Sayı 7 Mayıs 2009 - Tilkinin Dilinden

Özgürlüğün sınırlarını sen belirleSayı 7 Mayıs 2009Başarı Özgürlüktür

İÇİDEKİLER1Editörden...........................................Mustafa ALKAN............................2,3VirtualBox Nedir? ..............................Ayhan AKTAŞ...............................3-5Linux Röportajları................................Ayhan AKTAŞ................................6,7Ubuntu Türkçeleştirme Çalışmaları......Hasan YILMAZ..............................8MagmaLinux İncelemesi.......................Kadir TUTAR, Volkan GÜRSOY......9-30Haydi Bilgisayarımız Kullanalım -2- ....Mustafa ALKAN..............................31-33Oyun İnceleme "NeverBall"...............Oğuzcan NAS..................................33,34Linuxta Ofis Yazılımları.......................Okan AKINCI....................................35,36Tanju TAŞÇILAR ile Röportaj...............Sudo e-dergi Ekibi...........................37-39.Ubunu-Tr Wiki Değerlendirmesi..........Can ŞAYAN.....................................40,41Gnu/Linux Dünyasından Haberler......Taha GÖKDENİZ..............................42,43Bir Aceminin Kaleminden..........................Volkan GÜRSOY.......................44,45Ubuntu Arabası Siziİçindekiler SayfasınınaGötürür.

EDİTÖRDEN...2amaçlıyoruz, bu amaç doğrultusunda yayım yapıyoruz. Amacımıza uygun bir deslogan belirleyelim istedik ve “SUDO-Özgürlüğün sınırlarını sen belirle” ifadesinisloganımız olarak seçtik. Her ay, sloganımıza layık bir yayın çizgisinde karşınızaçıkmayı hedefliyoruz.Özgürlük kavramının önceki sayımızda, mutluluk ile eş değer olduğunu, mutluluğabüyük bir kaynak teşkil ettiğini ifade etmiştik. Bu ay ise özgürlük kavramınınbaşarı ile eş değer olduğunu ve başarının kilometre taşları arasında büyük bir yeriolduğunu anlatmaya çalışacağız.Özgürlük, sınırlarını hayallerimizin çizdiği bir düşünce olarak ifade edilebilir.Elindekiyle yetinmeyip, hırs ile daha fazlasını istemek ile özgürlük kavramını dakarıştırmamak gerekir. Özgür bir bakış açısıyla ilerlenebilecek yol belirlenir,gelinen her noktada geriye bakılıp mutlu olunur. Buna ek olarak, ilerlenebilecek biryol olduğu da düşünüldüğünde mutluluk kat sayısı artar. Hayalimiz cumhurbaşkanıolmak ise cumhurbaşkanı olduğumuzda hayalsiz kalmamaktır lakin bir hayalimizeulaştığımız için de mutlu olmayı bilmektir ifade edilen durum. Başarı, sınırtanımamalıdır, özgür olmalıdır.Başarı özgürlüktürMerhaba değerli SUDO okuyucuları ve tüm açık kaynak gönüllüleri,Her ay olduğu gibi bu ayın da 15. günü sizlerle birlikteyiz. Başarı merdivenini hızlıve emin adımlarla çıkan SUDO, tasarım ve içeriğiyle özgün olmayı bir ilke edindi.Ubuntu-TR ailesinin bir kolu hükmünde olan SUDO, sizlerle birlikte bu aileningenişlemesine büyük katkı sağlamakta.Sudo, Linux komutları arasında yetkinin sınırlarını belirleme hakkını kullanıcıyaverirken, biz de SUDO ile özgürlüğün sınırlarını belirleme hakkını sizlere vermeyiBaşarı, göreceli bir kavramdır. Hiçbir şey yapmadan kaderime razı olurum diyerekbeklemek ve sonucun olumlu olması durumunda başarılı oldum denilemeyeceğigibi, çok çalışıp olumsuz sonuç alınması halinde de başarısız oldum demek doğruolmaz. Başarı, soyut bir kavramdır. Sonucunu da soyut olarak değerlendirmekgerekir.Hedeflenen bir sonuç için tüm imkanlar kullanılıp, vicdanın rahat olması sağlandığıanda alınacak olumlu ya da olumsuz sonuç, başarıyı ifade eder. Ancak, birayrıntıya dikkat çekmek istiyoruz. “Tüm imkanlar kullanılıp” ifadesinin altınıçizmek gerekiyor. Bakmak ile görmek arasında fark vardır. Elindeki imkanlarıbakıp da görememek, fark edememek, sonucun olumsuz olmasında ve vicdanınrahat ol(a)maması hususunda büyük bir etkendir.Özgürlük kavramına yazılım dünyasında en büyük destek, açık kaynak felsefesisayesinde geliyor. Açık kaynak felsefesi ise, yazılım tekelinde bize özgür bir bakışaçısı kazandırmak, sınırı olmayan bir ilerleme sunmayı ifade eder. Üretilen

EDİTÖRDEN...3teknolojik ürünleri 10-15 yıl gibi bir süre geriden takip edebiliyoruz ancak. Budurum, teknolojideki tekelden kaynaklanmaktadır. Önce eldeki ürünler pazarlanıp,gelir elde etmek ve yavaş bir ilerleme ile piyasaya hep hâkim olmak fikrininürünüdür. Açık kaynak, tekel durumuna tam karşı bir tavır sergileyerek,günlük/saatlik gelişmeleri son kullanıcıya sunabilmektedir. Özgürlüğün sınırlarınıhayallerimize bırakarak başarı yolunda bize büyük bir destek sağlamaktadır.SUDO'nun başarı serüveninde gördüğümüz/ilettiğiniz eksikleri büyük bir ekipçalışması ile gidererek yolumuza devam ediyoruz. Farklı, sabit ve özgün tasarımeksiğimizi bu sayımız ile aşmış olup, içeriği daha sistemli/kategorilere ayrılmışhale getirerek daha rahat bir okuma ve takip etme imkânı sağlamış olduk.Bu ay da sizlere, farklı pencerelerden bakabilmeniz için sizlerin de fikirleridoğrultusunda güzel şeyler kaleme almaya çalıştık. Geçen sayıda sizlerlepaylaştığım Haydi! Bilgisayarımızı kullanalım! yazımın ikincisinde de güzeltüyolar paylaşmaya çalıştım. Yazımın sonuna ise Ahmet Okan YILMAZarkadaşımızın sudo@ubuntu-tr.org mail adresi üzerinden bize ulaştırdığı yazısınıdahil ettim. Taha GÖKDENİZ arkadaşımız, derlediği haberler ile SUDO yazarıolma yolunda ilk ve en büyük adımını atmış oldu. Ayhan AKTAŞ arkadaşımızınhazırlamış olduğu VirtualBOX-OSE yazılım sunumu ve kapalı kaynak kodlusistem kullanıcıları ile yapmış olduğu röportaj, bizlere yol gösterici niteliği taşıyor.Ubuntu-TR ve SUDO ekibi olarak, açık kaynak dünyasını kucaklayan bir yaklaşımgösteriyoruz. SUDO'da, bu tavrımızı destekler tarzda bir uygulamaya gittik vebundan sonra her ay bir açık kaynaklı dağıtım incelemesi ile karşınıza çıkacağız.Bu ay sizlere, çiçeği burnunda olan yerli Linux dağıtımımız Magma Linuxincelemesini Kadir TUTAR ve Volkan GÜRSOY arkadaşlarımızın özveriliçalışmaları ile sunuyoruz. Her ay olduğu gibi oyun tanıtımlarımıza bu ay da devamediyoruz. Yine oldukça zevkli ve bağımlılık yapabilecek bir oyun incelemesi var,Neverball. Oğuzcan NAS arkadaşımızın hazırlamış olduğu Neverball! Fareleringücü adına!, ismiyle bile ilgi çeken tanıtım olmuş.Linux alanında tecrübe sahibi isimlerle yaptığımız röportajlara bu ay da devamediyoruz. Bu ay ki konuğumuz, eniXma dergisi editörü, Tanju TAŞÇILAR. Linuxdağıtımlarına soğuk bakılmasının en büyük sebeplerinden birisi olan, diğersistemlerde yapılanları bu dağıtımlarda yapamama korkusunu Ubuntuuygulamalarını tanıtarak aşmayı hedefledik. Bu ay, Okan AKINCI arkadaşımızınhazırladığı Linux'da Ofis Yazılımları sunumu ile Ofis yazılımları hakkındaki önyargıları kırmak istedik. Bu ay başlangıç yapan bir kategorimiz de, “Ailemiz” oldu.İlk konuğumuz ise, Volkan GÜRSOY. Linux ile kısa süre önce tanışmış olmasınarağmen hızlı bir öğrenme sürecinin ardından SUDO ve Viki ekibimize katılmaserüvenini ve Ubuntu-TR ailesini kaleme almış. Son olarak, Ubuntu-TRprojelerimizden haber vermek istedik. Ubuntu-TR ailesi bünyesinde oluşmuşÇeviri Tayfası'nın işleyişi hakkında Hasan YILMAZ arkadaşımız bilgi vermiş. CanŞAYAN arkadaşımız ise wiki.ubuntu-tr.org adresinde yayında olan wikimizhakkında bir tanıtım/değerlendirme yazısı hazırlamış, Wiki Tayfası'ndan bahsetmişve destek talebini iletmiş..Dergimize yazıları ile katkı yapan arkadaşlara yürekten teşekkür ederken, TasarımSorumlusu arkadaşımız Serdar GÜNDÜZ'e de ayrıca teşekkür ediyor, bir sonrakisayımızda görüşmek üzere özgür ve u/mutlu günler diliyorum.Mustafa ALKANmustafaalkan@ubuntu-tr.orgwww.hakperest.org

VİRTULBOX5Sıra geldi Bellek boyutunu ayarlamaya. Burada,sonradan sistemi çalıştırdığınızda zorlanma veyavaşlamalar oluşturmayacak bir boyut seçmeniziöneririm. Bu bölümü de başarı ile bitirdiyseniz diğerbölüme geçebiliriz. Diğer Bölümde ise “Sanal DiskKalıbı” boyutu oluşturacağız. ”Yeni” butonunatıklayalım, ardından “next” (ileri) tuşuna tıklayalım.Burada bize “Dinamik olarak genişleyen kalıp” ve“Sabit boyutlu kalıp” olarak iki seçeneksunulmaktadır. Biz “Sabit boyutlu kalıbı” işaretleyelimve tekrar “next” (ileri) diyelim. Burada kalıbımızınboyutunu ayarlayacağız, yani harddisk boyutunubelirleyeceğiz. Belirledikten sonra tekrar “next” (ileri)diyelim. “Finish” (Bitir) diyerek kalıbımızıoluşturalım.Etkinleştir) seçeneğini işaretleyip, Driver (Sürücü)olarak “ALSA Ses Sürücüsünü” seçelim. ”Ağ”bölümüne geçerek “Ağ Bağdaştırıcısını Etkinleştirin”iişaretleyelim. Her şeyi ayarladıktan sonra “Başlat”butonuna basarak başlatabilirsiniz. Görüntü almakiçin”Anlık Görüntülere” geçip fotoğraf çekebilirsiniz.Ben Ubuntu'yu Live (Canlı) olarak çalıştırdım vegörüntüsünü yazı sonunda vereceğim. Dergimizin busayısında VirtualBox-Ose tanıtım, kurulum vekullanımı hakkında bilgi verdik, bir sonraki sayımızdagörüşmek üzere...Sistemimizi oluşturduk ve sıra geldi ayarlarınıyapmaya: “Ayarlar” bölümüne geçelim ve ayarlarımızıyapmaya başlayalım.“Ayarlar”a geldiğimizde görüntümüz bu şekildeolacaktır:İlk olarak “CD/DVD-ROM” bölümüne geçelim.Burada işletim sisteminizi CD ile çalıştıracaksak“Sunucu CD/DVD Sürücüsü”nü işaretlememizgerekiyor, eğer .iso dosyası ile çalıştıracaksak “ISOKalıp Dosyası” işaretli olmalı ve .iso dosyasınınbulunduğu bölüme giderek dosyayı seçmemiz gerekli.”Ses” bölümüne geldik: “Enable Audio” (SesiYazar:İletişim:Ayhan AKTAŞby.mihni@gmail.com

