysisi üzerine bulaşan dudak boyaları ile bardak, sigara izmariti, kağıt mendil ve benzeri 

üzerine geçen, sıçrayan çeşitli boyalar bunun yaygın örnekleridir. Boyalar ve mürekkeplerin 

yapısını bilmek bunların analizi için gereklidir. Boya analizi için şu teknikler kullanılmaktadır. 

21 

İNOVATİF 


* İnce Tabaka Kromatografisi 

Boyalar farklı amaçlarla farklı formülasyonda 

yapıldıkları için farklı solventlerde çözünürler. 

Selülozik boya etil asetat da, fırın boya toluen 

veya ksilende, sentetik boya toluen veya 

white spirite de iyi çözünür. Uygun solventle 

çözünen boya örnekleri TLC plakası üzerine 

spotlanır ve ayrılmaları sağlanır. Kurutulduktan 

sonra ayrılan boya pigmentleri 

çıplak gözle ve UV ışık altında incelenir. 

* İnfrared Spektrofotometri 

Bir boyanın hem bağlayıcı hem de pigmenti 

için karakteristik bir spektrum veren analitik bir 

metottur. Çok ince bir film halinde hazırlanan 

şüpheli ve kontrol boya pulcuklarının her bir tabakasının 

organik bileşenlerinin IR spektrumları 

alınarak mukayese yapılır. Boyaların daha detaylı 

ve güvenilir incelenebilmesi amacıyla, İnfrared 

mikroskop bağlantılı cihazlarda kullanılır. 

* Taramalı Elektron Mikroskobu (SEM) 

* TCL ile Mürekkep Analizi 

Dokümanların yazıldığı yazı mürekkebinin 

kimyasal bileşiminin incelenmesi, bilinen ve 

şüpheli dokümanların aynı kalem tarafından 

hazırlanıp hazırlanmadığını doğrulayabilir. Hatta 

bize yazının yaşı hakkında da değerli bilgi 

verebilir. Ümit edilir ki mukayese edilen şüpheli 

mürekkeplerden bir tanesi dokümanın hazırlandığı 

tarihten sonra sentezlenmiş olabilir. 

TLC mürekkep mukayeseleri için özellikle uygun 

bir tekniktir. Çoğu ticari mürekkepler, özellikle 

Çeşitli boyalar ve tabaka yapısına sahip olan 

boyaların inorganik bileşenleri SEM ile tanımlanabilir 

ve boyaların mukayesesi için çok elverişlidir. 

Hem morfolojik hem nitel hem de nicel 

analizleri yapılabilir. 

tükenmez kalem mürekkepleri gerçekte birkaç 

organik boyanın karışımıdırlar. Bu boyalar, ince 

tabaka kromatografik plakası üzerinde hızlıca 

ayrılabilirler. Bariz bir şekilde renkli bileşenlerine 

ayrılan farklı mürekkep boyaları TLC plakası 

üzerinde gözle görülebilir. Daha sonra UV ışık 

254 nm ve 366 nm de incelenir. Böylece şüpheli 

bir mürekkep ile bilinen bir mürekkep arasındaki 

mukayese birçok özellikler ortaya çıkarır. 

* UV-VIS Spektrofotometrisi ile Mürekkep Analizi 

* Kapiler Elektroforez ile Mürekkep 

Boyalarının Mukayesesi ve Tanımlanması 

Alifatik primer alkoller yakın UV bölgede herhangi 

bir absorbans üretmezler. Metanol, etanol 

ve izopropanol başka bileşiklerin spektrumlarının 

hazırlanmasında sıkça kullanılır. Metanolde 

çözülen mürekkepler 200-900 nm. UV- 

VIS bölgede taranarak mukayeseleri yapılabilir. 

Kapiler Elektroforez ile uyuşturucu maddeler, 

ilaç etken maddeleri, patlayıcı maddeler, 

mürekkepler, inorganik anyon ve katyonlar vb. 

maddeler adli amaçlarla mükemmel bir şekilde 

ayrıntılı olarak incelenebilmektedir. Mürekkeplerin 

boyar madde bileşenleri bu teknik ile 

tek tek ayrılarak, tükenmez kalem mürekkepleri 

mukayese edilebilir ve her bir boya tanımlanabilir 

İNOVATİF 


* Uyuşturucu madde incelemesi 

Uyuşturucu madde, psikotropik ilaçlar ve normal 

reçete ile satılan ilaçlar, katkı maddeleri, 

yardımcı kimyasal madde ve malzemeler, kullanıcıların 

üzerinde ele geçen enjektör ve benzeri 

malzemelerin nitel ve nicel analizlerinin 

yapılması, büyük miktardaki uyuşturucu 

maddelerden saflık oranının belirlenmesi 

* Patlayıcı ve Yanıcı Madde İncelemeleri 

Patlayıcı madde, yardımcı malzeme, patlama 

olay yeri artıklarını incelemek suretiyle kullanılan 

patlayıcı maddenin Kimyasal bileşimini 

tespiti. 

Kundaklama olaylarında olarak ele geçirilen 

benzin, gazyağı, tiner ve benzeri yanıcı ve 

yangın başlatıcıların ve bunların kullanıldığı, 

olay yerinden elde edilen şişe, kap ve benzeri 

malzemelerin incelenmesi yoluyla yangın ve 

kundaklama olaylarının aydınlatılması. 

* Toksik Madde İncelemeleri 

Orijinal haldeki toksik maddelerin nitelik ve 

niceliklerinin belirlemesi. Zehirlenme olayları 

ile ilgili olarak ele geçirilen, içerisinde henüz 

kimyasal değişime, herhangi bir bozunmaya 

uğramamış tarım ilacı ve benzeri toksik maddeler 

ile uyuşturucu ilaç aktif maddelerinin tespiti. 

