“Mücadeleye Hazırız!” - Özgürlük için...

içindekilerkünye03.04-12.12.13-18.19.20-22.23-24.25-27.28-33.34-37.38-39.40-41.42-43.43.44-45.46-57.58.EditördenHaberlerÖzgür PençeRöportaj: Önder YETİŞ - “Mücadeleye hazırız...”Fikri Mülkiyet Mi? Fikri Mükemmeliyet mi?Özgür Lisans ve EULA FarkıÇanlar Kimin İçin Çalıyor?Hesap Tablosunda Farklı Yönde SayfalarEn İyi 25 Linux OyunuGimp - Katmanlar DünyasıŞeften OpenOffice.org ReçeteleriPidgin ile Bağlan HayataPlasma - yaWP Hav DurumuPlasma - Drop to ImagesHackYabancılara Pardus’u TanıtmakRöportaj: Ali IŞINGÖR - “Çekip gidilecek yer olmadığında...”Son SayfaBu sayının editörü:Alper SOMUNCUBu sayıda katkıda bulunanlar:Abdurrahman Olğaç, Ahmet Hiçyılmaz,Akın Ömeroğlu, Ali Işıngör,Aydın Gündüz, Ayhan Yalçınsoy,Ceyhun Alyeşil, Deniz Ege Tunçay,Eren Türkay, Erkan Tekman,Gizem Belen, Göktuğ Korkmaz,Hakan Hamurcu, Hamit Giray Nart,Hüseyin Sarıgül, Murat Mıhcıoğlu,Necmetin Betiger, Seval ÜnverTasarım:artistanbul(Deniz Ege Tunçay)Özgürlükİçin e-dergisi,Creative Commons(by-nc-sa) 3.0 ile lisanslanmıştır.Pardus ismi ve logosu,TÜBİTAK UEKAE’nin tescilli markasıdırBu yayın, Özgürlükİçin topluluğu tarafındanhazırlanmaktadır.02

editördenAlper SOMUNCUalpersomuncu@gmail.comHedefi olmayan insan, rotasız gemi gibidir!Hikâyenin başlangıcı, bundan yaklaşık dört yıl öncesine,Özgürlükİçin’in olmadığı o karanlık devirlere dayanıyor. Üniversiteyıllarında, Linux laboratuvarı kurma fikrimi Öğr. Gör. SuhapŞahin’e ilettikten bir süre sonra, kendimi derme çatma bir salonda,çalışması mucize olarak görülen bilgisayarlara Pardus kurmayaçalışırken buldum. Yaşadığım her problem sonrası “parduskullanicilari”listesinden ve IRC’den yardım almaya çalıştım. Elbette,#pardus odasına ilk girişimden, Pardus’a doğrudan katkı vermeyebaşladığım zamanlara ve sonrasında aktif bir geliştirici olduğumsürece kadar bana güvenen ve desteklerini esirgemeyen KenanPELİT ve İsmail DÖNMEZ’e -ki kendisi bir özgür yazılım e-dergisiningiriş yazısında evliliği tebrik edilen ilk kişi oldu muhtemelen, tebriklerİsmail!- minnettar olduğumu belirtmek isterim. Sabahın ilk ışıklarınakadar süren muhabbetleri ve Pardus’a gönül veren insanlarındostlukları, şimdilerde tebessümle andığım güzel hatıralarım oldu.İlginçtir, üniversitede üçüncü sınıfı bitirdiğimde İsmail DÖNMEZ veBahadır KANDEMİR’in desteği sayesinde giriştiğim Pardus ile ilgiliilk iş denemem; teknik olarak hiç bir katkı sağlamamış olsa da OnurKÜÇÜK gibi güzel bir insanla tanışma fırsatı ve bununla birliktebelki de yıllarca edinilmeyecek bir tecrübe sağladı. Şu an birebirPardus ile ilgili bir iş yapmıyor olsam da; benimle aynı tecrübeyesahip meslektaşlarımdan bir adım önde olmamı ve Türkiye’nin enbüyük şirketlerinde çalışma olanağı yakalamamı, birkaç gün sürenbu başarısız iş denememde edindiğim tecrübeye bağlıyorum.Bunun yanı sıra, özgür yazılım camiası içinde bulunduğum süreboyunca öğrendiğim en önemli şey; her ne zorlukla karşılaşıyorolsam da hiçbir zaman çalışmayı bırakmamak ve hedeflerimdentaviz vermemek oldu. Benim de, Pardus ile ilk kez tanışanarkadaşlara tavsiyem şudur, sonucu ne olursa olsun daha iyisiniyapmaya çalışmaktan ve kendinize yeni hedefler