RÖPORTAJ6Diğer Pencerelerde LinuxBu bölümde bu aydan itibaren, Linux ile yeni tanışmışya da henüz tanışmamış kişilerle yapılanröportajları yayımlayacağız. Bölümün amacı;eksiklerimizi dışarıdan bir göz ile görmek,çalışmalarımızaona göre yön vermek olacak. İçeriden bakmak ilegöremediğimiz eksiklerimizi onların gözündenokuyacağız. Röportaj yapılan kişilere orijinal UbuntuCD'si hediye edilmektedir.Sorduğumuz sorularLinux Röportajları1- Bir sistem kurduğunuzda, donanım tanıtma derdinizolmasa, kendinizi nasıl hissedersiniz? Sistemhakkındaki fikirleriniz ne olur?2- Yeni bir sisteme geçiş yapsanız, virüs derdinizolmasa, sistemi sadece kendinize göreözelleştirebilseniz ve bunda hiç zorluk çekmeseniz...3- Alışmış olduğunuz her şey bir işletim sistemindetoplanmış. Güvenlik derdiniz yok, oyun derdinizyok, canınız sıkıldığında sistem içinde oynamayapabileceksiniz. İşletim sistemini sanki sıfırdankendiniz kurmuş gibi hissetseniz nasıl olurdu?4- Linux deyince aklınıza ne geliyor? Yenir mi, içilirmi?5- Bunları biliyor muydunuz?Ubuntu, herkesin özgürce kullanabildiği;yayınlamakta, kopyalamakta veya kodlarınınözgürce değiştirilip geliştirebildiği yazılımlardanoluşur. Bunların çoğunluğu GNU Genel KamuLisansı ile güvence altına alınmış, özgür / açık kaynakyazılımlardır. Bunların yanı sıra Ubuntu'nunCanonical Ltd. tarafından sağlanan ücretsiz CD desteğibulunmaktadır. Türkiye'de Ubuntukullanıcılarına destek olarak günde yaklaşık 15 binkişinin ziyaret ettiği, büyük ve seviyeli bir destekplatformu olan http://forum.ubuntu-tr.org sitesimevcuttur.CevaplarAtilay YARDIMCI:1- Gayet iyi, bir çok yenilik sağlardı diye düşünürüm.2- Virüs kapmayan bir sistem her yanıyla iyidir.Örneğin Kaspersky gibi dünyada ün yapmış bir antivirüsprogramı hem yüksek maliyetle satılıyor, hemdebilgisayarı zorluyor. Her insanın ayrı bir zevki vardır.Kendine göre özelleştirmeyi çok büyük artı olarakgörmesem de gayet makul..3- Güzel olurdu, geçerdim.4- Windows basit kullanıcılar için yapılmış bir işletimsistemi, Linux ise ustalar için yapılmış bir işletimsistemi...5- Bilmiyordum.Mert TUNCA:1- Zamandan tasarruf sağlardı, iyi olurdu. Sürücü ilefilan uğraşmazdık.2- Zaten virüs derdim yok, güvenlik duvarı bilekullanmıyorum.3- İyi olurdu ama zaten kullandığım birkaç program,onları bir araya getirip kurmak bana pek de zorgelmiyor. Oyun desem oynamıyorum. İnternet olsuntaştan olsun benim için.4- Ücretsiz kullanıma olanak sağlayan bir işletimsistemidir.5- Bilmiyordum.Cem:1- Çok güzel olurdu, hemen kaldığım yerden işlerimedevam ederdim. Şöyle ki; sistemi kurmakla ilgiliderdim olmasa hemen üzerinde para kazanmaya devamederdim.2- Söylediğin özellikler çok güzel. Örneğin virüs derdiolmasa ve kendime göre özelleştirebilecek olsamaynı zamanda bulduğum programların muadillerinihemen bulabilseydim düşünmeden geçerdim, amabunun garantisini Linux veremez diyorum, örneğinBabylon diye bir sözlük var, Linux altında çalışan birbenzeri yok.3- Mükemmel olurdu ama ne yazık ki o kabiliyetbende yok. Programlamadan dahi pek o kadaranlamıyorum.

RÖPORTAJ74- Ne yenir, ne de içilir. Bir işletim sistemidir.5- Biliyorum.Muhip ÇAĞLIDİL:1- İyi bir sistemmiş derim ancak manuel olarakkullanamayacaksam bırak gitsin çünkü böyle otomatiksistemler illa ki bir arıza çıkartacaktır bence ve manuelyoksa asla kullanmam. Sistem dediğin kontroledebiliyor olman gerek.2- Şimdi eğer virüs derdim hiç bir şekilde olmasakendime göre özeleştirebilirsem harika olurdu. Virüsderdim çok düşük seviyelerde olurdu. Ancak böyle birsistemde çıkabilecek başlıca sorunlar olduğunainanıyorum, yani eğer yeterli standardı bozacak kadarözeleştirme olursa sorunlar çıkabilir. Bu customsistemlerde her zaman bir manuel 2. sistemin olmasınıdilerim aslında.3- Eğer alıştığım tüm sistemlere bir arada olursa ve bukadar serbest ve basit bir sistem olursa kesinliklebenden mutlusu olamaz.4-Linux kelimesi benim için belkide kendimi en rahathissettiğim sistemdir. Ubuntu kullandım uzunca birsürece ancak, Windows tabanlı bazı ürünlerprogramlar oyunlar vs. açısından zorluk çektimdoğrusu.Ancak her açıdan Windows'tan daha iyi bir sistemesahipti tabii. 2. bilgisayarımda Windows'ta yüklüydü.kısacası Linux = Özgürlük.5- Üyeyim zaten.Selim ÖNDER:1- Çok süper olur.2- Süper olurdu.3- Süper olurdu, oyun derdimiz yoksa iyi olurdu.4- Doğrusu Linux deyince aklıma wireless hack,milw0rm, sudo, terminal/shell, exploit, ddos, santanç,Ubuntu, root, kernel geliyor. Vs..5- Benim laptop'ta sorunsuz çalışsa ne ala.Ahmet KARAKUŞ:1- Sevinirim tabii, Linux kullandım ve donanım tanıtmaderdim olmadı.2- Virüs derdi olmayan bir sistem varsa rahat olurumtabi, güzel olurdu kendi zevkime göre özelleştirmek.3- Alışmış olduğum her şey ve daha fazlası olan birsistem olursa memnun olurum tabi...4- Aklıma özgürlük geliyor.5- Evet biliyorum.Muzaffer YILDIRIM:1- Kendimi boşlukta hissederdim.2- Linux'a neden daha önce geçmemişim diyedüşünürdüm.3- Çok iyi olurdu.4- Parmakları kod yazmaktan nasırlaşmış arkadaşlarınkullandığı OS aklıma gelir.5- Biliyorum.Andaç ÇETİNKAYA:1- Bir sistem kurduğumda donanım tanıtmamgerekmiyorsa ve ben normal seviye bir kullanıcı isem buhoşuma giderdi, sonuçta bu büyük bir rahatlık. Fakatileri seviye kullanıcılar için aynı soruyu soracakolursak normal durumlarda hoşuma gitmezdi, çünkü odurumu kurduğum sistemi hissetmeliyim... Fakat işyerindeyim ve acelem var, zaman kısıtlamam var, ozaman bu durum kolaylık olurdu.2- Virüs derdim olmasa tabii ki güzel olur, bunun aksinisanırım hiç kimse iddia edemez, ne ileri seviyekullanıcılar, ne de normal kullanıcılar. Kendime göreözelleştirebilme konusuna gelince bu özgürlüktür,Windows'a uzak olan bir kelime bu. Kullanıcılar içinkaçınılmaz bir tercih sebebi olur.3- Bir çok kullanıcı rahat eder. Sonuçta daha öncesöylediğim gibi size bir rahatlık sunuluyor. Ama benrahat hissetmezdim. Genel dışında tutuyorumkendimi...4- Linux = Özgürlük.5- Evet biliyorum. Bir dönem Ubuntu ve Pardus'ufarklı platformlara kurup karşılaştırmalarınıyapmıştım ve Ubuntu ağır basmıştı.Yazar:İletişim:Ayhan AKTAŞby.mihni@gmail.com