* Genel incelemeler Atomik Absorbsiyon Spektroskopisi 

Özellikle metallerin eser analizinde kullanılan 

bir yöntemdir. Örnekteki toplam metal miktarı 

ile ilgilenir fakat metalin örnekteki molekül şekli 

ile ilgilenmez. Bu nedenle özel bir elementin 

analizi kolayca yapılabilmektedir. Bu serbestlik 

örnekteki analiz elementini diğer elementlerden 

ayırmayı gereksiz kılmaktadır. 

Atomik Absorbsiyon Spektroskopisi cihazı laboratuvarımızda, 

atış artıklarının tespiti amacıyla, 

şüpheli şahıslardan plaster bantlarla alınan el 

svabı numunelerinde Sb, Pb, Ba elementlerinin 

analizlerinde kullanılmaktadır. 

* FTIR (IR Spektroskopisi) 

IR Spektrofotometresi organik ve inorganik 

bileşiklerin tanınmasında kullanılır. IR bölgesi 

elektro manyetik spektrumun görünür bölge ile 

mikrodalga bölgesi arasında yer alır. Bu bölge 

yaklaşık olarak 13000 cm-1 dalga sayısından 

başlayarak 33 cm-1 dalga sayısından kadar 

uzanır.Uygulamaların büyük çoğunluğu temel 

bölge olan 4000 ile 667 cm-1 arasındaki 

bölgede sınırlanmıştır. Görünür ışığın dalga boyundan 

daha büyük olan dalga boyları yakın IR 

bölgesini 12500 ile 3300 cm-1 oluşturur. Uzak 

IR bölgesi ise 675 cm -1 ile 250 cm-1 arasındadır. 

Bunun ötesi ise mikrodalga bölgesidir 

23 

İNOVATİF 


* Taramalı Elektron Mikroskobu (SEM) 

Maddelerin yüzeylerinin mikro yapısını yüksek 

çözünürlükte görüntülenmesi ve bu yüzeyler 

üzerinde elementel analizlerin yapılmasına olanak 

sağlar. 

Taramalı elektron mikroskobu kriminal olayları 

aydınlatmak için yapılan çalışmalarda delil 

teşkil edebilecek aşağıda genel örnekleri verilen 

maddelerin analizleri ve mukayeseleri için kullanılmaktadır: 

Lif, boya, cam, kağıt vb. malzeme mukayeseleri, 

Atış artıklarının tespiti, 

Muhtelif metal analizleri, biyolojik numunelerin 

incelenmesi, 

* Gaz Kromatografisi - Kütle Spektrometresi (GC-MS) 

Gaz kromatografisi birbirine çok benzeyen 

karışımların ayrılmasında kullanılan ve renk 

ayırma anlamına gelen bir yöntemdir. Ayırma 

yöntemi olarak ekstraksiyon, kristallendirme ve 

damıtma yöntemleri kullanılır. 

Kütle spektrometresi yapısı belli maddeleri belirtmek 

ve tayin etmek amacıyla kullanılabildiği 

gibi, yapısı belli olmayan yeni maddelerin 

* GRIM 2 Cam Kırılma İndisi Tayini Cihazı: 

İNOVATİF 

yapısını aydınlatmak amacıyla da kullanılabilir. 

Çok kesin nitel ve nicel analizlerin istendiği 

durumlarda kütle spektrometresi gaz kromatografinin 

bir bulucusu olarak kullanılabildiği gibi 

gaz kromatografdan çıkan her maddenin kütle 

spektrumu alınabilir. 

Cam, Adli Bilimler alanında suçun aydınlatılmasına yönelik yapılan çalışmalarda, şüpheli-mağdur-olay 

yeri bağlantısını kurmayı sağlayabilecek fiziksel delillerdendir. Olay yerinden, mağdurdan 

veya şüpheliden elde edilebilecek çok küçük boyutlardaki cam parçacıklarının incelendiği ve 

kırılma indislerinin tayininin yapılabildiği bir cihazdır. 

Kırılma indisi tayini cam parçacıklarının uygun bir sıvı içerisine konulması ve sıcaklığın 

değişimiyle mikroskop ile gözlenmesiyle yapılır. Sıcaklığın hassas bir şekilde arttırılması ile ortam 

sıcaklığı, kullanılan sıvının kırılma indisinin cam parçacıklarının kırılma indisiyle aynı olduğu bir 

sıcaklığa ulaşılır ve bu noktada mikroskoptaki cam parçacıklarının görüntüsü kaybolur. Böylece 

kullanılan sıvının sıcaklık değişimi ile kırılma indisindeki değişimden faydalanılarak camın kırılma 

indisi hesaplanır. 

Bertillon’un Antropometrisi ile başlayan bu süreç bugün birçok bilim dalının bir araya 

gelmesiyle farklı bir boyut kazanmıştır. Artık tıp doktorları, biyologlar, entomologlar, toksikologlar, 

kimyacılar, bilgisayar programcıları, fizikçiler ve hatta meteoroloji uzmanları gibi çok 

farklı dallarda çalışan kişiler suçların çözümlenmesi, suçluların yakalanması ve masumların serbest 

kalması için omuz omuza çalışmakta ve adalete hizmet vermektedir. 

Kaynaklar : 

http://www.polisiye.com/yazidevam.asp?ID=143 

http://en.wikipedia.org/wiki/Ninhydrin 

http://en.wikipedia.org/wiki/1%2C8-Diazafluoren-9-one 

http://www.sucbilimi.org 

http://kriminal.iem.gov.tr 

http://www.kriminal.org 

http://www.kimyaturk.net 

http://www.aktifkriminal.com/?pnum=16&pt=KR%C4%B0M%C4%B0NAL%20HAKKINDA 


Anıl Yasin AKDOĞAN 

anil_yasin_akdogan@hotmail.com 

KIMYA 

TEKNIKERI 

(MEZUN) 

“Poliester 

Mamüllerde Haşıl 

Balıkesir 

Üniversitesi 

Sökümü” 

Merhaba değerli İnovatif 

Kimya Dergisi okuyucuları… 

Bu ayki yazımda sizlere poliester ürünlerde 

haşılın önemi , haşıl sökümü , haşıl sökümünde 

kullanılan kimyasallar ve haşıl sökümü 

için örnek formülasyonlarını aktaracağım. 