tayin ederekmotivasyonunuzu yüksek tutmaktan çekinmeyin. Pardus,ilk zamanlarda kundaktaki bir bebek gibiyken,geçen bu kısa sürede emeklemeyi bırakıpayaklanmaya başlayan, muadil özgür yazılımürünlerine kafa tutan bir işletim sistemihaline geldi. Hayatın birçok alanında dabaşarılı olmak isteyen bilgisayar mühendisiarkadaşlarıma gösterebileceğim en iyiörnek, sanıyorum Pardus’un bu gelişimidir.Bu gelişimde en büyük pay kuşkusuz,Özgürlükİçin topluluğuna ait. “Nasıl”yazılarından, paket ve oyun incelemelerinden yada forumda birbirine destek olan kullanıcılarındanbahsetmeyeceğim. Benim asıl bahsetmek istediğim,Özgürlükİçin’in, bir “Özgür Yazılım Ekosistemi”oluşturmasıdır. İnanıyorum ki, Özgürlükİçin’in enbüyük başarısı; Linux kullanıcılarına özgür yazılım kültürününgerçekte nasıl olduğunu göstermesi ve bu düşünceyi yaymasıdır.Artık insanlar özgür yazılımları özgür yazılım felsefesini özümsemişve bu kültürü edinmiş bir şekilde kullanıyorlar. Kuşkusuz bugelişimde büyük pay sahibi olan Sevgili Ali IŞINGÖR’e minnettarız.Bu ayki e-dergimizi keyifle okuyacağınızı ümit ederek, her zamankendinizi motive edecek hedeflerinize doğru yılmadan çalışmanızıdiliyorum. Unutmayın, “Hedefi olmayan insan, rotasız gemi gibidir.”03

haberlerÖzgürlükİçin Haber MerkeziEndülüs’te Penguenle Raksİspanya’nın özerk bölgesi Endülüs(Andalucia) eyaletinde ocak ayıitibariyle, 190,500 öğrenci veöğretmenin Linux tabanlı dizüstübilgisayar kullanmaya başlayacağıPardus, İTKİP OSAP’da!haberi, İspanya gazetelerinde uzun birsüredir yayınlanıyor.İspanya’nın en büyük gazetelerindenEl Pais’in 9 Eylül’de Endülüs EyaletiEğitim Bakanı Mar MARENO’danaktardığına göre, dizüstü dağıtımımerkezi hükümetin Edu 2.0 Projesi’ninbir parçası. Bu proje 5. sınıftakiöğrencilerle başlayacak ve ilerleyenaşamalarda 6.sınıfları da kapsayacak.El Pais’in bildirdiğine göre dizüstüdağıtımı 80 milyon avroya mal olacak.Gazetedeki habere göre “Her dizüstüyaklaşık 290 avro olacak. Hükümetdizüstü bilgisayarları özgür işletimTÜBİTAK UEKAE bünyesindegeliştirilen ulusal işletim sistemi Pardus,İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyonİhracatçıları Birliği (İTKİB) Ortak SatınAlma Platformu’nda (OSAP) yerinialdı. Proje sayesinde Pardus iş veçözüm ortakları, İTKİB OSAP üyeleriile yakın işbirliği içine girecek ve ortakyazılım geliştirme platformu kurularakİTKİB OSAP üyelerinin ortak ihtiyaçlarıkarşılanacak.Akaryakıttan kargoya, iletişimden yapıve teknoloji marketlere, içme suyundanbilişim altyapısına kadar pek çoksistemi olan Guadalinex ve diğerözgür uygulamalarla oluşturmaya kararverdi.”Çalışma tamamlandığında, öğrencilerdizüstüleri tamamen ücretsiz ya dasembolik bir ücret karşılığında satınalabilecekler.Guadalinex, planlarını ilk defa temmuzayındaki Gran Canaria MasaüstüZirvesi sırasında duyurmuştu. Akademive Guadec açık kaynak masaüstüyazılım toplantıları boyunca, Isotroladındaki İspanya BT hizmet sağlayıcısı,Endülüs’te konuşlanacak yazılım vedonanım prototipini sundu.dünya markasıyla yapılan anlaşmalarsayesinde 10 bin İTKİB üyesinin ortaksatın alma gücü, birleşiyor. İTKİBOSAP’ta TÜBİTAK ile birlikte Shell,Vodafone, TNT, Bimeks, Praktiker, UPS,Sırma Su, Aramex Kurye, Monster İKve Secret CV gibi yerel ve uluslararasıfirmalar da yer alıyor.