ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ...
ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ...
ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
1. GİRİŞ Tamer KAYIŞ<br />
etkilerini gösterirler. Organik fosforlular gibi kolinesterazı etkilerler. Fakat<br />
organofosforlu bileşiklerden ayıran en önemli özellikleri kolin esteraz enziminin<br />
anyonik yanı ile kompleks oluşturabilen kuaterner veya bazik nitelikli bir azot<br />
grubuna sahip olması ve kolin esteraz enzimi üzerine etkilerinin belirgin ölçüde geri<br />
dönüşümlü olmasıdır. Bu grup bileşiklere karbaril, karbofuran, karbosulfan,<br />
propoxur örnek verilebilir. (Yavuz ve Şanlı, 1999).<br />
Organofosfat Grubu Insektisitler: Organik fosforlu (OP) bileşikler içlerinde<br />
bulunan bir veya daha fazla fosfor atomları nedeniyle organik fosforlu bileşikler<br />
grubu olarak adlandırılırlar. Bu grubun bileşenleri orijinalde geniş ölçüde zirai<br />
amaçlarla kullanılmış olmasına rağmen organoklorlulara karşı gelişen vektör<br />
direncinden dolayı aynı zamanda günümüzde halk sağlığı uygulamalarında<br />
kullanılmaktadır. Geliştirilmeleri II. Dünya Savaşı sırasında sinir gazlarıyla ilgili<br />
olarak Almanya’da araştırmalar yürüten Gerald SCHRADER tarafından<br />
başlatılmıştır. Bütün organik fosforlu bileşikler asetilkolin esteraz etkili<br />
insektisitlerdir. En önemli özellikleri hedef enzim niteliğindeki kolinesteraz enzimi<br />
ile yapısal bütünleşmeye giderek enzimi inhibe etmeleridir. Bunlar kolinesteraz<br />
enziminin substratı olan asetilkolini taklit ederler. Temas, sindirim ve solunum<br />
yoluyla etkilerini gösterirler. OP’lu bileşikler, düşük fototoksisitesi ve çabuk<br />
bozulma oranına sahip olması, memeli ve kuşlarda düşük toksik etkiye sahip olması<br />
nedeniyle 1960’lardan bu yana geniş ölçüde kullanılmaktadır. Aynı zamanda OC’lu<br />
insektisitlere oranla kalıcılıkları daha azdır. Çoğu OP’lu insektisitler organik olarak<br />
fosforik ya da fosforik asit bağlı ester veya amidlerden meydana gelmiştir.<br />
Malathion, parathion, diklorvas, diazinon organofosfatlı insektisitlerdendir (Yavuz<br />
ve Şanlı, 1999).<br />
1.3.1.1. Diazinon (C12H21N2O3PS)<br />
Diazinonun kimyasal adı, O,O-diethyl-O-(2-isopropyl-6-methyl-pyrimidine-<br />
4-pyrimidinyl) phosphorothioate’dir. Diazinon saf olduğunda renksizdir. Teknik<br />
ürün olarak, kahverengi tonlarında ve en az %95 saflıkta bir sıvıdır. Suda, oda<br />
ısısında çözünebilmektedir. 120 o C’nin üzerinde yıkılmaya başlar ve oksidasyona<br />
29
Change language