Günümüzde hızla gelişen tekstil sektöründe 

Türkiye ‘ nin önemli bir rolü vardır. Elde 

edilen kumaşın kaliteli olması ve dokuma 

makinelerinin randımanlarının yüksek olması 

büyük önem arz etmektedir. Günümüzde 

dokuma makinelerinin çalışma hızları da 

düşünülürse dokuma işleminin sürekliliği 

açısından haşıllama işlemi büyük önem kazanır. 

Kumaşların dokuma sırasında çözgü iplikleri 

mekiğin gidip gelmesi ve diğer mekanik zorlamalarla 

karşı karşıya kalmaktadır. Bu iplikleri koruyabilmek 

ve çözgü kopmalarını azaltmak için 

yüksek dayanımlı , çok katlı , ipliklerin dışında 

kalan çözgü iplikleri genellikle haşıllanır. 

Çözgü ipliklerinin haşıllanmasında ki amaç , 

liflerin birbirlerine daha iyi yapışarak , daha 

kapalı , sağlam bir hale gelebilmeleri ve kayganlıklarının 

artmasını sağlamaktır. Böylece ipliklerin 

lopma ve sürtünme özellikleri gelişir 

ve dokuma sırasında iplik kopması azalır. 

En basit şekilde haşıl maddeleri , makro moleküllü 

film oluşturabilen ve liflere belirli 

bir yapışma veren ve tutunma yeteneğine 

sahip olan doğal yada yapay maddelerdir. 

Ancak boyama aşamasında bu haşıl maddeleri 

mamul üzerinde istenmez. Çünkü haşıllama 

işleme sırasında kullanılan ürünlerin 

büyük bir kısmı suda çözünemediklerinden 

ve hidrofob olduklarından yaş terbiye işlemleri 

sırasında kumaşın ıslanma ve emme yeteneğini 

azaltarak rahatsız etmektedirler. 

Bir polyesterin elektron mikroskobu görüntüsü 

25 

İNOVATİF 


Haşıl maddeleri suda çözünürlük bakımından şu şekilde sıralanır; 

Poliester liflerin haşıllanmasında başta poliakrilat 

ve poliester esaslı haşıl maddeleri olmak 

üzere sentetik haşıl maddleri kullanılmaktadır. 

Dolayısıyla poliester kumaşlarda haşıl sökme 

işlemi bir yıkamadan ibarettir ve genel olarak 

0,5 – 1 g/l noniyonik – anyonik yıkama maddesi 

, 0,5 – 1 g/l Na2CO3 ( soda ) içeren bir çözeltiye 

110 C 120 dakikalık bir yıkama yeterli olacaktır. 

Haşıl sökümü sırasında şöyle bir sıkıntıyla 

karşılaşılır. Yukarıda bahsettiğim gibi haşıllamada 

iki değişik haşıl maddesi ( poliester esaslı 

, poliakrilat ) kullanımı durumunda sorunla 

karşılaşırız. Poliester esaslı ve poliakrilat haşıl 

maddelerinin birlikte kullanımı halinde yıkama 

flottesine geçen poliakrilat kısmı poliester haşıl 

filminin çözünürlüğünü azaltarak haşıl sökümünü 

zorlaştırır ve leke oluşumuna sebep olur. Bu tip 

haşıl maddeleri suyun sertliğinden olumsuz etkilenirler. 

Bu nedenle ya yumuşak su kullanılmalıdır 

yada flotteye iyon tutucu ( kompleks 

yapıcı ) ilave edilmelidir. Geçen ay ki yazımda da 

belirttiğim gibi iyon tutucular suya sertlik veren 

Ca+2 ve Mg +2 iyonları ile şelatlanarak zararsız 

bir kompleks haline getirir. İyon tutucu olarak 

fosfatlanmış amino-poli-karboksili asitler kullanılmalıdır. 

Çünkü polifosfatlar 100 C ve üstü 

sıcaklıklarda normal fosfat yapılarına dönüşerek 

iyon tutuculuk özelliklerini kaybederler. 

Yıkama yani haşıl sökümü işleminde noniyonik 

ve anyonik maddeler birlikte kullanılmalıdır. 

Anyonik maddelerin tek başlarına kullanımları 

durumunda fazla köpük yapma problemiyle 

karşılaşabiliriz. Noniyonik maddelerin tek 

başlarına kullanılmalarında ise , yüksek sıcaklıklarda 

( 110,120,130 C gibi ) iyi sonuçlar 

alınmaz. Çünkü bulanma noktası aşılmış olur. 

İNOVATİF 


BULANMA NOKTASI NEDİR ? 

Noniyonik yüzey aktif maddelerin yağ asitleri ile etilen oksit kondensatlarıdır. 

Bunların suda ki çözünürlükleri , moleküllerinde ki eter oksijen atomlarının su molekülleri ile 

karşılıklı çekim kuvvetleri neticesinde polioksanyum hidroksitleri meydana getirmeleriyle izah edilir. 

Yüksek temparatürlerde polioksanyum hidroksitlerinde ki su molekülleri kopmakta 

ve poliglikol eter şekline dönmektedir. ( yani denge yukarı kaymaktadır. ) bu durumda 

suda ki çözünürlük , azalmakta olan noniyonik ürün çökeceğinden suda bulanma başlar. 

Örnek bir haşıl söküm formülasyonu; 

1g/l haşıl sökücü yıkama maddesi ( anyonik ) 

1g/l Na2CO3 ( soda ) 

1g/l iyon tutucu ( fosfonat kökenli. Fosfatlanmış amino-poli-karboksili asit. ) 

110 C 120 ‘ 

Ph = 9 

Kumaşta alkali atıkların kalmaması için son durulama banyosunda bir miktar asetik asit ilavesi 

yapılmalıdır. Çünkü poliester mamülleri 4,5 – 5 ph aralığında boyanır kumaşta alkali atıkların kalması 

durumunda boyama flottesinin ph sını bozarak abraj oluşumuna sebebiyet verir. 