YERELLEŞTİRME ÇALIŞMALARI8Ubuntu Türkçeleştirme ÇalışmalarıUbuntu Türkçeleştirme ÇalışmalarıUbuntu'yu hangi dilde kullanıyorsunuz bilmiyorum.Ancak yabancı dilde kullanıyorsanız çok şeykaybettiğinizi belirtmek isterim.Sistem neden Türkçe kullanılmalı?Yabancı dilde kullananları anlamakta güçlükçekiyorum. Kişinin ana dili Türkçe değildir anlarım.Ama yabancı dilimi geliştirmek için diyenleregülüyorum.Yazılımı yabancı dilinizi geliştirmek için o dildekullanmak sizi yabancılaştırmaktan başka bir işeyaramaz. Ana dili Türkçe olan kişileri birbirleriyleanlaşabilmek için İngilizce konuşmak zorundaolan yabancılara çevirir. Bir çeşit mankurt olursunuz.Eğer ki Türkçe dil desteği yeterli değil derseniz,haksızlık yaptığınızı söylerim. Çünkü 9.04sürümünün Türkçeleştirmesinde 8.04 ve 8.10'a nazarandaha çok kişinin katılımı oldu. Sistemkurulduktan sonra günlük işlerini halledecek birkullanıcı için Ubuntu'nun Türkçeleşme oranının %90 üzerindedir. Linux dağıtımlarında Türkçe dildesteği konusunda en iyisi Ubuntu mu? Değil, bukonuda en büyükdil desteğini Pardus vermektedir. Ancak Ubuntu'nunda bu konuda çok aşağı kalır yanı yok. İkidağıtımda ortak çeviriler de bulunmaktadır.Ubuntu'da çeviriler nasıl yapılıyor?Ubuntu Türkiye Forumu'nda bir çeviri takımımız var.Ancak tüm çevirileri bu takım halletmiyor.Ubuntu çevirileri Launchpad üzerinde herkese açık.Forumdaki takım çeviri yapmanın yanındaçevirilere katılmak isteyenlere yön gösteriyor,yanlışları düzeltiyor. Forum yenilenmeden öncekiçeviri çalışmaları hakkında bilgi edinemedim ancaksize şu anda nasıl çeviri yaptığımız konusundabilgi verebilirim.Türkçeleştirme Çizelgesi: Kullanıcının sıkça karşısınaçıkan uygulamaların Ubuntu'daki menüleregöre çizelgelenmiş çeviri şablonlarıdır. TürkçeleştirmeÇizelgesi'nde çevirinin durumu, çevirişablonları bağlantısı ve uygulamaların (varsa)Viki'deki kısayolları bulunmaktadır.Bu sayede çeviri eksiklerini azaltmak ya da hatalarıdüzeltmek isteyen kolaylıkla ilgili şablonaerişebilir.Hatalı Çeviriler: Çeviri konusunda yardımedemiyorsanız karşılaştığınız hataları bu konu altındabildirebilirsiniz.Askıdaki Çeviri: Türkçeleştirmeye destek olmakisteyenlerin ilgisini tek noktaya toplamak içinyaptığımız çalışmadır. Ubuntu'da çevrilmesi gerek okadar çok paket var ki insan bunları görüncevazgeçiyor. Bunun az da olsa önüne geçebiliyoruzAskıdaki Çeviri ile.Çalışmanın adı biraz garip gelmiş olabilir, çıkışı dagarip oldu zaten. Televizyonda üretim süreçleriile ilgili bir program izlerken robotların kullanıldığı birgörüntü geldi. Ham madde bir askıda asılıduruyordu. Robotlar da bunun çevresinde dolanıp hammaddeyi ürün hale getirmek için işlemyapıyordu. Askıdaki Çeviri de aynı mantık;Belirlediğimiz çevrilmemiş bir şablon var ve bununüzerinde bilgisini yansıtarak Türkçeleşmesini sağlayankişiler.Ubuntu'da kullandığınız çeviriler güncel mi?Kullandığımız çeviriler maalesef güncel değil. Sistemkurulumları için Ubuntu belli paketlerbelirliyor, sistemin çıkacağı tarihlere kadar. Bir dahada güncellenmiyor. Kararlı sürümler içinhaftada bir-iki kere bu dil paketlerinin güncellendiğikaynağı elle eklemeniz gerekli. Güncel dilpaketlerini kullanabilmek için yapmanız gerekenler:Uçbirimden verilecek komut:sudo gedit /etc/apt/sources.listAşağıdaki satırları -jaunty yerine intrepid ya da hardyde kullanılabilir- kaynak listenizin altınaekleyip kaydedin ve kapatın:# Dil paketlerideb http://ppa.launchpad.net/ubuntulangpack/ppa/ubuntujaunty maindeb-src http://ppa.launchpad.net/ubuntulangpack/ppa/ubuntujaunty mainUçbirimden anahtarı almak için gerekli komutu verin:sudo apt-key adv --recv-keys --keyserverkeyserver.ubuntu.com 4515F634Son adım olarak kaynaklarınızı güncelleyin:sudo apt-get updateArtık diğer güncellemelerle birlikte dil paketleriniz degüncel hale gelecektir. Ayrıca KDEuygulamalarını kullanıyorsanız bunların da Türkçe dildesteği için uçbirimden aşağıdaki komutuvermelisiniz:sudo aptitude install language-pack-kde-trUbuntu çevirileri gün geçtikçe iyileşmektedir.Sisteminizi Türkçe kullanmaktan çekinmeyin. Eğereksik bir yanını görürseniz bunu forumda dilegetirebilirsiniz. Her türlü eleştiriye açığız...Yazar: Hasan Yılmazİletişim: hedefturkce.com

DAĞITIM İNCELEME9MagmaLinux İncelemesiMagma Linux İncelemesi“Özgürlüğün sınırlarını sen belirle” ifadesinikendisine şiar edinmiş derginiz SUDO ve ekibi;bundan böyle bu sayfalarda, siz değerli açık kaynakgönüllülerine her sayısında farklı bir Linuxdağıtımını tanıtmaya çalışacak. Tabii kiönceliğimizi, yerli sürümlere vereceğiz ve busayımızdaki konuğumuz Magma Linux.Dilerseniz, http://www.magmalinux.org/ adresindenev kullanıcıları için hazırlanmış 77 farklı dili içindebarındıran, kurulum CD/DVD kalıbını indirirken,Magma Linux'a şöyle bir göz atalım:Magma Linux; 20 kişilik özverili bir ekip tarafındangeliştirilen Debian tabanlı, öntanımlı olarak KDEmasaüstü yöneticisini kullanan, kurulumu sonderece basit bir yerli Linux dağıtımı. Ancakdeğinmeden geçemeyeceğimiz, eksiklik olarakdeğerlendirmesek bile “olsaydı iyi olurdu”dediğimiz bir handikapı var, o da şu ki: kurulumDVD kalıbı Live (Canlı) olarak çalıştırılamamakta.Yani mutlaka denemek için PC'nize kurmakzorundasınız. Yukarıda da dediğimiz gibi, tabii ki bubir eksiklik değil ve satırlarımızı okuyangeliştiriciler en kısa zamanda buna dadeğineceklerdir.Magma Linux, Ubuntu'dan aşina olduğumuzSynaptic Paket Yöneticisi'ni kullanmakta ve içindebarındırdığı yaklaşık 1300 paket/programa,deposundan 25.000 paket/programa erişim şansıtanıyarak kişisel ihtiyaçlarımıza göre sınırsızkombinasyonlar sunmakta. Hemen hatırlatmak gerekirki Magma Linux, içerdiği programlar ve menü yapısı iletamamen son kullanıcı için tasarlanmış bir dağıtım.Windows'tan Linux'a geçmek isteyen, ancak akıllarındaçeşitli soru ve ünlem işaretleri olan arkadaşlarımız için,menü yapısı Windows'u andırdığından, alışılması vekullanılmasının çok kolay ve zahmetsiz olacağınıgözlemledik.Tabii ki günümüzün olmazsa olmazı olan 32 ve 64bitişlemci mimarisini Magma Linux'ta destekleyerek,kullanıcılarından kendini mahrum etmemiş. Bünyesindekulanılan programların en güncel versiyonlarını takipetmek ve geri bildirim yapılan küçük hatalarınıdüzeltmek adına her 2 ayda bir yeni sürüm çıkarılacağıduyurulmuş. Bizim test amaçlı PC'mize kurduğumuzMagma Linux 9.3 ve bu versiyon KDE 3.5.10 masaüstüyöneticisini kullanmakta.Peki, nedir bu her ihtiyaca yönelik özel kurulumCD/DVD'si...?Yukarıda da değindiğimiz gibi, özelleştirilebilir 4 ayrıversiyonda kullanıcılarının beğenisine sunulmuş:Magma Linux Ev:Ev ortamında kullanılmak üzere, bünyesinde 1300paket/program barındırmakta olup, Magma Linux Ofisversiyonuna ek olarak, çeşitli oyunlar eklenmiştir.Magma Linux Ofis:Ofis/büro ortamında kullanılmak üzere hazırlanmıştır.Bünyesinde 1100 adet % 70 KDE - % 30 GNOMEpaket/programlarının harmanlandığı bir yapıbarındırmaktadır. Kısaca bazılarının adlarını zikretmekgerekirse:Wicd (Ağ Yöneticisi), K3b , k9copy , Devede (CD /DVD Programları), Openoffice , ScribusNG, Iceweasel(Firefox), Icedove (Thunderbird), Java, FlashPlayer,aMSN , Pidgin, IRC, Skype, Bittorrent, Filezilla FTP,Limewire (P2P), GIMP, Inkscape, Dia, Blender,Bluetooth, Wammu (Cep Telefonu Yonetimi), Digikam(Fotoğraf Yönetimi), Krfb (Uzak mesafe masaüstüpaylaşımı), Miro (İnternetten Video/TV izleme), VideoProgramları (SMPlayer , RealPlayer, VLC), Kino (FilmDüzenleme), Amarok ( Müzik Dinleme), SAMBAClient , Lisa (Windows Ağ Paylaşımı), Wine (Windowsprogramlarını Linux altında çalıştırmak için emülatör),ntfs-3g , aufs5, CUPS, Perl, Tcl/Tk, Python, Openssh,Vim, Emacs...Magma Linux Geliştirici:Yazılım geliştirmek için tasarlanmıştır. Bünyesindeyaklaşık 1800 paket/program barındırır. Magma LinuxOfis versiyonundaki tüm paket/programlara ek olarak:gcc, g++, gcj, gdc, Gambas2,gdb , valgrind, Eclipse, Qt, Qt Designer, Qt4Linguist,GTK2+ , Gtkmm, Glade , DevHelp, wxWidgets,wxFormBuilder, FLTK , Fluid, ProgreSQL, MYSQL,Amaya, KdeWebDevelop, Svn, Git, CVS, PDFEditor,

DAĞITIM İNCELEME10Iceweasel, Icedove, Java Runtime, Flash Plugin,Vim, Emacs gibi...Magma Linux Kurulumhttp://www.magmalinux.org/ adresindenindirdiğimiz“MAGMA_DESKTOP_HOME_9.3_x86_64_tr.iso” isimli 1.4 GB'lık DVD kalıbını aşinaolduğumuz Brasero ya da K3b programlarındanherhangi birini kullanarak boş DVD'mize yaktık vePC'mizi yeniden başlatıp, BIOS ayarlarından “FirstDevice”ı CD-Rom yaparak, PC'mizi CD'denbaşlattık:Virtaal, PoEdit, VirtualBox, Qemu gibi paket/programları ihtiva eder.Magma Linux Sunucu:Bir sunucu oluşturmak için tasarlanmıştır. Bünyesinde yaklaşık 750 paket/program barındırır. Bupaket/programlardan bazıları: Apache2, Profptd, BIND, DHCP Server, Courier (MTA), Spamassassin + spamc,Squid, SAMBA Server, CUPS, Subversion, ProgresQL, PHP, Perl, Tcl/Tk, Python, Wireshark, Openssh,

DAĞITIM İNCELEME11Yandaki ekranda klavyedüzenimizi seçip Devambutonuna Tıklıyoruz.

DAĞITIM İNCELEME12Türkiye 'yi seçip Devambutonuna Tıklıyoruz.Bilgisayarımıza

DAĞITIM İNCELEME13

DAĞITIM İNCELEME14vereceğimiz isimi yazıpDevam butonuna tıklıyoruz.

DAĞITIM İNCELEME15Alan Adımızı yazıyoruz.

DAĞITIM İNCELEME16“Klavuzla - diskin tamamı”nıseçeneğini seçip Devambutonuna tıklıyoruz.