İTKİB üyesi tüm ihracatçı firmalaraavantajlar yaratacak sistem ilekümelenme ve ortak satın alma yoluile girdi maliyetlerinin azaltılmasıyolunda da kararlı adımlar atılmış oldu.İTKİB OSAP’ın İTKİB üyesi ihracatçıyaİspanya Başbakanı José LuisRodriguez ZAPATERO’nun mayısayında ülkedeki okullara 450,000civarında MS Windows yüklü dizüstübilgisayar dağıtılacağı duyurusu,iktidardaki partisi PSOE tarafındankıyasıya eleştirilmişti. Zapatero bubilgisayarlara Microsoft lisanslıyazılımların yüklenmesini istiyordu.Ancak PSOE Parti Sekreteri Leire PAJIN,bu bilgisayarlarda sadece açık kaynakyazılımların çalışması gerektiğinisöylemişti.Kaynak: OSORkatkıları sadece ortak satın almayöntemiyle maliyetleri düşürmekle sınırlıkalmayacak, tedarik koşullarını daiyileştirecek. İTKİB OSAP ile her İTKİBüyesi firma, 17.000 İTKİB üyesinin satınalma gücüne ulaşacak.2009 yılı sonuna kadar 800, 2010 yılısonuna kadar ise 2.000 üye firmayahizmet verir hale gelmesi amaçlananelektronik ortak satın alma programısayesinde üyelerin ürünlerini diğerüyelere satmaları sağlanarak ortak satınalma yanında ortak satış işleyişi degerçekleştirilecek.04

haberlerPardus Cebit 2009’da!TÜBİTAK UEKAE bünyesindegeliştirilen ulusal işletim sistemiPardus, bireysel ve kurumsal yenisürüm işletim sistemleri ile 7-11Ekim tarihleri arasında BeylikdüzüTÜYAP Fuar ve Kongre Merkezi’ndedüzenlenen CeBIT Bilişim Eurasia’dakullanıcıların karşısına çıktı. CeBITBilişim Eurasia’daki TÜBİTAKstandında kullanıcılar, Pardus’ungeliştiricileri ve uzmanlarındanistedikleri bilgileri aldılar.İsteyenler, fuar alanında 6. SalonA10 adresinde bulunan TÜBİTAKstandında, tüm bireysel kullanıcılariçin daha hızlı, daha kaliteli ve yenibir masaüstü deneyiminin kapılarınıaçan Pardus 2009 “CeBIT ÖzelSürümü” ve kurumsal kullanıcılarıngereksinimlerini son derece hızlıve düşük geliştirme maliyetleriile karşılayan Pardus Kurumsal 2hakkında her tür bilgiyi aldı ve Pardusişletim sistemlerini test etti.TÜBİTAK standında sergilenen ürünlerarasında Pardus 2009 “CeBITÖzel Sürümü”, netbook’lar içinözelleştirilmiş Pardus 2009, PardusKurumsal 2’nin PreAlfa sürümü,kurumsal pazara dönük çeşitli inceistemciçözümleri, TÜBİTAK UEKAE’ninPardus temelli güvenli e-postaçözümleri ve TÜBİTAK UEKAE’ninPardus temelli çevrimdışı kriptolu USBbelleği de yer aldı.Özgürlük ve düşük maliyet için PardusPardus projesinin daha hızlı,daha kaliteli ve daha yeni birmasaüstü deneyimi sunan sonsürümü Pardus 2009 “CeBIT ÖzelSürümü”, ortalama bir bilgisayara15 dakikada kurulabiliyor. KurulumCD’sinde bir masaüstü kullanıcısınıngereksinim duyacağı her türlü yazılımıbulunduran Pardus 2009 “CeBITÖzel Sürümü”, bilgisayar teknolojilerihakkında temel bilgiye sahip olan vekişisel bilgisayarlarını klasik ihtiyaçlarıiçin kullanabilen tüm kullanıcılarıhedefliyor.Pardus Kurumsal çözüm ailesinin enyeni üyesi Pardus Kurumsal 2 isePardus ekibi tarafından kurumsalkullanıcıların özel istek ve ihtiyaçlarıgöz önüne alınarak geliştirildi.Geniş bir kullanıcı tabanına sahip,güvenirliği ve kararlığı sahada birçokkez denenmiş olan Pardus masaüstüve sunucu