ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ...

1. GİRİŞ Tamer KAYIŞ
Süperoksit radikalinin doğrudan izlenmesine dayalı SOD ölçüm yöntemleri
ise pulse radyoliz tekniği, polorografik teknikler ve hızlı dondurma EPR tekniğidir,
bunun yanında daha spesifik immünokimyasal yöntemlerde kullanılmaktadır
(Marklund, 1976; Bolann ve Ulvik, 1993; Okado-Matsumuto ve Fridovich, 2001).
1.2.1.2. Katalaz (hidrojen-peroksit: hidrojen-peroksit oksidoredüktaz) (CAT)
(EC: 1.11.1.6)
Katalaz, 1937 yılında Sumner ve Dounce tarafından sığır karaciğerinden izole
edilmiştir. Molekül ağırlığı 240 kDa civarında olup, aktif kısmında dört tane ferrihem
grubu (Fe 3+ -protoforfilin) bulunduran bir hemoproteindir. Her alt ünite aynı zamanda
enzimi kendi substratı H2O2 ye karşı koruyan ve etkinliğini artıran NADPH içerir
(Halliwell ve Gutteridge, 1999; Aydın ve ark., 2001; Nordberg ve Arner, 2001).
SOD aracılığıyla oluşan H2O2 bir radikal olmamasına karşın, Cu ve Fe
iyonlarının katalizörlünde Fenton reaksiyonu ile H2O2 den en reaktif oksijen türü
olan hidroksil radikalini getirdiği için önemlidir (Cheung ve ark., 2001).
Katalaz, kataliz görevini iki farklı yolla gerçekleştirir (Mavelli ve Rotilio,
1984).
1- H2O2 in parçalanması (katalitik reaksiyon)
2- Alifatik alkollerin peroksidasyonu (peroksidik reaksiyon)
Katalaz, SOD a benzer bir dismutasyon mekanizması ile hidrojen peroksiti su
ve moleküler oksijene parçalayarak biyolojik sistemleri H2O2’nin zararlarına karşı
korurlar (Aebi, 1984; Halliwell ve Gutteridge, 1999; Nordberg ve Arner, 2001)
(Reaksiyon 1.13).
2H2O2 ← ⎯→ O2 + H2O (1.13)
Ayrıca katalaz enzimi hidrojen peroksit varlığında peroksidaz etkisi ile
metanol ve etanol gibi alkolleri, formaldehid ve asetaldehide oksitlerler (Aydın ve
ark., 2001) (Reaksiyon 1.14).
20