DAĞITIM İNCELEME17Önemli Not: Eğer bilgisayarınızda birden fazla işletim sistemi kullanıyorsanız ya da farklı bölümlemeriniz varsa; dergimizSUDO'nun Kasım 2008 tarihli 1. Sayısının 27-28. sayfalarında yer alan Gparted ile Disk Bölümleme makalesine gözatmanızda fayda var. Aksi takdirde Harddisk'inizdeki mevcut bilgilerinizi kaybedebilirsiniz...Gparted Live CD (Canlı CD) indirme adresi: http://gparted.sourceforge.net/download.php

DAĞITIM İNCELEME18Tekrar Devam butonunatıklıyoruz.Tüm dosyalar tek

DAĞITIM İNCELEME19bölümde(Yeni kullanıcılar içintavsiye edilir.)'i seçip Devambutonuna tıklıyoruz.

DAĞITIM İNCELEME20

DAĞITIM İNCELEME21Root şifremizi(İşletimsisteminde her yetkiyesahip olan kullanıcı)giriyoruz.

DAĞITIM İNCELEME22Ve Devam butonunatıklıyoruz.

DAĞITIM İNCELEME23Kullanıcı ismimizigiriyoruz.

DAĞITIM İNCELEME24Türkçe karakterkullanmadan birkullanıcı adı yazıyoruzve Devam butonunatıklıyoruz.

DAĞITIM İNCELEME25Kullanıcı şifremizigiriyoruz ve Devambutonuna tıklıyoruz.

DAĞITIM İNCELEME26Şimdi arkamızayaslanıp, MagmaLinux'un PC'mizekurulumunuizleyebiliriz.

DAĞITIM İNCELEME27Devam butonunatıklıyoruz. (CD'yi CD-Rom'dan çıkartmayıunutmayın.)

DAĞITIM İNCELEME28

DAĞITIM İNCELEME29Kullanıcı adımızı ve şifremizi girdikten sonra, Magma Linux'u hemen kullanmaya başlayabiliriz.

DAĞITIM İNCELEME30Ayrıntılı bilgiyeekte vermişolduğumuz,Magmalinuxekibinin hazırlamışolduğu rehberdenulaşabilirsiniz.Magma Linux masaüstü'nden genel bir görünümEvet değerli SUDO okuyucuları Magma Linux'u kurup, masaüstüne düştük. Şimdi dedilerseniz, Magma Linux'un içinde şöyle bir gezinelim.Yazar/İletişim:Yazar/İletişim:Kadir TUTAR kadirtutar@ubuntu-tr.orgVolkan GÜRSOY tutunamayan@ttmail.com

LİNUX SİSTEM YÖNETİMİ31Haydi Bilgisayarımızı Kullanalım!Haydi! Bilgisayarımızı kullanalım (2)Önceki sayımızda bu sayımıza atfen daha fazlaözelleştirmeye yer vereceğimi belirtmiştim, lakin bireksiğimi fark ettim. Bu aydan itibaren daha düzenli vebölümler halinde bilgiler sunmaya başlayacağım.Böylece, gerekli olan bilgiye ulaşmak sizler için dahakolay olacak.Pidgin, home/kullanıcı_adı/.purple/accounts.xmldosyasının içerisinde, “Parolamı hatırla” diyeişaretlediğimiz parolaları şifrelenmemiş bir şekildesaklamakta. Açık kaynak dağıtımlar kullanan bizlerinbilgisayarına dışarıdan girilmesinin oldukça güçolduğu düşünülebilir, lakin imkansız değildir elbette.Bu ihtimalin ol(a)mayacağını varsaysak bile,bilgisayarımızın başına bizden başka birisi oturduğuanda şifrelerimize ulaşması çok zor olmayacaktır.“Parolamı hatırla” ifadesini seçerken bu durumu dagöz önünde bulundurmanızı öneriyorum.Limewire, Frostwire gibi paylaşım programlarını nepaylaşıma sunmak anlamına geliyor.Sistemimizi “özel”leştirelimEkranımızı kilitlemek hiç bu kadar kolay olmamıştı!Kurduğumuz bir uygulamayı ya da istediğimiz birkomutu istediğimiz bir yerde “başlatıcı” olarak kolaycakullanabileceğimizi önceki sayımızda belirtmiştik.Bunun daha özelleşmişversiyonu ise direkt olarak tuş kombinasyonu ileçalıştırmak oluyor. Bu ipucunu istediğimiz biruygulamanın başlatıcı komutuna ya da istediğimiz birkomuta uygulama imkanımız bulunmakta.Ekran kilitleme komutu: (Uygulamalar > Donatılar >Uçbirim) gnome-screensaver-command –lockSistem > Tercihler > Klavye Kısayolları > Ekle yolunutakip ederek açılan kutucukta, “Ad” kısmınaistediğimiz bir ifade, “Komut” kısmına ise gnomescreensaver-command–lock yazıp “Uygula”düğmesine basıyoruz. Listenin en altına komutumuzeklendi, şimdi de tuş kombinasyonu ataması yapalım.Güvende(mi)yiz(?)Yeni bir sistem kurma arefesinde, kullanıcıdosyalarımı karıştırırken fark ettiğim, önemli bir şeyisizlerle paylaşmak istiyorum.Sade, hızlı ve kullanışlı diye düşündüğümüz Pidgin,güvenli mi?Hatırlatma: Dosya/dizin isminin başında nokta “.”olması, o dosyanın/dizinin gizli olduğunu ifade eder.Ctrl + H kombinasyonu ile gizli dosyaları/dizinlerigörebilirsiniz.kadar güvenli?Bu tür programlar, bizim bilgimiz haricinde (farketmeden) bazı dizinlerimizi de paylaşıma açmakta -Belgeler dizini gibi-. Bu dizin içerisinde bulunanözel/önemli dosyalarımıza yabancıların erişimlerioldukça kolay hale gelmekte. Aklımızdatutamayacağımız şifreleri -ücretli olarak aldığımızpaylaşım site üyelik şifreleri gibi- kaydettiğimiz “.txt”uzantılı dosyalar ya da gedit belgelerini paylaşımaaçılan bu dizinlerimizde bulundurmak, şifrelerimizi

LİNUX SİSTEM YÖNETİMİ32Komutumuzun bulunduğu satırın en sonuna sol tuş iletıklayıp, tuş kombinasyonu seçiyoruz. Örnek olarak,Ctrl tuşuna basılı tutarken istediğimiz bir başka tuşabasıyoruz. İşlem bittikten sonra “Kapat” düğmesi ileaçık olan penceremizi kapatıyoruz.Uçbirim komutlarımızı kendimiz belirleyelim...Depodan bir paket kurmak istediğimizde,Uygulamalar > Donatılar > Uçbirim)sudo aptitude (ya da apt-get) install paket_adıolarak uzunca bir komut yazmak zorunda kalıyoruz.Peki bunu kendimize göre özelleştirme şansımız yokmu? Elbette var.Not: Ben sistemimde aptitude kullandığımdan dolayıanlatımımı buna göre yapacağım. Siz apt-getkullanıyorsanız ona göre düzenleme yapabilirsiniz.home/kullanıcı_adı/.bashrc yolunu takip ederek“.bashrc” dosyamızı açıyoruz. Dosyamızın en altınaistediğimiz komutları belirlemek adına birkaç satırekleyeceğiz.function istediğimiz_komut {komutun_aslı;}Örnek;function yk {sudo aptitude install;}function gnc {sudo aptitude update;}İstediğimiz komutları belirledikten sonra dosyamızıkaydedip kapatıyoruz. Uygulamalar > Donatılar >Uçbirimde,source ~/.bashrckomutu vererek yeni komutlarımızı kullanabilir halegetiriyoruz -yeniden başlatmaya ihtiyaç duymuyoruz-.Artık, bir paket yüklemek için, yk paket_adıkomutunu, sisteminizi güncellemek için gnc komutunukullanabilirsiniz. Ya bu kısaltmaları unutursak? diyebir soru sorma ihtimalinize karşı, asıl komutlarıkullanabileceğinizi de belirteyim. Yani, sudo aptitudeinstall paket_adı komutu da işler halde bulunduğu gibi,kısaltmaları hatırlamak için home/kullanıcı_adı/.bashrcdosyanızın içine de bakabilirsiniz.Bunları biliyor muydunuz?Yetki gereken her komutun başına sudo yazmaktansıkıldımAçtığınız oturum boyunca bir daha sudo komutugirmemek için bir defaya mahsus olarak uçbirimde,sudo -skomutu verdikten sonra giriş şifrenizi girip enterdemeniz yeterli olacaktır.Bir metni txt dosyasına kaydetmek ne kadar kolayolabilir ki?Bir önceki yazımızda fare ile metni seçip, orta tuş ileaçık olan bir dosyanın içerisine kolaycayapıştırabileceğimizi söylemiştik. Şimdi ise açık olanbir dosya olmadığını düşünelim. Yeni bir dosya açmakyerine, metnimizi seçip, sol tuş ile sürükleyipistediğimiz yere -masaüstü ya da istediğimiz birdizinin içerisine- bırakmak ile metnimizi bir .txtdosyasına kaydetmemiz anlamına geliyor.Kaydedildiği yerde, “taşınan metin.txt” adında bir

LİNUX SİSTEM YÖNETİMİ33dosya oluşturmuş oluyoruz.Yazımızı Ahmet Okan YILMAZ arkadaşımızıngöndermiş olduğu bir ipucu ile sonlandıralım.BootchartBir forumda okuduğum “Bilgisayarınız kaç saniyedeaçılıyor?” sorusu beni de dürtükleyince bootchartismine ulaştım.Bootchart'ı KullanalımŞimdi bilgisayarımızı yeniden başlatalım. Sistem açıldığında bootchart da işini bitirmiştir. Bootchart bilgileritopladı. Bize bunları anlayacağımız bir grafik haline getirmek kaldı. Bunun iki yolu var:Birincisi: /var/log/ altındaki bootchart.tgz dosyasını http://www.bootchart.org/download.html sayfasının enaltındaki “Renderer Web Form” kısmında siteye yükleyip .png, .svg ya da .eps formatlarına dönüştürülmesinisağlayabiliriz.İkincisi: Bir uçbirim açıp (Uygulamalar > Donatılar > Uçbirim) bootchart-render komutunu vermektir ki, bukomut sonucunda ev dizininizde bootchart.png adında bir dosya oluşacaktır.Bootchart nedir?Linux'unuzun açılış işlemlerini görüntüleyen veperformans analizi yapabilmemizi sağlayacak olanverileri toplamamıza yarayan bir araçtır.Bootchart'ı kuralım ve ayarlayalımBootchart'ı Synaptic Paket Yöneticisi'nden kurduktansonra /boot/grub/menu.lst dosyası içerisine örnektegösterildiği şekilde şu değerleri ekleyelim:init=/sbin/bootchartdÖrnek menu.lst dosyası:title Ubuntu 9.04, kernel 2.6.28-11-genericuuid e42257ca-dd3e-425b-9fcb-cc9dcc68b6e4kernel /boot/vmlinuz-2.6.28-11-genericroot=UUID=e42257ca-dd3e-425b-9fcb-cc9dcc68b6e4ro quiet splash init=/sbin/bootchartdinitrd /boot/initrd.img-2.6.28-11-genericquietBu değerleri menu.lst dosyasına eklememizdeki amaçsistemin açılış sırasında yaptığı işlemlerin bilgisinitoplamaktır. Yazılım topladığı bu bilgileri/var/log/bootchart.tgz dosyası içerisine kaydeder.Grafiği incelediğimizde sistemin kaç saniyede açıldığı, disk ve işlemci kullanımı ve hangi art hizmetlerinbaşlatıldığını görebilirsiniz.Hatırlatma: Ubuntu'da toplanan bilgiler /var/log/bootchart/ dizini altına kaydedilir.Yazar:İletişim:Mustafa ALKANmustafaalkan@ubuntu-tr.org / http://www.hakperest.org