Kaynaklar : 

• Data sheet 

• Tekstil ön terbiye 

27 

İNOVATİF 


Hatile MOUMINTSA 

hatile_m@hotmail.com 

KIMYA 

(MEZUN) 

“Sigara” 

University of Ioannina 

Yazıma başlamadan önce sigara içen tüm 

arkadaşlarıma, tanıdıklarıma ve tüm herkese 

saygı duyduğumu belirtmek isterim. 

Bazen aniden aldığımız kararlardan biride sigara 

içmektir. Etkilendiğimiz ortam olur, denemek 

isteriz. Problemlerimiz olur, sigarayla 

hafifler sanırız. Ya da daha çok erkeklerde 

görülen kendimizi kız arkadaşımıza göstermek 

isteriz, ya da büyüdüğümüzü ortamımıza 

göstermek isteriz ve yine başlarız. Fakat o an 

düşünemediğimiz bir şey var, sonra ne olacak? 

Tamam ben sigaraya başladım ama ya sonra… ? 

Biraz düşünelim ve sigarayı iki kategoriye ayıralım: 

Olumlu tarafı: Sessizlikte arkadaşımız, bizi anladığını sandığımız tek dostumuz, problem giderici 

sandığımız tek doktorumuz. 

Olumsuz tarafı: Öğrenciler için en önemli olan para kaybı, ağız kokusu, günümüzde en önemli 

olan ve bazen maalesef tedavisi bulunamayan KANSER hastalığı ( Karaciğer, Gırtlak, Yemek 

borusu, Boğaz, Mide, Göğüs, Prostat, Rahim kanserleri). Hamile kadınlar için erken doğum, erken 

yaşlanma, diş kaybı, kalp hastalıkları gibi...vs. 

Gördüğümüz gibi olumsuz 

tarafı daha çok olan fakat 

içmekten vazgeçemediğimiz 

sigaraya en çok psikolojik 

olarak bağlıyız. Onsuz yapamadığımızı 

zannediyoruz. Fakat 

hiç düşündünüz mü bilmem 

ama sigara bitince sorunumuz 

her ne ise aynen çözülmemiş 

bir şekilde bizi beklemektedir. 

Demekki çözüm bu değildir. 

İNOVATİF 


Diyelim ki, sigarayı bırakmaya karar verdiniz, bu seferde bırakmanız zor oluyor, çünkü artık vücudunuz 

sigaranın içindeki niko- 

tine alışmıştır. Neden derseniz 

nikotin maddesinin bağım- lılık yaratıcı özelliği eroininkine 

çok benzemektedir. Niko- tin; renksiz, kokusuz ve oldukça 

zehirli bir maddedir. Si- 

gara içiminde dolaylı ve çok 

yavaş olarak kana geçmekte- 

dir, metabolizma hızı ile alım 

hızı dengelidir, dolayısıy- la vücutta birikim yapmaz ve 

güçlü bir uyuşturucu mad- 

de olduğu için bir süre sonra 

tolerans gelişir. Bu yüzden 

de çok toksik olmasına ve sigara 

tiryakileri tarafından sürekli alınmasına rağmen hızlı bir ölüme yol açmaz. 

Sigarada daha hangi kimyasal maddeler var görelim: 

Üstünde bu kadar zararlı kimyasal 

maddeleri olan bir şeyi 

biz ağzımıza koyabiliyoruz. 

Kendi kendimizi yavaş yavaş 

ölüme sürüklüyoruz. Hem kendimize 

zarar vermiş oluyoruz 

hem etrafımızda olan çocuklarımıza, 

yeğenlerimize ve tüm 

sevdiklerimize. Çünkü içmeyen 

birinin yanında içtiğimiz zaman 

içmiş kadar oluyor. Fakat diyelimki 

sevdiklerinizin yanında 

içmiyorsunuz yalnızken içiyorsunuz 

ve belki diyorsunuzdur 

sadece kendime zararım olur, 

bunu yapmakla yoksa çok bencil 

mi olursunuz acaba, kendinizi ölüme sürükleyip sevdiklerinizi arkanızda bırakacaksınız. Onlar 

sizden kopmak hiç ister mi ki? Sizsiz bir hayatta devam etmek ister mi? Onlara hiç sormuyorsunuz. 

Birde dini açıdan düşünün, bu can bize bir emanettir. Ona 

yapılan herşeyin hesabını vereceğiz. Kendize sadece bir 

haftalık bir deney yapın, sigaraya verdiğiniz paraları bir 

kutuya biriktirin. Sadece bir haftalık sigaraya ne kadar para 

verdiğinizi göreceksiniz. 

Sigaraya başlamak isteyenler bir daha düşünsün. Kurtulmak 

isteyenler içinde artık bir sürü metod uygulanmaktadır. 

Yardım edenler vardır. Yeterki herşeyin sizde bittiğini inanın. 

Kendinize güvenin ve artık ondan kurtulun. Hayatınız 

için en güzel kararı siz verin. 

Kaynaklar : 

http://ecigaretguiden.dk/sadan-trapper-man-ned-pa-nikotin-med-sin-e-cigaret/ 

http://www.ogrendur.com 

http://www.ensonhaber.com 

http://www.sigarabirakmak.com/blog/sigarayi-birakmanin-faydalari 

29 

İNOVATİF 


Yavuz Selim KART 

kim_muhselim@hotmail.com 

KIMYA 

MÜHENDISI 

(MEZUN) 

“Kimya ve 

Kemometri” 

Cumhuriyet 

Üniversitesi 

Merhaba Sevgili Okuyucularımız. 

