AramızdanAyrılanlar

Sayfa 98
Temel Bilimler ve Teknoloji Hakkındaki Düşünceleri
Âsım Barut’ un temel bilimler hakkındaki düşünceleri tüm temel bilimciler ve özellikle
temel bilimleri seçecek gençler için ders olacak nitelikte: “Temel bilimler insanın önü açık
sürekli bir araştırma yoludur. Temel bilimlerde doktrinlere yer yoktur. Araştırma bilinmeyen
ufuklara dikkatlice gitmektir fakat iyi bir yol bulup da bir vadiden birdenbire bir dağ tepesine
çıkarsak, birdenbire ufkumuz yüzlerce kilometre genişler. İşte böyle basit fakat etkili yollar
bulmak kuramsal bilimlerin amacıdır. Fiziğin deneyimi gösteriyor ki gerçek bir kere bulunursa
basittir, güzeldir, geneldir.
Temel bilimlerle doğayı öğrenmek bir yaşam sorunu olmak yanında, aynı zamanda büyük
bir kültür sorunudur. İnsanın en derin sorularına yanıt vermeye çalışır. İçten gelen merakımızı
çözer, yeni meraklar yaratır. Evrende yerimizi tayin eder. Doğanın harikalarına hayran kalırız.
Bizi kendimizi bilmeye doğru götürür. Sokaktaki adam bile uzay, yıldızlar, atomlar, ışık ve
rengin ne olduğunu öğrenmek ister. Tarih boyunca toplumlar, uygarlıklar değişir, fakat
insanlığa kalan bilimin büyük fikirleridir. Eucklid’ in geometrisi, Güneş Sistemi, Newton’un
hareket ve kuvvet denklemleri, insan vücudunun iç yapısı, ışık ve elektrik… Bütün bunlar
felsefeyi değiştirdikleri gibi insanlığın düşünüş ve yaşayış biçimini de belirliyorlar; dini daha iyi
anlamağa yardım ediyorlar.”
Bakışım aşığı bir fizikçi olan ve doğanın her yerinde temelde bir şekilde bakışımın yer
aldığını çok iyi kavramış olan Barut, bakışım ve dinamik arasındaki ilişkiyi ise şöyle anlatıyor:
“Bana öyle geliyor ki bugünkü durumda belki bildiğimiz fiziğin tümünü Newton ve Maxwell
sistemlerine, daha kesitle, kuvantum kuramı şekillerine dayanarak ve bir iki temel parçacığı
içeren bir madde modelinden başlayarak anlamak mümkün. Bu temel kanunlarda fizikçiler
hem doğanın muhteşem bakışımını, hem de olayların dinamik gelişimini, yani uzayda ve
zamanda hareketini görürler.
Fizikçi olmayanların bile, bu kadar iktisadî bir şekilde doğanın tasviri karşısında hayranlık
duymayacaklarını zannetmiyorum. Galilei ve Kepler’ den beri fiziğin gelişimi daima bu iki temel
görüş arasında, yani bakışım ve dinamik arasında gidip geldi. İkisinde de büyük bir güzellik
görüyoruz. Doğa bize planını bazen büyük bir bakışım güzelliğiyle gösteriyor. Bu bakışım
zamanı da içerir, geçmişle geleceği birbirine bağlayan bakışım. Bazen de olayları, birbirini
karşılıklı ve sürekli etkilerle dinamik olarak değiştiren parçacıklara atfediyoruz. Sonra da bu iki
görüşü birleştirip bir dünya sistemi bulmağa çalışıyoruz.”
Aramızdan Ayrılanlar
Türk Fizik Derneği