bileşenlerini taban alanKurumsal 2, kurumsal kullanıcılarıngereksinimlerini son derece hızlıve düşük geliştirme maliyetleriile karşılıyor. Farklı büyüklük veyapıdaki kurumların tüm ihtiyaçlarınıkarşılayabilen Pardus Kurumsal2, birçok yenilik ve avantajı daberaberinde getiriyor.05GPL İhlaline Büyük CezaParis’teki bir mahkemenin aldığı, Edu4isimli Fransız firmasının yaptığı GNU GenelKamu Lisansı ihlaliyle ilgili varılan karar,üst mahkeme tarafından onandı. Davayı,Yetişkinler için Fransız Mesleki EğitimOrganizasyonları Birliği (AFPA) açmıştı.2000 yılında, Edu4 şirketi AFPA’nınbilgisayar laboratuvarlarını düzenledi. Buişlem sırasında, GPL lisansına göre vermesigerektiği halde, kullanılan VNC programınınkaynak kodları AFPA’ya verilmemişti. Bununyanı sıra işi üstlenen kurumun, değiştirdiğikodlarda özgün lisans ve telif bilgilerini deayıkladığı anlaşılmıştı.Bu yapılanlardan sonra AFPA, bilgi işlemfirmasını dava etti ve açtığı davayı kazandı.Karara itiraz eden Edu4, kararın bozulmasıiçin temyiz mahkemesine başvurdu. Edu4’ünitirazı reddedildi ve üst mahkeme kararıonayarak AFPA’ya ödemesi için 8.000 avroceza kesti. Bu miktarın yanı sıra mahkemegiderleri ve konu hakkında görüş bildirenbilirkişilerin danışmanlık masraflarınınödenmesine hükmedildi.GPL’in ihlali vak’alarında mahkemelertarafından alınan bu tür kararlar, özgüryazılım lisanslarının güç kazanması ve hukukialanda içtihat yaratmasından ötürü sonderece önemli.Kaynak: The H Online

Issues We Face Today6

haberlerN900 Maemo Sahnede!Nokia, Linux tabanlı Mobil işletimsistemi Maemo’nun Nokia N900ile evrimindeki bir sonraki aşamayaulaştığına inanıyor.Masaüstü bilgisayar dünyasındanipuçlarını alan açık kaynak Linuxtemelli Maemo, telefon ebatlarındabir cihazda PC benzeri bir deneyimsunuyor.Nokia N900 önceki nesil İnternetkalıplarını değiştirdi ve çoklugörev yapabilen ve masaüstübilgisayarlarındaki gibi İnternettaraması yapılabilmesini isteyenteknoloji hayranlarının tercihlerinigenişletti. Yeni Maemo 5 üzerindeçalışan Nokia N900, kullanıcılaradüzinelerce uygulama penceresiaçmaya ve dokunmatik ekran veQWERTY klavye gibi özelliklerin tümavantajlarını kullanırken eşzamanlıolarak uygulama çalıştırmaya da izinveriyor.Nokia Pazarlar Başkan YardımcısıAnssi VANJOKI, “Linux platformu,Mozilla temelli tarayıcı teknolojisive şimdi GSM bağlantısıyla daNokia N900 güçlü bir mobildeneyim sunuyor” diyor ve ekliyor:“Nokia N900, Maemo ile nereyegideceğimizi gösteriyor ve yazılımıdaha ileriye götürmek için topluluklaçalışmaya devam edeceğiz. Maemoile sahip olduğumuz şey bilgisayargücünü, İnternet ve mobil telefonlabirleştirmek ve onu heyecanlandırıcıbir şekilde görmek çok güzel.”IDC’nin “Taşınabilir Cihazlar” pazarıkıdemli araştırma analisti JonathanARBER, “Nokia cihaz portföyünüdeğiştirmeye ve genişletmeye devamediyor. Bu yüzden farklı amaçlarahizmet etmek ve farklı pazarlarahitap etmek için çoklu platformlarlailgilenecek. Akıllı telefon platformundaSymbian’ın gelişimini izlerken,Maemo Nokia’ya açık kaynakteknolojisinin gücünü arkasına alanmobil bilgisayar deneyiminin temelinisunacak.” diyor.Maemo ile Çoklu GörevNokia N900 güçlü bir ARM Cortex-A8 işlemci, 1 GB