AramızdanAyrılanlar

Sayfa 93
fizikte çok iyisiniz. Prof. Gürsey İngiltere’ den okul arkadaşımdır. Şimdi Yale’ de çalışıyor. Prof.
Barut’un ICTP’ nin kuruluşu ve gelişimine çok katkısı oldu. Hâlâ Amerika’ dan buralara çok sıkça
gelip, senin gibi ICTP’ ye gelen gençlerin yetişmesi için çok özveride bulunuyor. Seni bize öneren
Prof. Kortel’i de (Fikret Kortel) Heisenberg ile yaptığı çalışmalardan tanırım; Gürsey ile beraber
İstanbul da önemli yayınlar yaptılardı.’
Fizikçi adayı bir delikanlıya bunları anlatırken gözleri çakmak çakmaktı. Ve sonra ekledi:
‘Hadi bakalım, çok çalış ve buranın olanaklarından faydalan.’
Odadan dışarı uçarak çıktım. İngilizcemle alay etmemiş, yarım yamalak fizik eğitimimi
sorgulayıp beni aşağılamamış, aksine fizik yapmam için beni yüreklendirmişti. Kendimi ICTP’ yi
çevreleyen Miramare parkının içinde bulmuştum. Çam ağaçları arasında yürürken hep aynı
şeyi tekrarlıyordum: ‘Çakmak gözleri ile fizik dünyasında şansımın olduğunu söyledi.’ Aynı
hafta sonu Trieste’ nin tepelerine yürüdüm. Carso’ nun köylerini dolaştım. Yürüdüm ve
yürüdüm…”
Prof. Dr. Gediz Akdeniz’ in o günkü duygularını çok iyi anlamak ve değerlendirmek
durumundayız. Bu sözler, gelişmekte olan ülkelerde temel bilimlerin ne durumda olduğunu,
ICTP ve benzeri kurumların bu ülke bilim insanları için ne denli önemli olduğunu, Âsım Barut
ve Abdüsselâm gibi büyük isimlerin sadece üst düzey bilim yapıp dünyanın zirvelerinde
dolaşmakla yetinmeyip, gelişmekte olan ülkelerin bilim, eğitim ve kültür sorunlarıyla yoğun bir
şekilde ilgilenmelerinin değerini iyi anlamalıyız ( Barut’ un ICTP çerçevesinde yaptıklarının
değerini daha iyi kavrayabilmek için, Abdüsselâm’ın hayatının çok iyi incelenmesi gerektiğini
düşünüyorum. Bunun için Abüsselâm’ ın yazdığı Ideals and Realities –İdealler ve Gerçeklerkitabının
ve Abdüsselâm’a 1981 yılında İstanbul Üniversitesi tarafından verilen onur doktorası
töreninde, bu büyük fizikçinin İslam Âleminin Fen Bilimlerinde Rönesansa İhtiyacı Var başlıklı
konuşmasının okunmasını özellikle genç fizikçi adaylarına öneririm). Yine bu çerçevede önemli
gördüğüm iki noktayı daha belirtmeden geçemeyeceğim. Birincisi, Feza Gürsey’in 1960’ ların
başında Amerika’ da yaptığı çalışmalarla uluslararası ün sağlamışken ve kendisine yüksek
saygınlıkta iş olanaklarının yolu açılmışken, Türkiye’ ye ODTÜ ye dönüp burada uzun yıllar
çalışması; çalıştığı dönemde ODTÜ Fizik Bölümü’ nü dünyada saygınlığı olan bir yer haline
getirmesi, ikincisi, diğer ünlü fizikçi ve kimyacımız Oktay Sinanoğlu’ nun Meksika, Hindistan
gibi üçüncü dünya ülkeleri (güney ülkeleri) ve Japonya’ daki dil, bilim, kültür alanlarındaki
yoğun faaliyetleridir. Abdüsselâm, Barut, Gürsey, Sinanoğlu gibi değerli bilim insanlarının,
üçüncü dünya ülkelerinin kalkınması için gösterdikleri yoğun çabalar çok iyi analiz edildiği
Aramızdan Ayrılanlar
Türk Fizik Derneği