OYUN İNCELEME34NeverBallNeverBall! Farelerin Gücü Adına!Apple'ın 1968'de geliştirdiği ve tümbilgisayaralışkanlıklarımızı değiştiren biricik“şey”, fare! Bu “şey”e ne kadar hakimolduğunuzu hiç düşündünüz mü? Evet mi? Ozaman hazır olun! Neverball geliyor!oluşturabilirsiniz. NeverBall'ın bölümleri altı farklı zorluk düzeyindegruplandırılmış. Bunlar: NeverBall easy, NeverBall medium, NeverBall hard,Tour de force, Retour de force, NeverMania.Sistemde yaklaşık 30MB alan kaplayan NeverBall, geniş ekran (wide screen)dahil, 8 farklı çözünürlükte oynanabiliryor. Ayrıca oyun için müzikler veNeverBall'da temel olarak farenizi hareketlerinizle bir platformun eğiminideğiştiriyorsunuz ve fizik kurallarına bağlı olarak platformdaki top hareket ediyor.Amaç; en az, gerektiği kadar puan toplayıp; bitiş alanına ulaşmak. Hazır fizikdemişken oyunun fizik motoru oldukça güçlü. Herhangi bi engele ya da objeyeçaptığınızda, topun verdiği tepkiler çok gerçekçi. Tek kişilik bir oyun olanNeverBall'ın sistem gereksinimleri de oldukça düşük. Oyun 100'den fazla bölümlebirlikte geliyor. İsterseniz ücretsiz bir paket ile daha fazla bölüm edinebiliyorsunuzya da ücretsiz olarak edinebileceğiniz bir programla kendi bölümlerinizibölümlerdeki arka plan gayet başarılı. Oyunu Ekle/Kaldır'dan veya “sudo aptgetinstall neverball” komutuyla yükleyebilirsiniz. Kısacası NeverBall;donanıma yüzlerce lira vermek, harddiskden gigabaytelarca alan ayırmak,oynarken sinirlenmek, hırs yapmak için değil, “sadece eğlence” için var...Herkese iyi oyunlar! (:Yazar:İletişim:Oğuzcan NASoguzcana@ymail.com

OFİS YAZILIMLARI35Linuxta Ofis YazılımlarıLinux'da Ofis YazılımlarıKapalı kaynaklı sistem kullanıcılarının kullandıklarısistemden kopamamalarının ve Linux'a mesafelidurmalarının en önemli nedeni, kullandıkları sistemdeyapabildikleri işlemleri Linux altındayapamayacaklarına inanmalarıdır/inandırılmalarıdır.Halbuki diğer sistemlerde yapılabilen birçok şeyi, hattadaha fazlasını Linux dağıtımlarında yapmakmümkündür. Geçtiğimiz sayılarda Linux tabanlısistemlerde oyun oynanmaz yargısının gerçeğiyansıtmayan bir efsane olduğunu göstermiştik vebundan sonraki sayılarımızda da bu tür yanlış bilinenkonularda bilgilendirme yazılarına devam edeceğiz. Busayımızda, ofis işlemleri konusunda açık kaynaklısistemlerde ev ve iş yeri kullanıcılarını bekleyen birkolaylıktan bahsedeceğiz.Ofis yazılımları arasında kendinden oldukça fazla sözettiren Openoffice.org, bir özgür yazılım ürünü olarakkarşımıza çıkmakta. Bu yazılım bütün Linuxdağıtımlarında kurulu olarak geldiği gibi, Windows veMacOS sürümleri de mevcut. Ubuntu 8.10'daOpenoffice.org 2.4 öntanımlı olarak geliyordu. Ubuntu9.04'te ise bu yazılımın son sürümü olan 3.0 sürümüöntanımlı olarak görüyoruz.Openoffice.org'un diğer ofis yazılımlarına göre bazıavantajları var. Openoffice.org, oldukça fazla dosyaformatını destekliyor. Bir dosyayı kaydederken onuhangi formatta kaydetmek İstediğinizibelirleyebiliyorsunuz. Hiçbir lisans sorunuylauğraşmadan bu yazılıma sahip olduğunuz gibi yazılımgüncelleştirmeleri Ubuntu'nun kendigüncelleştirmeleriymiş gibi güncelleme yöneticisiylekurulabiliyor. Oluşturduğunuz bir dosyayı bir e-maileek dosyası olarak koymak için sol üsteki kayıtmenüsündeki mektup simgesini tıklayabiliyorsunuz vebu noktada Openoffice.org'un Evolution Postaİstemcisiyle uyumlu çalıştığını göreceksiniz.Openoffice'nin Windows sürümü Internet Explorer ileyeterince uyumlu çalışamazken Mozilla Firefox ile tamuyumlu çalışıyor (Linux'da de öyle). Böylece İnternetortamından kopyaladığınız yazıları karaktertanımlaması veya tablo sorunları olmadan kolaycayapıştırabiliyorsunuz. Openoffice'nin veri tabanı,yamaları ve öntanımlı olarak gelmeyen diğerprogramlarını da Ubuntu'nun yazılım deposundakolaylıkla bulup kurabilirsiniz. Şimdi tek tek ofisyazılımlarına göz atalım:Kelime İşlemci (Writer)Ofis yazılımları içerisindeki “Word” yazılımlarınınkarşılığıdır. Uygulamalar > Ofis > Openoffice Kelimeİşlemci yolunu takip ederek açabilirsiniz. Resimde degördüğünüz gibi menüleri kullanıcının yabancılıkçekmeyecek şekilde, belli standartlar dahilindehazırlandığını görüyoruz.

OFİS YAZILIMLARI36Yazılarını yazdığınız beyaz ekranda bulunan çerçevekağıdın kenarlarını ayarlamanızı sağlıyor. Yukarıdakimenülerde ise karakterlerin boyutunu, türünü, renginive kalınlığını ayarlayabiliyorsunuz. Yazıları sağa, sola,her iki yöne yaslayabiliyor ya da ortalayabiliyorsunuz.Yine hem üst taraftaki kısa yollar hem de sekmelersayesinde tablo, grafik, resim, özel alan, not, dipnot vehatta video ve ses eklemeniz mümkün. Yine bu kısayollogolarının arasında bir gezgin kısayolu, veri tabanı,önizleme, köprüler, yardım menüleri kısayolları var.En dikkat çeken kısa yolu ise pdf kısayolu. Bu tuşabastığınız zaman yazdığınız yazıyı pdf olarakkaydedebiliyorsunuz. Görünüm menüsünden bukısayolları ve çerçevelerin hangisinin etkin olacağınısiz belirleyebiliyorsunuz. Dosyayı kaydettiğinizde isesadece dizini değil, dosyanın türünü debelirleyebiliyorsunuz, odt, doc, pdf dahil olmak üzere16 dosya formatı mevcut. Parolalı kaydet kutucuğunuda tıklarsanız dosyalarınıza şifre koyabilirsiniz.Hesap Çizelgesi (Calc)Ofis yazılımları içerisindeki “Excel” yazılımlarınınkarşılığıdır. Uygulamalar > Ofis > Openoffice HesapÇizelgesi yoluyla girebiliriz.Kelime İşlemcideki menülerin hepsi burada da mevcut,ayrıca bir hücreyi tıklayıp orada matematiksel her türlüişlemi diğer yazılımlarda olduğu gibi, belli standartlarkullanılması nedeniyle kolayca yapabilirsiniz. Kenditablolarınızı ve listelerinizi oluşturup bunu pdf formatıda dahil istediğiniz formatta kaydetmeniz mümkün.Özellikle iş yerlerinin çok işine yaracaktır bu yazılım.Tablo düzenlerken, hesaplama yaparken size her türlükolaylığı sağlayabilecektir. Bu yazılım sayesindetablolarınıza ses ve görüntü de ekleyebilir böyleceonları daha anlaşılır hale getirebilirsiniz. Kısayoltuşlarının arasında para birimlerini, yüzdeleri vesayısal sıralamaları yapmanıza yardımcı olacak tuşlarda mevcut.Sunum (Impress)Ofis yazılımları içerisindeki sunum hazırlamayazılımının karşılığıdır. Uygulamalar > Ofis >Openoffice Sunum yoluyla ulaşabilirsiniz.Bu yazılımda da dosyalarınızı istediğiniz sunumformatında kaydetme imkanınız var. Programı ilktıkladığınızda karşınıza çıkan sunum sihirbazı sizenasıl bir sunum oluşturacağınız konusunda yardımcıolacaktır. Hazır şablonları kullanabileceğiniz gibikendi şablonlarınızı yaratmanız da mümkün.Sunumlara istediğiniz türde grafik, resim ve yazıekleyebilirsiniz. Yukarıdaki Slayt Gösterisi sekmesiyardımıyla slayt gösterinizi başlatabilirsiniz. Eklemenüsünden ses ve video da ekleyerek slaytlarınızıgörsel açıdan zenginleştirebileceğiniz, gibi sunumyaparken konuşma yapma zahmetinden de kurtulmuşolursunuz. :)Solda gördüğünüz menü sayesinde slaytların birbiriniardına ekleyip sıralayabilirsiniz, sağda gördüğünüzmenü ise bunu yaparken istediğiniz şablonu size hazırolarak sunacak ve sizi zahmetten kurtaracaktır.Sonuç olarak gördüğünüz gibi kapalı kaynaklı işletimsistemlerinde yaptığınız bütün ofis işlemlerini Linuxdağıtımlarında da kolayca yapabilirsiniz, hattayukarıda bahsettiğimiz gibi bu işi büyük keyif alarakkolayca yapabileceksiniz. Yine dosyalarınızıistediğiniz gibi kolay ve güvenli bir biçimde saklamaimkanınız, kolayca e-maile dönüştürme veya yazdırmaimkanınız ve hatta tarayıcıyla uyumlu çalışan ofisyazılımınız sayesinde elinizdeki belgeleri de ofisdosyalarınıza aktarma imkanına sahipsiniz.Yazar:İletişim:Okan AKINCIxrumer756@gmail.com