Bu ayda diğer aylarda olduğu gibi bilgisayar üzerine bir yazı yazdım. Her ay değişik yazılar 

yazarak sizlere elimden geldiğince faydalı olmaya çalışıyorum. Umarım bu yazı da size fayda 

sağlar. Bu ayki konumuza gelince “Kimya ve Kemometri” konusunu anlatacağım. Konu biraz 

spesifik bir konu. Hangi üniversitelerde bu eğitim var pek emin değilim. Temel bilgisayar bilimleri 

içinde veriliyor da olabilir, ayrıca ders olarak okutuluyor da olabilir. Bu okulun müfredatına göre 

değişen bir sistem. 

Kemometri nedir? 

Kemometri; istatiksiksel, matematiksel ve bilgisayar bilimlerinin elde ettiğimiz kimyasal verilere 

uygulanmasıdır diyebiliriz. Kısacası bilgi sentezleme işidir. İşimize yarayan kısmı bize verir. 

Kemometri nasıl doğmuştur? 

1972 yılında İsveçli Svante Wold ve Amerikalı Bruce R. Kowalski tarafından ileri sürülmüştür. 

1974 yılında ulusalarası kemometri derneği tarafından bu disiplinin açıklaması yapıldı. Sonraki 

izleyen yıllarda bu konuda çeşitli etkinlikler ve organizasyonlar yapılmıştır. 

Kemometri neden tercih edilir? 

Kemometri neden tercih edilir çünkü kimya ve analitik kimyada kompleks numunelerin analizinde 

* Hızlı 

* Güvenilir 

* Keskin 

* Doğru 

* Esnek 

* Çok yönlü çözümler sunması 

gibi yönlerinden dolayı işlemlerde tercih edilir. Eğer analitik kimya ile ilgileniyor ve analitik 

kimya hoşunuza gidiyorsa kemometri öğreneceksiniz demektir. Tabi sadece analitik kimya için 

değil diğer bilimsel sonuçlar içinde kullanılabilir. 

İNOVATİF 


Kemometri neleri kapsar? 

Kemometrinin içerdiği temel başlıkları şöyle sıralayabiliriz. 

* Açıklayıcı İstatistik 

* Sinyal İşleme 

* Deneysel Tasarım 

* Modelleme 

* Kalibrasyon 

* Optimizasyon 

* Yapı Tanıma 

* Sınıflandırma 

* Yapay Akıl Yöntemleri 

* Resim İşleme 

* Bilgi ve işlem kuramı 

Gibi kavram ve uygulamaları kapsamaktadır. Kemometri disiplin olarak temel amaç istatistiksel 

ve matematiksel sistemlerin rastgele düzensiz olan verilerimize uygulanması yöntemin içerdiği 

açıklayıcı işlevlerden yararlanarak test edilmesi işlemidir. Analitik kimyada kullanılan istatistik 

yöntemlerini hatırlarsınız. Bu işlemi daha gelişmiş ayrıntılı bir varyasyonu olarak düşünebiliriz. 

Şekilde kemometri disiplinin hangi bilim dallarıyla iç içe olduğu görülmektedir. Şeklimizde 

gördüğünüz üzere Fizikokimya, Analitik Kimya, Organik Kimya (Kimyager 

arkadaşların vazgeçilmez dersleri) en temel olanlarıdır. Ayrıca en solda bulunan Sanayi 

ise bu bilimi öğrenmenin bize ne çok yarar sağlayacağı gözükmektedir. Demek 

oluyor ki bu yazıyı okuyup ne yapmalısınız? Bu eğitimi öğrenmedi iseniz bir şekilde öğrenmelisiniz. 

Hem kendinizi geliştirmenizi hem de sanayide daha verimli bir çalışan olmanızı sağlayacaktır. 

Kemometrik hesaplar nasıl yapılır? 

Kemometrik hesaplamalar sıradan hesap makinaları ile yapılmazlar. Çok fazla kompleks hesaplama 

işlevi olduğundan bu hesaplamalar Excel ve MATLAB gibi paket programlar kullanılarak yapılır. 

31 

İNOVATİF 


Kemometri hesaplamaları nerelerde kullanılır? 

Kemometri; analitik kimya, adli tıp, biyoloji, gıda kimyası, çevre kimyası gibi alanlarda kullanılmaktadır. 

Fizikokimya bilim dalı ile ilgilenenler, sinyal işleme ve çok değişkenli verilerin 

analizinde bu disiplini kullanmaktadır. Organik Kimyacılar ve Farmasötik Kimyacılar reaksiyon 

koşullarının optimizasyonunda deneysel tasarım ve ilaç tasarımında kullanmaktadırlar. 

Kemometri hesaplamalarında kullanılan hesaplama çeşitleri nelerdir? 

Analiz sırasında kullanılan başlıca işlemler şunlardır. 

* Klasik en küçük kareler yöntemi 

* Ters en küçük kareler yöntemi 

* Temel birleşen regresyon yöntemi 

* Kısmi en küçük kareler yöntemi 

gibi yöntemler bulunmaktadır. Her birinin ayrı ayrı işlemi ve algoritması vardır. İçerikleri üzerinde 

fazla durmayacağım. Anlatsak her biri ayrı yazı dizisi olur. Oldukça uzun ve ayrıntılı konulardır. 

Kemometri hesaplamaları uygulama alanları nelerdir? 

Bu kısım en önemli kısım diyebilirim. Madem bir şey öğreniyoruz öğrendiğimiz şeyin ne işe 

yaradığını nerelerde kullanıldığını bilmek isteriz ki insan bir şeyi nerede nasıl kullanacağını 

bilmediği zaman sudan çıkmış balık gibi oluyor. Tamam öğrendim de ne işe yarayacak durumunu 

herkes az çok yaşamıştır. Konuya dönecek olursak, çok çeşitli uygulama alanları mevcuttur. Bunları 

aşağıda listeliyorum. 

