ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ...

1. GİRİŞ Tamer KAYIŞ
3. Normal bir moleküle elektron transferiyle; Radikal özelliği bulunmayan bir
molekül, tek elektron transferi ile dış orbitalinde ortaklanmamış elektron içeren
radikal formuna dönüşür.
Biyolojik sistemlerde serbest radikaller en fazla elektron transferi sonucu
oluşmaktadır (Halliwell ve Gutteridge, 1999), ve reaktif oksijen türleri, reaktif
nitrojen türleri (RNT) ve diğer reaktifler olmak üzere üç gruba ayrılır (Song, 2004).
Biyolojik sistemlerdeki en önemli serbest radikaller oksijenden oluşan
radikallerdir (Mates, 2000).
Çizelge 1.1. Biyolojik Önemi Olan Bazı Serbest Radikaller (Halliwell ve Gutteridge,
2000)
Radikaller Non- radikaller
Süperoksit, -.
O2
6
Hidrojen peroksit, H2O2
Hidroksil, OH · � Hipokloröz asit, HOCl
Peroksil, RO2 Ozon, O3
Alkoksil, RO Singlet oksijen, O -
Hidroperoksit, HO2 Peroksinitrit, ONOO -
Nitrik oksit, NO Hidroperoksid, L(R)OOH
1.1.2. Reaktif Oksijen Türleri (ROT)
Oksijen, canlı organizmaları oluşturan moleküllerin yapısına girmesi, besin
kaynağı olan maddelerde temel element olması, aerobik canlılardaki oksidasyon
redüksiyon reaksiyonları ve solunumda rol oynaması nedeniyle önemlidir (Thurnam,
1990; Erenel ve ark. 1992).
Moleküler oksijen taşıdığı iki ortaklanmamış elektrondan dolayı bir diradikal
olarak değerlendirilir (Mates, 2000). Vücuttaki moleküler oksijenin %95-98’i
enzimatik yollarla suya çevrilirken, geri kalan kısmı elektron eklenmesi sonucu hücre
içi organellerin yapılarını ve fonksiyonlarını değiştiren, membranda oksidatif yıkıma
neden olan reaktif oksijen türevlerini meydana getirir. Oksijenden oluşan önemli