GNU/LİNUX İÇERİKLİ E-DERGİLER37EniXma Editörü Tanju TAŞÇILARile Röportaj; "Özgür Yazılım'dae-derginin Önemi "Her ay sizlere bu bölümde , açık kaynak alanındatecrübe sahibi isimlerle yaptığımızröportajları sunmaya gayret göstereceğiz. Bu ay,istikrarlı bir yayın hayatı ve kaliteli içeriğiyle, e-dergiler arasında saygıdeğer bir yere sahip olaneniXma Dergisi'nin editörü Tanju Taşçılar ileyaptığımız röportaj ile karşınızdayız.1- Tanju bey kendinizi kısaca tanıtır mısınız?2002 yılında Linux ile tanıştıktan sonra 2003 yılındanbu yana yalnızca Linux kullanan, özgüryazılımın verdiklerine karşılık elinden geleni yapmayaçalışan iyi bir Linux kullanıcısı olarakkendimi tanımlıyorum. Asıl alanım mikroişlemcilidevrelerin tasarımı ve programlanmasıdır. 53yaşındayım.2- Öncelikle eniXma hangi fikir ekseninde oluştu?Özgür yazılım ve Linux'un ülkemizdeki geçmişiaslında oldukça uzun. Bu zaman içinde birçokdeğerli arkadaşımız gerek bilgisayar dergilerindeyayınlanan çeşitli makaleler olarak gerekseyazılan kitaplarla, birçok belgeyi hazırlayıpsunmuşlardı. eniXma'nın ilk sayısının çıktığı 2006yılından kısa bir süre öncesine kadar Penguence ve e-Lapis gibi iki e-dergi 5'er sayı çıkarmışlarancak devamı gelememişti. Bunun yanında benim deyazı yazdığım LinuxNet dergisi yine benzeribir hizmetin sonunda aynı sonucu paylaşmıştı.Hızla gelişen özgür yazılım ve Linux için ülkemizdeözellikle düzenli olarak çıkacak bir aracabüyük bir ihtiyaç vardı. İşte bu boşluğu doldurmak içineniXma doğdu.Bu aracın misyonuna en uygun olacak şekildetasarlanması gerekliliği vardı. Aksi halde sonumuzöncekilerden farklı olmazdı. eniXma genel olaraközgür yazılım için bir bilgi paylaşım aracı olarakonun çalışma prensiplerini yansıtacak şekildeyapılandırıldı. Bunun, özgür yazılımın temelalınmasının dışında temel iki prensibi; düzenli olarakçıkma ve Linux dağıtımlarına eşit uzaklıktı.En önemli prensip, eniXma'nın özgür yazılım veGNU/Linux felsefesine bağlı olmasıydı. Bu açıdankonularımız arasında bu felsefeye aykırı şeyler ileözgür olmayan yazılımlarla ilgili şeylerolmayacaktı.Düzenli olarak çıkma önceki benzerlerinin en büyüksorunlarından birisiydi. Bunu aşmak içingerekirse tek yazı ile bile, ancak zamanında sunulmasıilk prensiplerden biri olarak kabul edildi.Dağıtımların Linux'un ayrılmaz bir parçası olması vedağıtım savaşlarının kimseye bir yararsağlamaması Linux forumlarından iyi bildiğimiz birkonuydu. Genel olarak tüm Linux dağıtımlarınıkucaklamak üzere çıkacak olan eniXma'nın bu konudatavrı kesin ve net olarak belirlendi: Linuxdağıtım savaşlarından uzak durulacaktı. Sonuçta Linuxdağıtımları ile sağlananların %99'u tümözgür yazılım topluluğu tarafından ortak emek ilegeliştirilip sunulmakta iken geriye kalan %1 ileuğraşmanın bir gereği yoktu.Bu bakış açısı ile yola çıktık ve elimizden geleniyaparak bugüne kadar geldik.3- Ekibinizi nasıl oluşturdunuz?Bir özgür yazılım yayını çıkarmamızın gerekliliğiüzerine eniXma'yı birlikte kurduğunuz değerliarkadaşımız Gökşin Akdeniz ile konuşurken önceliklekendi gücümüzü ele almıştık. Gençliğimdekigazetecilik deneyimim nedeniyle bugün de hala devamettiği şekilde kapak, sayfa tasarımı ileyazıların kontrolü ve scribus ile pdf oluşturulmasınıben üstlenmiştim. Bu gibi konularda inisiyatifve sorumluluk başarının ilk şartlarındandı. eniXma'nınprensipleri netleştikten sonra genç veyetenekli arkadaşımız Recep Ayan'ı da aramıza alarakilk eniXma'yı ve sitenin ilk halini oluşturupyola koyulduk. İlk sayının duyulmasının hemenardından prensiplerimizi uygun gören ve yazıyazabilen arkadaşlarımız aramıza katılmaya başladılar.Ekip konusunda özellikle eniXma ekibinden biriolmanın herkese açık olduğunu belirtmek isterim.Bizim tanımımızda eniXma özgür yazılım için bir bilgipaylaşım aracıdır. Çalışma prensibimiz deaynen özgür yazılımın geliştirilmesinde olduğu gibigönüllülük ve prensiplere uymaçerçevesindedir. Bu nedenle eniXma ekibi sabitdeğildir ve katkıda bulunacakları her zamanaramızda görmek isteriz.4- eniXma yıllardan beri her ay düzenli olarakyayınlanıyor. Bu bizi çok sevindiriyor. Busürekliliği ne sağlıyor ?Öncelikle süreklilik işin başında kararlaştırdığımıztemel ilkelerimizden birisi. Bunungerçekleştirilmesi için diğer prensiplerimizin yanındasorumluluk ve inisiyatif kullanma gelmekte.Özgür yazılım ile ilgili başarılı projelerde bu özellikleöne çıkan bir konudur. Biz işin başındageleceği görerek sağlam bir prensipler temeli oluşturupbunun uygulanması için kararlılıklaçalışarak sürekliliği sağlıyoruz. Bunungerçekleşmesinde yazarlarımızın sorumluluk gösteripözveriile zaman ve emek harcayarak yazılarını yazmalarıbüyük önem taşımaktadır. Yazarların tamamengönüllülük çerçevesinde katıldıkları göz önünealındığında bunun önemi daha da artmaktadır.

GNU/LİNUX İÇERİKLİ E-DERGİLER385- Dergiyi yayınlama aşamasında bu kadar geçen süreiçerisinde yaşadığınız en büyük sorunnedir?En büyük sorunumuz sitemizin servis sağlayıcısınınbize sunduğu aylık limit idi. Bu limit ile 400kadar indirme yapılabiliyordu. Bu konuyu özgüryazılım konusunda hassas olan değerliarkadaşlarımızın katkıları ile çözdük ve kendilerinemüteşekkiriz. Sorunu baştan görerek çözmemizçok iyi oldu. Çünkü ilk sayıdan itibaren bu sayının çoküzerine çıktık.6- Bu ay dergi çıkmayacak veya yetişemeyecekkorkusuna hiç kapıldınız mı?Bugüne kadar her ayın son günü akşam saat 10civarında yeni eniXma yerini aldı. Prensiplerimizgereği çıkmama gibi bir durum söz konusu olmazdızaten. Bu açıdan değil ama, bizim telaşımızyazıların yeterli olup olmayacağı konusundaydı.7- eniXma GNU/Linux dünyasının tam olarakneresinde duruyor?Çok yakında 32.'si çıkacak olan eniXma alanında enuzun faaliyet gösteren bir e-dergi. Yalnızcaülkemizde değil tüm dünyada durum böyle. Türkçebilmeseler bile yurt dışından tanıttığımızarkadaşlarımız hayran kalıyorlar.GNU/Linux felsefesi açısından bakıldığında, eniXmaher zaman felsefeye uygun davrandı ve buşekilde de devam edecek. Özgür yazılım veGNU/Linux teknik bir 'açık kaynak' meselesinden çokbir felsefi yaklaşımdır. Bu yaklaşımın tanımı GPLlisansında somutlaşır. Felsefe konulu birçokyazımız yer aldı. Burada birçok konuda okurlarımızıbilgilendirdik.GNU/Linux felsefesine uygunluğun bir başkagörünümü de yazıların konularının seçiminde ortayaçıkmakta. Bizde özgür yazılımlar yine özgür işletimsistemleri üzerinden ele alınır. Bunun birörneği olarak OpenOffice.org gibi çok platformluyazılımların özgür olmayan bir işletim sistemiolarak Windows üzerinden anlatılması bizde yerbulmaz. Benzeri şekilde özgür yazılımın 'özünü'yaralayan 'mono' gibi ajan yazılımlar da eniXma'da yeralmayacaktır.Burada bir konuya daha değinmek gerekir. eniXmayalnızca GNU/Linux'u değil aynı zamandalisansı farklı olsa da bir başka özgür işletim sistemiolan BSD'yi de konu olarak almaktadır. Bualandaki yazılarımız Türkçe kaynak olarak başkayerlerde bulamayacağınız yazılardır.8- Türk Linux Toplulukları hakkında gorüşleriniznelerdir?Bir iki yıl öncesine kadar farklı dağıtımları kullananLinux taraftarları belirli birkaç forumçevresinde toplanmışlardı. LinuxNet, Lapis ve pardusforumları bunlardan sayabileceklerimdir. Sonzamanlara gelinirken daha çok dağıtım temelinde birayrışma yaşanmakta ve bu süreçtamamlanmaya doğru gitmekte. Bunlardan önemliolarak gördüğüm son bir-iki yıl içinde kurulanÖzgürlük İçin, Ubuntu ve Mandriva forumları oldu.Burada Pardus Linux dağıtımı için iki grubunvar olması dikkati çekmekte. Özgürlük İçin vePardusLinux.org adlı bu 'düşman kardeşler'arasındaki ilişkiyi hoş karşılamıyor ve onaylamıyorum.Linux topluluk projelerinin dışında bir de ülkemizde