kadar uygulamabelleği ve OpenGL ES 2.0 grafikhızlandırma ile paketlendi. Sonuçolarak, bir çoklu görev bilgisayarı gibieşzamanlı olarak birçok uygulamayıçalıştırabiliyor. Sık kullanılan içerikekranda olduğu için uygulamalararasında geçiş yapmak, son derecekolay. Geniş bakışlı ekranı, yer imleri,aletleri ve uygulamalarıyla tamamenkişiselleştirilebilir.Nokia N900, yüksek çözünürlüklüWVGA dokunmatik ekranı ve 10/2HSPA ve WLAN özellikleriyle İnternet’idaha eğlenceli kılıyor. Mozillateknolojileri tarafından desteklenenweb tarayıcı sayesinde web siteleri birbilgisayarda olduğu gibi görünüyor.Online video ve interaktif uygulamalar,tam Adobe Flash 9.4 desteği ilecanlı gibi. Maemo 5 işletim sistemi,İnternet üzerinden otomatik olarakgüncellenebiliyor.N900’de mesajlaşma kolaylaştıranve dışarı kayan Q klavye kullanımıepey kolaylaştırıyor. E-posta sadecebirkaç dokunuşla ayarlanabiliyor veNokia mesaj servisi 10 kişisel e-postaadresi için taşınabilirlik sağlıyor.Nokia N900, microSD kart ile 48GB ‘a kadar yükseltilebilen, 32 GBdepolamaya sahip. Cihaz, üzerindeCarl Zeiss lensli 5 megapiksel kameraile geliyor.Nokia N900, Avrupa’da vergilerhariç 500 avro fiyat ile ön siparişleritoplamaya başladı. N900 hakkındadaha fazla bilgiye http://maemo.nokia.com adresinden ulaşabilirsiniz.Kaynak: Nokia07

haberlerKOffice Maemo 5’te!KOffice2, ofis yazılımlarının 2.0sürümünü sadece 3 ay önce duyurulduama paketi daha kararlı ve insanlarınbeklediği bütün temel özelliklerisunmak için çalışmaya devamediliyor. KOffice topluluğu üyeleri,tüm uygulamalarda hevesle çalışmakve hataları gidermek için çok iyi işlerçıkarıyor.Bu heyecanı yaşayan Thomas ZANDER,blogunda bu konuda bir yazı yazdı.Aynı zamanda KOffice e-postagrubuna attığı bir mail ile de çokgüzel haberlerin duyurusunu yaptı. Busevindirici haberleri içeren e-postasınıkendi ağzından okuyalım:Nokia, KOffice’i DestekliyorGeçen yaz, ODF Teknik Komitesi’neilgimden dolayı, Maemo Ar-Gedepartmanından birisi benimletemasa geçti. Konu, gömülü bircihaza nasıl bir ofis okuyucu yazılımıoluşturulacağı idi. Doğal olarak,KOffice’in en iyi potansiyele sahipolduğundan bahsettim. Ondansonra herşey adım adım ilerledi vegeçtiğimiz yazdan bu yana Nokia,KOffice’in, küçük cihazlarda dahaiyi çalışmasını sağlayacak bir diziprojeyi desteklemeye başladı. Nokia,beni ve KOffice GmBH’sini hatalarındüzeltilmesi ve MS Office biçimlerininokunması hususunda destekledi.Nokia, Naemo 5 için KOffice yazılımınıpaketledi ve KOffice yeni piyasayaçıkacak olan Naemo 5 (N900)cihazında çalışacak. Bu Naemo’nunticari bir ürünü değil; Nokia’nın AçıkKaynak dünyasına olan bir katkısıdır.Geliştirilmiş uygulaması ise kullanıcılariçin indirilebilir olacak.KOffice’in kalabalık insan topluluklarınaulaşabileceği ve Nokia’nın hatagiderilmesi ve MS Office desteğikazandırılmasına yardım edeceğihususunda gerçekten de çok heyecanlıve mutluyum.Maemo 5 cihazınız için, KOfficeçekirdek kütüphaneleri, KWord,KPresenter ve filtre paketleri indirilipkurulmaya hazır.Maemo 5 için, dokunmatik tabanlı birKOffice kullanıcı arabirimi tasarladık.Bu arabirimde cihaza uyumluluk vekullanıcı ihtiyaçlarını göz önündebulundurarak, bir tasarım