ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ...

1. GİRİŞ Tamer KAYIŞ
1.2.2.4. Vitamin A
A vitaminin metabolik ön maddesi olan β-karoten son derece güçlü bir singlet
oksijen temizleyicisidir. Ayrıca hidroksil, peroksil ve alkoksil radikalleri ile de
doğrudan reaksiyona girerek lipit peroksidasyon zincir reaksiyonunun önlenmesinde
rol alır. β-Karoten düşük oksijen seviyelerinde etkili olduğundan daha yüksek
oksijen seviyelerinde etkili olan vitamin E nin antioksidan etkisinin tamamlayıcısıdır
(Murray ve ark., 1993; Akkuş, 1995).
1.2.2.5. Melatonin
Pineal bez hormonu olan melatonin (N-asetil-5 metoksitriptamin), hidroksil
radikalini temizleyen en güçlü ajanlardan biridir. Hidroksil radikalleri ile reaksiyona
girdikten sonra indolil katyon radikaline dönüşür buda ortamdaki süperoksit
radikalini tutarak antioksidan aktivite gösterir (Reiter, 1993; Akkuş, 1995).
Lipofilik olması nedeniyle hemen tüm hücre organellerine ve birçok dokuya
kolaylıkla girip daha geniş bir alanda etki gösterebilir, hücre çekirdeğine girerek
DNA yı oksidatif hasarlara karşı koruyabilir, yüksek konsantrasyonlarda dahi toksik
etki göstermez ve prooksidan aktiviteye sahip değildir. Bu özelliklerinden dolayı
diğer antioksidan maddelere göre daha fazla etkiye sahiptir (Delibaş ve Özcankaya,
1995; Reiter, 1997)
Ayrıca glutatyon peroksidazı sitümüle eder ve hidroksil radikali için öncül
olan hidrojen peroksidin suya çevrilmesini katalizler. Yaşa bağlı olarak üretiminde
azalma olduğu bildirilmiştir (Akkuş, 1995).
1.2.2.6. Bilirubin
Hem proteinlerinin yıkım ürünü olan bilirubin aynı zamanda etkili bir lipit
antioksidandır. Peroksil radikallerini etkileyerek zincir kırıcı bir etki gösterir
(Gutteridge, 1995).
26