GNU/LİNUX İÇERİKLİ E-DERGİLER39Linux'u 'resmen' temsil eden LinuxKullanıcıları Derneği - LKD bulunmakta. Linuxkullanıcıları LKD'yi daha çok düzenlenenşenliklerde duymakta. Bununla birlikte LKD'nindernek olması nedeniyle ülkemizde Linux'uresmen temsil ettiğini ve bu nedenle linux.org.tradresine sahip olduğunu, sağladığı sunucularlaLinux'a hizmet verdiğini bilmek gerekir. Ancak buradakişisel düşüncem olarak LKD'nin fiilenyalnızca bir Linux dağıtımına, Pardus Linux'a, ait gibiolması hoş bir durum olmadığıdır.9- Diğer özgür yazılım dergilerini kendinize rakipolarak görüyor musunuz?Bu mümkün değil. Biz eniXma olarak özgür yazılımve Linux için kendi payımıza düşeni yapmayaçalışan gönüllü insanlarız. Amacımız bu iken, bizimleparalel olarak Linux'a yarar sağlayan diğerdergilerin varlığı yalnızca bizi mutlu ediyor. BizeniXma'yı çıkarırken düşündüğümüz sonuçlardanbirisi de eniXma'nın o gün için var olmayan e-dergileriçin gelecekte örnek olması idi.10- eniXma dışında açık kaynak olarak geliştirdiğinizbir proje var mı?Yazılım olarak eniXma'da Lazarus kullanımına örnekolarak da yer almış olan oldukça basit biruygulama olarak ICPins var.11- GNU/Linux dünyasına ve Türkiye'dekiGNU/Linux topluluklarına katkılarınızıöğrenebilir miyiz?Linux kullanmaya başladıktan sonra geriye bir şeylerverebilecek hale geldiğimde, önce kendi sitemolan www.elektronist.com 'da küçük küçük yazılaryazmaya başladım. Bu eniXma'ya kadar devametti. LinuxNet forumunda moderatörlüğüm uzun zamandırsürmekte. Yakın bir zamanda damandrivarturkiye forumunun kurulumunda yer aldım veorada yöneticiyim. Son olarak kısa bir süreönce kullanmakta ve gelişimine katkı sağlamayaçalışmakta olduğum Mandriva Linux için yeniyapılandırılan Mandriva Meclisi gruplarında Türkiye'yitemsil etmekteyim.12- Tercihen hangi dağıtımı kullanıyorsunuz? Tercih etmesebebiniz nedir?Linux ile tanıştığımdan 5-6 ay kadar sonra Mandrake 8.2kullanmaya başladım. O zamandan buyana başka dağıtımları zaman zaman denesem de tektercihim ve temel sistemim Mandriva oldu.Bugün geliştirmesine de paket hazırlama ve çeviri ile fiilenkatılmaya çalıştığım Mandriva Linux,GNU felsefesine uyan, açık geliştirme sistemine, ensağlam depo sistemine sahip, Linux gelişiminien ön sıralarda götürmekte olan, yeni kullanıcıdanen tecrübeli kullanıcıya kadar herkese hitap eden,donanım tanıma ve desteği en iyi olanlardan veözellikle de Mandriva Denetim Merkezi ilerakipsizolan bir Linux dağıtımı. Benim tercih ettiğimKDE masaüstü ortamında ise özellikle KDE 4 ileenönde yer almakta.Mandriva Linux, Ubuntu kadar çok olanağa sahipbüyük bir geliştirici kadrosu yerine küçük birgrup olsa da, çok başarılı işler yapan bir dağıtım.Başta KDE4 olmak üzere Gnome, Xfce ve Lxdegibi masaüstü ortamlarına tam desteği bulunmakta.Özellikle Türkçe desteği konusunda, kendileriniulusal olarak ilan edenlerden, diğer etmeyenlergibihiçbir geri kalır yeri bulunmuyor.Son olarak derginiz SUDO ile ilgili bazıdüşüncelerimi belirtmek isterim. Her şeyden önceböyle birdergiyi çıkartmanız beni çok memnun ediyor. Sizebaşarılar dilerim. Yardımımı talep edersenizelimden geleni yaparım. HazırlanmasındaeniXma'da olduğu gibi yalnızca özgür yazılımlarıkullanmanız büyük bir artınız.Teşekkür ederim.Röportaj teklifimizi kırmayıp sorularımıza verdiğiders/tecrübe niteliğindeki cevaplarındandolayı Tanju Bey'e teşekkür ediyoruz, yeniröportajlarla karşınıza çıkmak üzere,özgür ve u/mutlu günler...

UBUNTU-TR WİKİ40Ubuntu-Tr Wiki DeğerlendirmesiUbuntu Wiki: Dünü Bugünü YarınıSanırım herkes ömrünün bir zamanında vikipedi'yigörmüş, duymuş ya da kullanmıştır. Kendisi geneldeöğrencilerin ödev yapacağı zamanlarda akla gelir. Yada babaları duyduğu bir şeye bakar. Genelde insanlarüreticisi değil tüketicisidir. Aslına bakarsanız vikipedi,bir zamanların kütüphanelerini dolduran büyükansiklopedilerin web halidir.İşte bizim Ubuntu'nunda böyle bir ansiklopedisi var:Ubuntu Wiki.Ubuntu wiki 1.022 kullanıcı, 222 makale, 3.124değişiklik ile şu an için küçük bir wiki. Zaten onugeliştirmeye çalışan ekipte küçük: 3 wiki tayfası, 2wiki tayfası stajyeri.Ubuntu Wiki şu an için sesini duyurmaya çalışan birproje. Ekipte sesini çıkartmaya çalışan bir ekip. Enazından biz kendimizi öyle görüyoruz. Teslimaldığımız wiki' yi süslüyor, temizliyor, düzenliyor,belkide en önemlisi büyütmeye çalışıyoruz. Bu konudabazı projeleri tayfa içerisinde üretiyor ve uyguluyoruz.Eğer bu yazıyı buraya kadar okumuş ve buradan sonrada okumaya niyetli iseniz bu güne kadar neyaptığımızı, bugün ne yapmakta olduğumuzu ve yarınne yapmayı planladığımızı anlatacağız.Ubuntu Wiki: DünüUbuntu wiki aslen 5 Haziran 2008 de başlatılan birproje. Wiki'yi oluşturmaya çalışan şimdiki ekip -yanibiz- ise 20 Şubat 2009'dan beri görev yapıyor.Ubuntu Wiki: BugünüUbuntu wiki projesinde çalışmaya gönüllüolduğumuzda elimizde temel bir wiki vardı. Bir çokyazısı vardı. Fakat pek düzeni yoktu. En azından anasayfası Eren Kovancı sayesinde oldukça renkli haldeidi. Bir yandan toplantılar, bir yandan düzenlemeleryaptık. Bazı projeleri oluşturup bu güne geldik.Stajyer Tayfa ProjesiEkibimiz oldukça küçük. Fakat ilk işe başladığımızdabu ekip daha da küçüktü. Kime sorsak yardımcıolmaya gönüllüydü, fakat gerek zaman, gerek diğerişler devamlı görev alma konusunda insanlarıendişelendiriyordu. Bunun ürünü olarak çıktı stajyerwiki tayfası.Stajyer wiki tayfası, kendini adı ile tam olarakanlatıyor. Stajyer mühendis, doktor gibi bu da tayfanınstajyeri. Sürekli çalışmaya zamanı olmayan, ama biryandan da bir şeylere yardım etmeye çalışan gönüllüleriçin bir statü. Belirlenmiş açık görevleri olmamasınakarşın wiki tayfasına yardım etmek için. Bu projesonucunda çok faydalı bir de tayfa elemanı kazandık.Stajyerlik projesi, dergi tayfasında da kullanılması iseayrı bir mutluluk bizim için.KategorilendirmeAz öncede belirttiğimiz gibi wiki' ye gönüllüolduğumuzda içinde bazı yazılar vardı. Bir çoğuoldukça faydalı yazılardı fakat biraz çeki düzenvermeye ihtiyaç duyuluyordu. Genel sorumluları dabolca rahatsız edip soru sorarak bir kategori ağacıoluşturduk kendimize. Şu an bir ana dalda 5kategorimiz, 31 alt kategorimiz var.Ayrıca wikide olan maddeler de bu kategorilerde

UBUNTU-TR WİKİ41yerini aldı. Yeni yazılanlarda hemen yerlerini alarakdüzen içerisinde ilerliyor.Diğer TayfalarDiğer tayfalarla da birliktelikler oluşturmayaçalışıyoruz. Hatta onları belkide rahatsız ediyoruz.Örneğin wiki üzerinde bir Türkçeleştirme çizelgesi veAskıdaki çeviri var.Dergi Tayfası ile ilişkimizin en açık örneği iseokumakta olduğunuz bu yazı.Ve Ana sayfaUbuntu 9.04'ün çıkışıyla bizde ana sayfamızıyeniledik. Yeni bir yüzümüz oldu. Artık sayfamız dahabir renkli. Çok kullanılan bazı linkleri öne aldık. Herne kadar yavaş güncellense de duyurularımız ve güncelolaylar sayfamız var.Bu yazıdan önce yaptığımız son büyük iş ise, yazılımsayfamız. Artık alt sayfaları ve yeni bir yüzü var.Ayrıca sanırım nuvoX simge paketi geliştiricilerine debir teşekkür borcumuz var.Ubuntu Wiki: YarınıYarın ne olur açıkçası bizde bilmiyoruz. Ama yarın,bugünden daha iyi olsun diye elimizden gelen özenigösteriyoruz. Yapılacak işlerimiz bitmiyor. Örneğinsırada donanım sayfası var.Bizimle Çalışmak İster Misiniz?Yazıda da söylediğimiz üzere, halen küçük birtayfayız. Bizimle çalışmak isteyen kişiler arıyoruz.Maaş: Özgür yazılıma katkı yapma mutluluğu,kullanıcıların teşekkürü.Sosyal olanaklar: Wiki acemiliklerine sınırsız destekÇalışma zamanları: Size kalmış....Yazar: Can ŞAYANİletişim: canosayan@hotmail.com

HABERLER42Gnu/Linux Dünyasından HaberlerYazılım tekeline 10.darbe; Ubuntu 9.04 Jaunty Jackalope (Notebook-Netbook)Geçtiğimiz ayın önemli olaylarından biri şüphesiz, Ubuntu 9.04 Jaunty Jackalope’nin23 Nisan tarihi itibariyle kararlı sürümünün yayınlanması oldu. Linux Kernel 2.6.28,Gnome 2.26, Ext4 dosya sistemi desteği ve eklenen diğer yeni özellikler dışında dikkatçeken bir diğer nokta ise, 9.04 ile birlikte duyurulan netbook sürümü oldu. Masaüstüve dizüstü sürümlerine göre daha farklı bir arayüze sahip olan netbook sürümününhızı, kullanılan donanımı sorunsuz tanıması ve sürücü problemi yaşanmaması busürümü deneyerek ilk izlenimlerini paylaşan kullanıcılardan oldukça yüksek not almışgibi gözüküyor. Öyle ki, Linux işletim sistemiyle pazara sunulan netbook modelleriylebirlikte Microsoft’un 20 yıl sonra ilk defa satışlarında düşüşe geçtiği söylenirken,netbook için özel olarak tasarlanan bir işletim sisteminden sonra Microsoft’un budurum karşısındaki tutumu nasıl olacak bunu da önümüzdeki günlerde göreceğiz.Zemberek ile imlâ hatalarına son! Zemberek Ubuntu'daUbuntu kullanıcılarını sevindiren ve bir süredir beklenendiğer bir yenilik ise, Türkçe imla denetimi yapabilenZemberek eklentisi. Firefox, Pidgin, Gedit ve diğer benzeruygulamalar altında Türkçe imla denetimi yapabileneklentiyi kullanabilmek için ise Ubuntu 9.04 JauntyJackalope ya da daha üst sürümlerin kullanılmasıgerekmekte. Ubuntu Türkiye ekibinin kullanılmasınıtavsiye ettiği eklenti ve kurulumu hakkındadetaylı bilgiye:http://forum.ubuntutr.org/index.php/topic,8305.msg101522.htmladresindenulaşabilirsiniz.Firefox, hız iddiasını 3.5 Beta 4versiyonu ile sürdürebilecek mi?Mozilla, Firefox 3.5’i çıkarmayahazırlandığı şu günlerde, son beta sürümüFirefox 3.5 Beta 4 sürümününduyurusunu yaptı. Web uyumluluğu ilehız ve performans açısından oldukçabüyük yenilikler olacağı açıklanan buyeni sürüm, bir süredir üzerindegeliştirme çalışmaları yapılan Gecko1.9.1 motoruylabirlikte geliyor. İnternet üzerinde gizli gezinme, javascript kodlarını daha hızlıçalıştıracağı belirtilenyeni javascript motoru TraceMonkey , HTML5 desteği, indirilebilir yazı tipleri ve yeniCSS özellikleri, betasürümünün ilk bakışta göze çarpan özellikleri. Türkçe dahil 70 dil seçeneği bulunanFirefox 3.5 Beta 4 sürümünü bilgisayarlarına yükleyerek kullanmak isteyenler içinbağlantı adresi; http://www.mozilla.com/en-US/firefox/all-beta.html