yaptık. QTDesigner sayesinde basit ama bir okadar etkili bir arabirim oluşturduk.Tüm bu KOffice uygulamaları doğrudanKOffice/wv2 deposuna konuluyor.Maemo 5 arabirimine garage.maemo.org’dan ulaşabilirsiniz.KOffice belge görüntüleyicisi, ilkolarak, 9-11 Ekim tarihleri arasındaAmsterdam’da yapılacak olan MaemoZirve Toplantısı’nda kullanıcılarınbeğenisine sunulacak.Kaynak: KDE Lists“CD Gönder”Projesi Ara VeriyorTam iki ay önce başlayan ve Türkiye’nindört bir yanına binlerce Pardus 2009Kurulum CD’si göndermemizle sonuçlananCD Gönder projemize kısa bir araveriyoruz. Son derece başarılı sonuçlarelde ettiğimiz proje, MNG Kargo’nunda katkılarıyla, sadece2,36 liralık sembolik birkargo ücreti karşılığında,Türkiye’nin dört biryanına binlerce Pardus2009 Kurulum CD’sinigöndermemizi sağladı.Bu kısa molanın ikisebebi var:Birincisi, yenisürümümüz Pardus2009.1’in yaklaşmışolması. İkinci ve asılgerekçeyse, beklediğimizden çok dahabüyük bir ilgiyle karşılaşılan projemizdestoklarımızı ikinci kez tüketmeyeyaklaşmamız.Bu nedenle, CD Gönder Projesi’niduyurmamıza yardımcı olan tüm topluluküyelerimize bir kez daha teşekkür etmekistiyoruz.08

haberlerEn İyi Özgür YazıtipleriTürkiye’nin özgür yazılım topluluğuÖzgürlükİçin, katkıcı ve üyelerinindesteğiyle büyümeye devam ediyor.Temalar bileşenine geçtiğimizhaftalarda eklediğimiz MasaüstüGörüntüleri bölümünden sonra,hizmete giren Yazıtipleri bölümüneşimdiye dek “tamamı özgür”,50’den fazla yazıtipi eklendi.Görünen o ki, kısa bir zamanzarfında, bu bölümde yüzlerceözgür yazıtipini ağırlıyor olacağız!Özgürlükİçin’e eklenen epey ilginçözgür yazıtiplerinin olduğunusöylemeliyiz: El yazısı stilindekive düğün davetiyelerindekullanabileceğiniz MiamaRegular, esin kaynağını “KötüKedi Şerafettin”den alan SerafettinCartoon, İspanya’nın efsanevikraliçesi Kastilyalı İsabel’ın (1474-1504) işlek el yazısına dayananIsabella, ünlü Fransız düşünürMontaigne’in “Denemeler” kitabının1743 yılı İngilizce baskısındakullanılan kurşun harf kalıplarınıbirebir taklit eden Essays 1743,3 Mayıs 1791’de kaleme alınanPolonya-Litvanya Anayasası’ndakullanılan elyazısından üretilenPromocja gibi birçok yazıtipiniartık Özgürlükİçin’in “Yazıtipleri”bileşeninden kolaylıklaindirebilirsiniz.Yakında OpenType Desteği GelecekTopluluk süreçlerinin en önemliçıktılarından birisi, özgür yazılımürününün toplam kalitesini yukarıçekenmesidir. Yazıtipi bölümü için“Daha ilk gününden bunu sağladı”dersek, sanırız yanlış olmaz.Temalar bölümüne özgüryazıtiplerini eklerken karşımızaçıkan bir hata, Pardus’un yazıtipiyönetimindeki ciddi bir eksiğininfarkına varmamızı sağladı. 90’lıyıllarda Truetype (TTF) yazıtiplerininyerine geçmesi için Adobe veMicrosoft tarafından ortaklaşageliştirilen OpenType (OTF)yazıtipleri Pardus’a eklenemiyordu!OTF uzantısının, OpenOffice.orgFormül şablonlarıyla çakışmasındankaynaklanan bu sorun, geçtiğimizhaftalarda depolara girmiş olangüncellemelerle tarihe karıştı.2007 yılından bu yana açıkbir standart haline getirilenOpenType teknolojisi; çok dahafazla dil ailesinin desteklenmesi,karakterlerde farklı kuyruk veseriflerin yer alması, bileşik harflereve diğer pek çok stile izin vermesigibi avantajlara