* Analitik kimyada miktar tayini çalışmalarında 

* Kemometrik kalibrasyon yöntemlerinde 

* Çok değişkenli kalibrasyon yöntemlerinde 

* IR Spektrofotometrelerde 

* UV-Görünür alan spektrofotometrelerde 

* Spektroflorimetrelerde 

* Potansiyometrelerde 

* Elektrokimyasal analizörlerde 

* Kütle spektrometrelerde 

* HPLC’lerde 

* Kapiler Elektroforez 

gibi cihazlarda bu disiplin kullanılmaktadır. 

Anlatılanlar ile çıkaracağımız sonuç ne olmalı? 

Bu uygulama çok geniş bir bilgi yumağıdır. Okullarda değişik değişik formüler ezberletir dururlar. 

Bunu yapma sebepleri anlayıp kavramınızı istemeleri. Eğer bu konuyu ilk kez duyuyorsanız sizin 

yapmanız gereken bu konuyu araştırmanız ve öğrenmeniz. Ayrıca net ortamında bununla ilgili 

yabancı birçok kaynak var. Uygulamalarını örneklerle öğrenebileceğiniz web siteleri mevcut. Bu 

kadar çok sanayi ile iç içe olan bir şeyi daha okurken öğrenmek size çok şey kazandırır. Henüz 

öğrenmeyenler için de çok şey kazandırır 

İNOVATİF 


Bu arada uygulamanın Excel ve Matlab gibi iki dev programla çalışıyor olması da bizler için 

avantaj. Çünkü Excel işletmelerde çok kullanılan bir program. Matlab ise daha çok üniversitelerde 

akademik anlamda kullanılıyor. Tabi istisna durumlar olabilir onları katmıyorum. Bu sayede 2 programı 

da öğrenmiş olacaksınız. Bu anlattığım bilgilerden yararlanarak ve önceki sayılarda az çok 

giriş yaptığımız Matlab ve Excel konularından da istifade edip geniş çaplı araştırmalarla bu yazı 

verimli geçireceğinizi umuyorum. Bir sonra ki yazıda görüşmek dileğiyle. 

Kaynaklar : 

http://www.eczfakder.hacettepe.edu.tr/Arsiv/EskiDergiler/01_2007/ecz-06.pdf 

33 

İNOVATİF 


iNOVATiF KiMYA DERGiSiİ’NDEN 

HABERLER 

Kalbin Devası : Domates Hapı 

İngiltere’de yapılan araştırmalar sonucunda, domates kabuğundan elde edilen hapların kalp hastalarına 

faydalı olacağı düşünüldü. 

Domates kabuğundan elde edilen domates hapı, araştırmalar için 72 kişiden oluşan ve yarısının kalp 

hastası olduğu bir grupta İngiliz Bilim adamları tarafından gerçekleştirildi.2 ay boyunca düzenli olarak 

hapların alımı sağlanan hastaların, kalp damarlarındaki olumlu fonksiyonlarının-damarlardaki kan 

akışının iyileşmesiyle- gerçekleşmesiyle araştırma üzerine daha çok çalışmaları gerektiğini söylediler 

Domates hapı, domatese kırmızı rengini veren ve 

doğal antioksidan olarak likopen içeriyor. Bilim adamları 

uzun süredir likopenin birkaç kanser türüne ve 

kalp hastalıklarına tedavi olarak uygulanabileceğini 

düşünüyor. Sebze, meyve, zeytin ve zeytinyağı gibi Akdeniz 

diyetiyle beslenmenin sağlıklı olduğu yönünde 

açıklama yapan bilim adamları, bu beslenme yöntemlerinin 

yerine domates hapının yer alacağını söylediler. 

Likopenin (doğal antioksidan) vücut hücrelerinin zarara uğramasını önlediğine inanılıyor. Likopen 

domatesin dışında birkaç sebze ve meyvede (karpuz, kayısı… )bulunduğu biliniyor. Likopenin bu 

yararlarına rağmen farklı bir tedavi olarak uygulanabileceği hakkında kesin bir bilgi edinilmedi. 

Bununla birlikte araştırma grubundan Dr. Joseph Cheriyan, araştırmanın ilk bulgularının pozitif 

olarak sonuçlandığı fakat domates hapının tek başına diğer tedavi yöntemlerinin yerine değil ek 

olarak kullanılabileceği belirtildi. 

İNOVATİF 


Fondüden Terlik Yapıyorlar 

Fondü, Fransızlar tarafından yaygınlaşan 

bir yemek tarzıdır. Sert peynir(- 

gravyer), yarı sert peynir(emmental) 

ve beyaz şarap karışımından 

oluşmaktadır. Birden fazla çeşidi 

vardır: et fondü, çikolata fondü… vs. 

Tasarımcı Satsuki Ohata’nın geliştirdiği 

yöntemdir bu. Görmüş olduğunuz 

Kit halindeki Fondü satın alınıp bir kabın 

içinde ısıtılıyor ve biraz soğuduktan 

sonra ayağınız kabın içine daldırılıyor. 

Bu şekilde kişinin ayak şeklini birebir 

alan harika terliklere kavuşuyorsunuz. 

Polivinil klorürden oluşan ve suya 

dayanıklı olan terlikler hem içerde hemde 

dışarıda rahatça kullanılabiliyor. Çilek, çikolata gibi çeşitleri olan bu Fondüler yıkanabiliyor da… 

Japonya halkının büyük bir kısmında bu terlikleri görebilirsiniz. Fondü Terlikleri son moda akımı 

haline gelmekte... 

35 

İNOVATİF 


Karabon Keçeden Platine Eşdeğer Malzeme Üretildi 

Bingöl Üniversitesi (BÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. 

Ramazan Solmaz, hidrojen enerjisi üretim maliyetlerinin düşürülmesi için yaptığı çalışmada karbon 

keçeden platine benzer malzeme geliştirdi. 

Solmaz, yenilenebilir enerji, piller, yakıt pilleri, hidrojen enerjisi ve iletken polimerler konusunda 

yaptığı çalışmalarla Bilim Kahramanları Derneğince 2013 yılı “Genç Bilim İnsanı” ödülüne layık 

görüldü. BÜ laboratuvarlarında daha ucuz ve verimi arttırıcı malzeme geliştirmesiyle bilimsel 

çalışmalar yaptıklarını kaydetti. 