HABERLER43Optik diskte yeni sınır 500GB1,44 MB veri saklayabilen disketlerden, 32 GB veridepolayan parmak belleklere geldiğimiz şu günlerdeGeneral Electric firması 500 GB veri yazdırılabilenoptik disk ürettiklerini açıkladılar. Henüz laboratuaraşamasındaolan, ürün geliştirme çalışmalarına devam edilen vemikro holografik disk olarak adlandırılan bu yenibuluş, 100DVD’nin saklayabileceği veriden daha fazlasınıdepolayabiliyor. Boyut olarak normal bir DVDbüyüklüğünde olan optik diskler için öncelikli olarakarşiv endüstrisi düşünülmesine rağmenGeneral Electric bu diskleri rahatlıkla evkullanıcılarının da kullanabileceğini söylüyorlar. Tabii,500 GB boyutundaki bir diske verilerin yazdırılması,okutulması, istenilen dosyanın bulunması nekadar tahammül edilebilir orası apayrı bir konu.Oracle kodlarını açıyor mu?2008 yılının Ocak ayında MySQL'i de bünyesine dahil eden bilişimdevlerinden Sun Microsystems'i Oracle'nin satın almasıyla birlikte,özgürlükler dünyası Linuxkullanıcılarının sıklıkla sorduğusorulardan biri de, OpenOfficeyazılımını gelecekte nelerin beklediği.OpenOffice pazarlama müdürüMcCreesh'in açıklamasına göreyazılımın, bundan sonra da tamamenbağımsız bir proje olarak devam edeceğive Oracle'den bağımsız olarakgeliştirileceği tahmin ediliyor. Ancak birkısım yazılım geliştirici ve kullanıcıgrubunun düşüncesi ise, OpenOfficeyazılımının arkasında Oracle'ninolmasının, Microsoft Officeprogramlarına karşı OpenOffice'i dahaüst sıralara taşıyacağı yönünde. Şimdiliksadece bir tahminden öteye gidemeyenbudüşünceler karşısında bakalım Oracleönümüzdeki günlerde herhangi biraçıklama yapacak mı?Kaynaklar:http://www.pcmag.comhttp://www.webmonkey.comhttp://news.cnet.comhttp://www.technewsworld.com/http://www.pcworld.comhttp://www.ntvmsnbc.comYazar:İletişim:Taha GÖKDENİZtgokdeniz@gmail.com

UBUNTU GÜNCESİ44Bir Aceminin KalemindenBir Aceminin Kaleminden...-Acemilikten geminin tayfalığına uzun ince bir yol-Merhabalar...Bu yazıyı yazabildiğime hala inanamıyorum. Zirabambaşka bir dünyanın içinde, bambaşka insanlararasındayım. Aslında bu yazıyı kaleme alış amacım,Linux tabanlı işletim sistemlerinden herhangi birine -ama özellikle Ubuntu'ya- geçiş yapmak isteyen amaakıllarında bazı soru ve ünlem işaretleri olan,tereddütler yaşayan arkadaşlarımızın yüreklerine suserpmek. Dilerseniz, hemen başlayalım.Linux'la ilk tanışmam aslında birkaç sene öncesindeedindiğim Dizüstü bilgisayarda kendiliğinden yüklügelmesi idi. Ancak ben bilgisizliğimden dolayı, Dahaaçılış ekranını bile görmeden bilgisayarı CD'denbaşlatıp, Windows CD'sini de takıp, formatabaşlayarak, yıllardır tekrar etmekte olan hatama biryenisini eklemişim. Taa ki...Evet taa ki 12 Mart 2009 tarihine kadar. Aslında butarihten de bir hafta öncesinde başlıyor Ubuntumaceram. Zira 1 haftaya yakın forumumuza kayıt bileolmadan ziyaretçi olarak derinlemesine bir incelemeyapıp, daha sonra kayıt olmuştum.Intrepid Ibex sürümünü resmi sitesinden indirip, CD'yeyakmıştım. Tabii ki içimde korkularım vetereddütlerim vardı.Nelerdi bunlar; USB ADSL modem kullandığım içininternete bağlanamama ya da internete bağlanmaktasorun yaşamak. Sizlerin de bildiği gibi Ethernetmodemlere göre biraz daha meşakkatli bir tanıtımsüreci oluyor USB modemlerin. Ekran kartımın AtiRadeon olması da yine tereddütlerimden biri idi. Bir deGigabyte ana kartım.Hani “sakınan göze çubuk batar” dediği gibiatalarımızın, benim de gözüme çubuk daha ilk andabattı. Kurulum esnasında aklıma gelmediği için PC'yebağlı USB aygıtları çıkarmadığımdan “StartingBluetooth” ekranında takılı kaldı her şey ve ben yineWindows'a geri dönmeye mahkum oldum.Ancak bir kez “Ubuntu sevdası” -yada ateşi diyebilirizdüşmüştüiçime. 1 hafta kadar sonra bu sefer uzundönem destekli 8.04 Hardy Heron sürümünü indirip,CD'ye yaktıktan sonra, yine kuruluma başladım.Ancak bu sefer tecrübeliydim. PC'ye bağlı USBaygıtları çıkarmıştım. :) Forumumuzda da yaptığımaraştırmalar sonucunda, benim sorun olarak kabulettiğim her donanım uyuşmazlığına bir çözümolduğunu gördüm.Kurulum bitti. USB ADSL modemimi forumda birarkadaşımızın tarif ettiği yöntemle tanıttım. (Ki şuanda aynı yöntemi USB ADSL modem kullananarkadaşlarımıza kolaylık olması açısından hem forum,hem de Wiki için resimli anlatım olarak hazırlayıpekledik.) Ekran kartımı EnvyNG isimli uygulamaylasorunsuz tanıttım. Ana kartımda da herhangi bir sorunçıkmadı zaten.Karşımda açılan dünyanın, kapıları çok geniş veyüzölçümü de çok büyüktü. Yapı gereği ihtiyacımolanı alıp, çekip gitmek ters geldiğinden dolayı zamanzaman arsızlık, zaman zaman şımarıklık ve hattazaman zaman çocukluk boyutlarındaki sorunlarımla;bilgeliğin vermiş olduğu sabır ve hoşgörü ile çözümlerüreten, büyük bir fedakarlıkla gönüllü olarak açıkkaynak kod dünyasına ruhlarını ve beyinlerini koymuşolan ustalarımızın arasına, Ubuntu-tr ailesine böylecekatılmaya karar verdim. Bu ailenin içindeki yedidenyetmişe herkes kucak açtı. Her türlü sorunda manevive teknik anlamda yanımda oldu ki, bu hala artarakdevam etmekte...1,5 aylık bir zamanda nereden nereye geldiğime şöylebir bakacak olursak; yeni bir işletim sistemine uyumsağlayıp sağlayamayacağı konusunda tereddütleri olan,nereden destek ve yardım alacağını bilemeyen biracemiden, SUDO ve Wiki tayfasına katılan birstajyere...Bunu neden yaptığıma gelince; forum bünyesindekiinsanları tanımak ve az çok forum işleyişineanlayabilmekti amacım. 12 Mart 2009 tarihinde ilkkonumu açıp, foruma kayıt olmuş ve Ubuntu'nun 8.10

UBUNTU GÜNCESİ45Aslında ben bir yerden bir yere gelmedim. Tek başımaokuyarak ya da soru sorarak gelinecek bir nokta değilbu. Bu; ustalarımızın -ki içlerinden hiç biri butamlamayı kabul etmemektedirler- gösterdikleri yoldaminik adımlar atma çabasıdır sadece.Tabii ki her şeyi bir anda kavrayabilmiş değilim.Ancak şu deneyimsiz ve bilgisiz halimle bir çokprojenin içinde yer almama büyük bir al-i cenaplıklalayık görmeleri olsun, Ubuntu ile ilgili herhangi birsorunda gösterdikleri yardımseverlik olsun, buinsanları gözümde ailem olarak görmemi sağlıyor.Biliyorum ki, sözü çok uzattım. Sanırımtoparlamamam gerekiyor artık.Anlatmak istediğim; benim de içinde bir katre olmayaçalıştığım bu okyanus çok büyük ve hepimize yer var.Yeter ki karar verip, küçük de olsa bir adım atalım.Hani “başlamak bitirmenin yarısıdır” derler ya, aslındabu okyanusta başlamak, hiç bitmeyecek olanakatılmak. Aramıza katılmak isteyecek herkese yer var.Her soruna mutlaka bir çözüm var. Yeter ki, tüm önyargılarınızdan sıyrılıp, o küçücük adımı atmayayetecek enerjiyi yüreğinizin derinlerinde bir yerdegörün, farkına varın...Hoşnut olun, hoşnut kalın...Yazar:İletişim:Volkan GÜRSOYtutunamayan@ttmail.com

Sudo Dergi TayfasıGerçek Adı Üye Adı Yetki ve Ünvanı Diğer GörevleriMustafa ALKAN ihtiyar Said Dergi Tayfası Proje SorumlusuSerdar GÜNDÜZ egitimist Dergi Tayfası Tasarım SorumlusuHalid Said ALTUNER haritsu Dergi Tayfası Dergi YazarıVolkan GÜRSOY Tutunamayan Stajyer Dergi Tayfası Dergi YazarıMurat GÜRCÜN ALpAsya Stajyer Dergi Tayfası Dergi YazarıOkan AKINCI XRumer Stajyer Dergi Tayfası Dergi YazarıAyhan AKTAŞ By_Mihni Stajyer Dergi Tayfası Dergi YazarıOğuzcan NAS Oguzcana Stajyer Dergi Tayfası Dergi YazarıTaha GÖKDENİZ jazzistan Stajyer Dergi Tayfası İmla DenetçisiSUDO, Creative Commons (CC) by-nc-nd ile lisanslanmıştır.Not: SUDO, Gimp ve Scribus gibi özgür tasarım araçlarıkullanılarak hazırlanmıştır. Kullanılan içerikten yazarlarısorumludur. SUDO, GNU/Linux dağıtımları altında sorunsuzolarak görüntülenir.SUDO Aylık e-dergiMayıs_2009@Sayı_7