ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ...

1. GİRİŞ Tamer KAYIŞ
1.1.4.3. Karbonhidratlar Üzerine Etkileri
Serbest radikallerin etkisiyle, monosakkaritlerin otooksidasyonu sonucu
hidrojen peroksit, peroksit ve okzoaldehid yapısında ürünler meydana gelir.
Okzoaldehidler, DNA, RNA ve proteinlere bağlanabilme ve aralarında çapraz bağ
oluşturabilme özelliklerinden dolayı antimitotik etki gösterirler. Bu yüzden kanser ve
yaşlanma gibi olaylarda etkili oldukları düşünülmektedir (Thornaley ve Vasak,
1985).
1.1.4.4. DNA Üzerine Etkileri
İyonize edici radyasyonla oluşan serbest radikallerin mutajenik etkilerinden
dolayı DNA üzerinde önemli hasarlara neden olduğu bilinmektadir (Halliwell, 1994;
Marnett, 2000). DNA’nın yarılması, DNA-protein çapraz bağları, purinlerin
otooksidasyonu gibi bazı durumlar reaktif oksijen türlerinin özellikle de hidroksil
radikalinin neden olduğu hasarlardır (Gümrükçüoğlu, 2009; Mates ve ark. 1999).
Ayrıca aktive olmuş nötrofillerden kaynaklanan hidrojen peroksit, membrandan
geçerek hücre çekirdeğinde hasarlara yol açabilmektedir (Halliwell, 1994; Ames ve
ark., 1993; Cheesman ve Slater, 1993; Lunec ve Blake, 1990). Eğer hidroksil radikali
DNA’nın yakınlarında oluşursa purin ve primidin bazlarına etki ederek mutasyona
neden olur. Singlet oksijenin nükleik asitlerle tepkimeye girme yeteneği daha
sınırlıdır. Süperoksit anyonu güçlü bir oksitleyici olduğundan guanin gibi yüksek
elektron yoğunluklu bölgeler içeren moleküllerle daha kolay tepkimeye girerler
(Halliwell ve Gutteridge, 1984).
1.2. Antioksidan Savunma Sistemleri
Normal fizyolojik şartlarda, hücreler oluşan serbest radikal ürünlerinin belirli
bir düzeyin altında tutulması ve dolayısıyla onların neden olduğu oksidatif hasarların
engellenmesi için enzimatik ve nonenzimatik yapılardan oluşan antioksidan savunma
sistemlerine sahiptirler. Hücreler bu sayede serbest radikallerden ve lipit
14