Çok hafif, sünger gibi nanometre boyunda liflerden oluşan bir malzeme olan karbon keçe, platine 

göre daha ucuz olan nikel polipten ve kobalt gibi metallerle çok mikrometre boyutlarında ince 

filmlerle kapatılıyor. Böylece kilogramlarca platin kullanmak yerine gram başına miligram, mikrogram 

olarak çok az bir miktarda bunların yüzeyine serpiştirerek elektrotlar geliştiriliyor ve çok 

daha az platin kullanıldığı için malzemelerin maliyeti düşürülmüş oluyor. 

Yapılan çalışmalarla platine göre daha ucuz maliyetli ve daha verimli yeni malzeme ile sanayicilere 

ve dünya bilimine önemli katkı sunulmuş oluyor. 

Enerji üretiminde önemli katalizörün platin maddesi olduğunu söyleyen Solmaz, ayrıca şunları da 

ekledi: 

“Yaptığımız çalışmalara göre platine göre daha ucuz ve bir o kadar da verimli yeni malzemeler 

geliştirdik. Bunlar sanayicilerimize ve Dünya Bilimine önemli katkı sunacak. Bu malzemeyle ilgili 

makalelerimizi de yayınladık. Konuyla ilgili bilim adamlarına önemli bir rehberlik taşıyacak çünkü 

malzemenin geliştirilmesiyle ilgili yeni teknikler, yaklaşımlarda bulunduk.” 

İNOVATİF 


Kaynaklar : 

http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2014/06/140610_dametes_hapi.shtml 

http://www.arcaajans.com/haber/saglik/kalbin-devasi-domates-hapi/268171/ 

http://karnaval.com/article.php?article_id=17212&channel_id=19#/gallery.php?gallery_ 

id=1357&channel_id=19 

http://fondu.nedir.com/ 

http://www.turkishny.com/health-news/90-health-news/153820-kalp-hastalarina-domates-hapi-mujdesi#.U5oQZ0A0cok 

http://www.hakimiyet.com/bilim-teknoloji/karbon-keceden-platine-esdeger-malzeme-uretildi-h475164.html 

http://www.haberler.com/karbon-keceden-platine-esdeger-malzeme-uretildi-6078682-haberi/ 

http://www.anadoludabugun.com.tr/karbon-keceden-platine-esdeger-malzeme-uretildi-25484h.htm 

http://www.buyuyenturkiye.com/haber/platine-esdeger-malzeme-uretildi 

37 

İNOVATİF 


İNOVATİF 


Graphitic Acid-Grafit Asidi 

Nitrik asit ve Potasyum Klorat ile muamele edilen grafit. 

Flow Sheet-Üretim Şeması 

Verilen planla üretim işletmesinde yapılan işlerin şemasını gösteren tablo 

Kimya Sözlüğü 

Exothermic-Ekzotermik 

Isının çıkışı ile birleşen. Isı veren. 

Ethyl Benzoate-Etil Benzoat 

Aromatik kokulu renksiz, berrak sıvıdır. Parfümeride kullanılır. 

Meniscus-Menisküs 

İnce tübde bulunan sıvı yüzeyinin yüzey geriliminden dolayı içbükey olması. 

Metachemistry-Metakimya 

Atomik ve altatomik olayları inceleyen kimya dalı. 

Nitrogen-Azot 

Renksiz, kokusuz, tatsız ve havanın 1/5 ‘ni işgal eden gaz. 

Portlandite-Portlandit 

Altıgen levhalar halinde bulunan kalsiyum hidroksit. 

Silver Sulfide-Gümüş Sülfür 

Grimsi siyah toz. Derişik sülfürik ve nitrik asitlerde çözünür. 

Styrene Resins-Stiren Reçineler 

Stiren polimerizasyonu ile oluşan polistiren bileşikleri. 

Tepidone-Tepidon 

Sodyum dibütilditiyokarbonatın sulu çözeltisi. 

Wood Ash-Ağaç Külü 

Ağacın yanmasında arda kalan inorganik atık. 

İNOVATİF 


İNOVATİF 


Yararlı Siteler 

Kimya ile ilgili sitelerden biri daha. Bu sitede neler var. 

Genel kimya ile ilgili içerikler sitede bolca var. Sitede sorular 

ve ders notları ile bilgiler harmanlaşmış şekilde sunulmuş. 

Biraz basit görünümü olan bu sitedeki bilgileri incelemenizi 

öneriyoruz. 

http://www.chemtutor.com/ 

Stokiometri, Kimyasal Kinetik, Termokimya, Fiziksel 

Kimya ile ilgili çeşitli bilgilerin bulunduğu bu siteyi de 

incelemenizi öneriyoruz. Çeşitli simülasyonlarında olduğu 

bu sitede bir çok bilgi mevcut. Ayrıca sanal kimya laboratuvarında 

her konu ile ilgili anlatımlar verilmiş. 

http://www.chemcollective.org/ 

Bu sitede sanal kimya laboratuvarı uygulamaları ile çeşitli 

kimya animasyonları mevcut. Bu animasyonları izleyip 

incelemenizi öneriyoruz. Çeşitli kimya soruları da var. 

Sınavlardan önce bu soruları çözüp sınava girmeniz sizlere 

fayda sağlayacaktır. 

http://www.ochem.com/ 

39 

İNOVATİF 


İNOVATİF 


Kimya Bulmacasi 

1 2 

3 

4 

5 6 

7 

8 

Soldan Saga 

1. Bir molekülün degisik sekillerde gösterimine denir 

4. Bir siviyi buharlastirip, olusan buharini yogunlastirarak 

ayristirma islemi. 

6. Bir alkil grubuna bir hidroksil (-OH) grubu baglanmasiyla 

olusan bilesiklere denir. 