sahip. Pardus’unOTF desteğini kazanmasıylabirlikte, Yazıtipleri bölümümüzdeOTF biçimindeki çalışmaları daağırlamaya başlayacağız.Robotlar Top KoşturuyorVstone firması, Intel Atom tabanlı tümleşikbir bilgisayarla desteklenen iki ayaklıinsansı robotu duyurdu. Şirketten gelenaçıklamaya göre bir ivmelendiriciyeilaveten cayro algılayıcıları 1.3 megapiksel ağ kamerasıyla donatılan vegövdesi poliüretan köpükle desteklenen“Robovie-PC”, hareket özgürlüğü sunanayaklarıyla yürüyebiliyor ve hattakoşabiliyor!Vstone, Linux tabanlı yeni robotu RoboviePC’nin şirketin eski Vision 4G robotlarıylahemen hemen aynı teknolojiyi paylaştığınıbelirtti. Robotseverler Vision4G’yi kendibaşına hareket eden robotlar için yıllıkdüzenlenen futbol turnuvası RoboCup’tanhatırlayacaktır. Robovie-PC, ileri düzeyrobotseverler ve araştırma uygulamalarıiçin çok uygun.Çevresini 1.3 megapiksel tümleşikkamerasıyla algılayan Robovie PC’deüç eksenli bir ivmelendirici ve iki eksenlicayro bulunuyor.3G Destekli RobotRobovie PC isteğe bağlı USB ara birimlikablosuz ağ kartları ya da 3G kablosuzağ kartlarıyla donatılabilir.Kaynak: Linux For Devices10

haberlerAvustralya’yı Linux KurtardıAvustralya güç kaynağı sistemindebulunan elektrik şebekesi kontrolodası ağlarına bir virüs bulaşınca,hızlı davranan açık kaynakyazılımcıları sistemi kurtardı.Bir Windows virüsü, IntegralEnergy’nin ağlarını vurdu veSlashdot’tan yapılan açıklamayagöre virüs, kontrol odasındakioperatör görüntü konsollarınakadar yayılmayı başardı.Kontrol sistemleri departmanındaçalışan teknisyenler hızlıdavranarak virüs kapmış Windowsmakinelerini, geliştirme süreçleriiçin kullandıkları Linux makinelerledeğiştirdi. Böylece virüsün, kontrolodasındaki tüm operatör ekranlarınıele geçirmesini engellediler.Rakip ülkelerdeki hacker, teröristve siber savaşçıların elektriksistemlerini ele geçirebileceğikorkusuyla pek çok hükümetelektrik şirketlerinin güvenliklerinisorguluyordu. Açıkça görülüyor ki,Microsoft Windows gibi güvensizsistemler sayesinde, bu korkular heran gerçek olabilir.Elektrik Santralinde Windows’unNe İşi Var?Güvenlik konularında kötü birüne sahip MS Windows yüklümakinelerin en kritik sistemlerdekullanılması noktasında endişelergiderek artıyor. Ünlü haber sitesiSlashdot’ın yaptığı açıklamayagöre, güç şebekesi sistemkontrolü ve veri alımısağlayıcılarında (SCADA) SolarisUnix kullanılıyor ve operatörkonsolları aslında sadeceX-windows ekranlara ihtiyaçduyuyor. Sorulması gereken soruşu: Elektrik şebekesini kontroleden makinelerde Unix üzerinekurulu SCADA sağlayıcılarıkullanılabilirken, Windowsmakinelerin oraya kurulmasına negerek vardı?Sydney Morning Herald’dayayımlanan habere göre, IntegralEnergy’deki diğer bilgisayarlarınçoğu da virüsten etkilenmiş ve1.000’in üzerinde bilgisayarınişletim sistemi tekrar kurulmakzorunda kalmış. Firma sözcüsününyaptığı açıklamaya göre, “Virüs,müşteriler ya da çalışmalar ile ilgiliverileri etkilemedi ve IntegralEnergy bilgi teknolojileri ağınıniçinde durduruldu.”Integral Energy ağını inceleyendanışmanlar, şirketin genel olarakkullandığı IT ağı ile elektrik güçyapısını görüntüleyen ve kontroleden, diğer ağdan ayrı ve güvenliolması gereken ağın arasında “etkili olmayan bir ayrım” olduğunu,hatta çoğunlukla hiç ayrımolmadığını söylüyor.Virüs, W32.Virut.CF soyundangeliyor. Bilgisayar güvenlikşirketlerinden Symantec’in İnternetsitesinde yaptığı açıklamaya görebu virüs türü, özel olarak sinsicedosyalara bulaşmak için yazıldı.