ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ...

1. GİRİŞ Tamer KAYIŞ
Serbest radikal reaksiyonları sonucunda meydana gelebilir veya serbest radikal
reaksiyonlarına yol açabilir (Bast ve ark., 1991).
Singlet oksijenin delta ve sigma olmak üzere iki formu bulunmaktadır.
Biyolojik olarak en önemli formu delta singlet oksijendir (Halliwell ve Gutteridge,
1990; Cheesman ve Slater, 1993, Sies, 1991).
1.1.2.5. Diğer Reaktif Oksijen Türleri
Reaktif oksijen türlerinin diğer bir grubu, organik peroksitler (ROOH . ) ve
bunların hemolitik yıkım ürünleri olan alkoksi (RO . ) ve hidroksiperoksil (ROO . )
veya indirekt olarak hidro ve semikinonlar veya nitroaromatlardır. Ayrıca karbon
merkezli organik radikaller (R . ), tiyil radikalleri (RS) gibi önemli radikaller vardır
(Cheesman ve Slater, 1993; Mruk ve ark., 2002; Valavanidis ve ark., 2006).
1.1.3. Serbest Radikallerin Kaynakları
Serbest radikaller organizmalarda normal metabolik aktivitede meydana gelen
oksidasyon-redüksiyon reaksiyonları sırasında, organizmada yabancı maddelerin
(ksenobiyotiklerin) metabolize edilmesinde veya organizmanın radyasyon gibi dış
etkilere maruz kalması sonucunda oluşabilir (Kehrer, 1993; Wickens, 2001).
Organizmada serbest radikal kaynakları başlıca iki grupta toplanabilir.
1.1.3.1. Biyolojik Kaynaklar
Aktifleşmiş fagositler, antineoplastik ajanlar (Kanser ilaçları, örneğin;
bleomisin, doxurobisin, andriamisin), radyasyon, alışkanlık yapan maddeler (alkol,
uyuşturucu), çevresel ajanlar (hava kirliliği yapan fotokimyasallar, pestisitler, sigara
dumanı, anestezikler), stres (streste artan katekolamin sonucu katekolaminlerin
oksidasyonu), bunlara örnek olarak verilebilir (Kappus, 1987; Akkuş, 1995;
Mohammad ve ark., 2004, Oruc Ozcan ve ark., 2004).
11