7. Gaz moleküllerinin küçük bir delik araciligiyla bir kaptan, 

daha düsük basinçli ortama yayilmasi. 

8. Iki farkli maddenin birleserek kendi özelliklerini kaybedip 

yeni özellikte bir madde meydana getirmesi olayina denir. 

Yukaridan Asagiya 

2. Bir elementin elektron alarak veya vererek bilesik 

olusturma istegine denir. 

3. Kati+sivi heterojen karisimlarinin özel adidir. 

4. Bir gazin havada veya baska bir gaz içinde yayilmasina 

denir. 

5. Kimyasal metodlarla daha basit parçaciklara ayrilamayan, 

ayni cins atomlardan meydana gelen en basit yapidaki 

madde. 

7. Sudaki hidrojenlerin yerine alkol gruplarinin geçmesiyle 

olusan bilesiklere denir. 

İNOVATİF 


İNOVATİF 


Geçen Ayın Çözümü 

Kimya Bulmacasi 

3 

A 

9 

O 

7 

F 

2 

M 

Y i R M A 4 S i C A K L i K 

6 

M 

1 

S 

T 

O 

N O I 

O Y 5 Y Ü K S E L T G E N 

M G O 

L O R E S A N S M 

L T Z E 

A R T 

L E 8 B A R O M E T R E 

I 

T 

K T E T 

I 

Soldan Saga 

3. Karisimi olusturan maddeleri fiziksel yöntemlerle 

ayristirma. [AYiRMA] 

4. Termal iliski içindeki maddeler arasinda meydana gelen isi 

akisini tanimlayan fiziksel özellik. [SiCAKLiK] 

5. Kimyasal reaksiyonlarda elektron alarak (indirgenerek) 

karsisindakini yükseltgeyen madde. [YÜKSELTGEN] 

7. Bir maddenin kisa dalga boylu radyasyon ile uyarilmasi 

sonucu isik yaymasi uyarici ortamdan uzaklastirildiginda 

isik yayma islemi durur. [FLORESANS] 

8. Açik hava basincini ölçmek için kullanilan düzenek. 

[BAROMETRE] 

9. Bir atomun en dis seviyesindeki elektron sayisinin 8 

olmasi. [OKTET] 

Yukaridan Asagiya 

1. Kimyasal reaksiyondaki giren maddelerle, ürünler 

arasindaki iliski. [STOKIYOMETRI] 

2. Kapali kaptaki gazlarin basincini ölçmek için kullanilan 

düzenek. [MANOMETRE] 

4. Kimyasal reaksiyonlara karsi ilgisiz elementler.periyodik 

tablodaki 8Agrubu. Inört veya asal olarak ta bilinirler. 

[SOYGAZ] 

6. Bir kilogram çözücü içerisindeki çözünmüs maddenin mol 

sayisi. [MOLALITE] 

41 

İNOVATİF 


İNOVATİF 


Bende Yazmak İstiyorum 

Dergide bende yazmak istiyorum benim de 

yazılarım olsun diyorsanız. 

***Yazacağınız konuyu belirleyin. (Kimya içeriği olan herhangi bir konu olabilir) Örnek: Polimerden 

ya da organikten bir konu ya da sanayide gördüğünüz bir şey ile ilgili bir konu. Kendi cümleleriniz 

ile olması şart. Alıntı alıyorsanız kesinlikle kaynak belirtmelisiniz. 

***Konuda kullanılan resimlerin kaynakları belirtilmeli. 

***Yazılar kesinlikle facebook üzerinden bizlere gönderilmemeli. Çünkü bu oldukça işimizi zorlaştırıyor. 

Yazılar inovatifkimyadergisi@gmail.com adresine gönderilmeli. 

***Dergi editörlerimiz olan 

Yavuz Selim Kart, Aybike Kurtuldu,Seda Çoban arkadaşlarımıza ulaşması gerekmektedir. 

***Yazıları gönderdikten sonra kendiniz ile ilgili bilgileri de mail ile bize göndermelisiniz. Yoksa 

yazınız yayınlanmayacaktır. 

***Ad Soyad 

Ulaşılabilecek Mail Adresi(Hızlı ulaşılabilecek sık kullanılan bir mail olmalı) 

Bitirdiğiniz ya da okumakta olduğunuz Üniversite İsmi 

Çalışıyor iseniz çalıştığınız kurumdaki pozisyonunuz. 

Dergiye koyabileceğimiz türden bir profil resminiz. 

*** 2014 Ağustos ayı sayısı için yazılarınızın son teslim tarihi. 20 Temmuz 2014 dür. 

Her ayın son yazım tarihi 20. de bitecektir. 20. den sonra göndereceğiniz yazılar 

Bir sonraki ay yayınlanacaktır. 

***Ve son olarak kopyala-yapıştır ile yazıyı ben yazdım gönderiyorum derseniz yazınız kesinlikle 

yayınlanmaz. Bu şekilde yazı olmaz. Böyle uyanıklık yapıp kolaya kaçmak fark edilmeyecek bir şey 

değil. Sonuçta yazılarınızı okunuyor araştırılıyor. Bir şeylere emek verip orjinal şeyler çıkarırsanız 

rağbet görürsünüz. Lütfen bu konulara dikkat edelim. 

***Yazılarınızı word dosyası halinde maile atacaksınız. Resimleriniz varsa da konu içinde aralarda 

en az bir tane resim olsun. Fikir düşünce tarzı kimya sektöründe sorun yazıları çözüm yazılarında 

olmayabilir ama diğer konularda en az bir tane olmalı çünkü görsellik yazıya çok şey katıyor. 

***Şimdilik aklımıza gelenler bunlar sorun olursa eklemeler-çıkarmalar yaparız. 

***İnovatif Kimya Dergisi gönderdiğiniz yazıların yayınlanıp yayınlanmaması hakkını elinde tutar.

İnovatif Kimya Dergisi Sayı 12

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?