AramızdanAyrılanlar

Sayfa 310
Fransız fizikçinin iyi bir bilimci olduğunu, ama yaptığı deneysel çalışmanın temelini
anlatmadığını, bu nedenle sıkıldığını, onun için dışarı çıktığını söyledi. Kendisiyle yaklaşık
yarım saat katı hal fiziği üzerine, özellikle yüksek sıcaklık süper iletkenleri üzerine konuştuk (
o yıllarda bu konu çok günceldi; George Bednorz ve Karl Alexander Müller, bu konudaki
çalışmalarından dolayı 1987 yılında Nobel Fizik Ödülü’nü paylaşmışlardı). Tavırları, sözleri,
genç bir insanı teşvik edici, cesaretlendirici şekildeydi. Kuramsal fiziğin devlerinden biri
karşımda duruyor ve onunla rahatça fizik hakkında konuşabiliyordum. Hayatım boyunca
yaşadığım en ilginç ve en önemli deneyimlerden biriydi. Kendimi biraz daha zenginleşmiş
hissediyordum.
Yukarıda Feza Bey ile ilgili anımı anlattım, ama yine de Feza Bey ile ilgili tüm bu yazılanlar
içinde birşeyler eksik kalır korkusuyla, diğer kaynaklardan gerekli gördüklerimi kısaltarak
buraya aktarmam gerektiğini düşünüyorum.
Feza Gürsey’in bilimsel olarak büyüklüğünü anlayabilmek için, kuramsal fiziğin iki büyük
isminin onunla ilgili neler söylediklerine bakalım:
Kuvantum Elektrodinamiği’nin dört kurucusundan biri olan ünlü İngiliz matematiksel
fizikçi Freeman Dyson, 40’lı yıllarda Feza Bey’i Londra’da tanıdığında “bütün fizikçilerin böyle
olduğunu zannedip fiziğe biraz da bu sebepten girdiğini, sonradan da epeyi yanıldığını
anladığını” yazmıştı.
1978 yılında Aspen, Colorado’da Feza Bey’in fiziğe soktuğu oktonyonlar hakkında bir
toplantı düzenleyen Murray Gell-Mann (1955-1975 yılları arasında parçacık fiziğinin önderi
durumundaydı), birçok kişiye şaka olarak “Feza’ya tapınma toplantısına geliyor musun?” diye
soruyordu.
Feza Gürsey’in Türkiye’de bilimin kültürümüze yerleşmesi konusunda yaptığı katkıyı
Sabancı Üniversitesi’ nden Prof. Dr. Mehmet Ali Alpar “Feza Bey, kuramsal fizikte yüzyılın
önde gelen insanlarından birisi. Türkiye açısından bakacak olursak, doğa bilimleri, bizim
geleneksel kültürümüzde olmayan bir şeydi. Bunun Türkiye’ye yerleşip kurumlaşması için
büyük hizmeti geçmiş bir insandır kendisi. Bilim denen şeyin Batı’ya has, bize yabancı, burada
yapılamayacak bir şey olmadığını organik bir şekilde gösterdi. Bilimin Türkiye’ye yerleşmesi
için çok büyük katkıları oldu” şeklinde özetliyor.
Feza Gürsey, 1968 yılında kazandığı TÜBİTAK Bilim Ödülü töreninde “Yeni Bir Âlem:
Yüksek Enerji Fiziği” başlıklı konuşmasında, temel bilimlerin önemini şu sözleriyle vurguluyor:
“…Uzay yarışını gazetelerden hergün izliyoruz. Yüksek enerji fiziği yarışı da hemen aynı
Aramızdan Ayrılanlar
Türk Fizik Derneği