İlginç olan nokta, bu virüsü bulabilmekiçin yazılmış tanımlar,şubat ayından beri antivirüsyazılımlarında bulunuyor. IntegralEnergy firmasının, güvenlikyazılımlarını güncellemediğidedikoduları etrafta dolaşıyor.İşte size, Türkiye’deki resmi ve özelkurumlarda Pardus’un ve güvenilirUnix türevlerinin yaygınlaştırılmasıiçin bir sebep daha :)Kaynak: The Inquirer11Mutfaktan Tıkırtılar*!!!• A be bizde bayram namazından sonraailecek içmeye gidilir be gızanım! - Gizem• Gökhan bana çıkma teklif etsene, bakalımetkilenecek miyim? - Akın• Ali: “Bana iki Kubilay daha verin, dünyayıoynatayım.” - Akın: “Bir an sizi işten atayımdiyeceksin sandım.”• Ben test deposu kullananın zeki, çevik ve seskartı patlayınca ağlamayanını severim :)• CV’sinin devamını Sports Illustrated’daokuduğumuz stajyeri kaçırdık, body giymişAkın’a kaldık. Adaletin bu mu dünya!• Abi anayasayı SVN’e koysak, değiştirmesikolay olmaz mı?• Sevgilim, bana mı inanıyorsun paparazzileremi? Kızın ayağı sakattı, ondan barıntuvaletine beraber girdik!• Bu akşamın menüsü: Gnocchetti a funghi conla protezione di dio (Meali: Mantarlı Allahbeterinden saklasın makarnası)• Abi, Artistanbul’u gerçekten güzel kurguladıkama çalışanlar bildiğin zenci...• Ya bu ofis patolojik koleksiyon, herkes birbaşka arıza! Gizem kızım, seni burayapsikoloji bölümünden tezini çıkarasın diyegönderdiler di mi, doğruyu söyle!• Abi ben o kadar zayıflayamam, benim daram80 kilo!• O tarihe kurumsal değil, kuramsal sürümyetişir bence!

haberlerÖzgürlükİçin’den Güzel HaberlerÖzgürlükİçin’den güzel haberlervar. Yaklaşık iki ay önce yayınagiren Temalar bölümü, bugündenitibaren yeni bir bölümü ağırlıyor.Masaüstü görüntüleri adını taşıyan bubölümde üyelerimiz, bilgisayarlarınınmasaüstlerini ve özelleştirmeayarlarını diğer Pardus kullanıcılarıylapaylaşacak. Özellikle Pardus 2009sürümüyle gelen yeni KDE 4 efektlerive Plasma programcıklarının,Pardus’un sıradışı ve yaratıcıarayüzlerle kullanımını artırdığınıdüşünüyoruz.Masaüstleri bölümünde tümüyelerimizden ricamız, açıklamabölümüne kullandıkları Plasmaprogramcıkları, pencere dekorasyonuve duvarkağıdı bilgilerini paylaşmalarıyönünde olacak. Masaüstlerinizinasıl özelleştirdiğinizi ayrıntılarıylaaçıklamanız, masaüstünü yenidenkeşfetmemizi sağlayacak :)Yeni Topluluk YöneticileriÖzgürlükİçin’in artan üye sayısı veartan iş yüküne paralel olarak, toplulukyönetim süreçlerimiz de şekilleniyorve büyüyor. Kullanıcılarımızın artantalepleriyle birlikte, topluluk içindendaha fazla katkıcımız, topluluksüreçlerinin yönetiminde rol almayabaşladı. Topluluk içinden gelen sevgiliKubilay KOCABALKAN ve GizemBELEN, Topluluk Yöneticisi yetkilerinesahip oldular.Bir süredir takibi zorlaşan Beyinbölümümüzün temizliğini ise bubölümden sorumlu yeni yöneticilerimizsevgili Ali Erkan İMREK ve CeyhunALYEŞİL’in titiz çalışmasına borçluyuz.Burada ortaya atılan ve uygulanabilirfikirlerin Pardus geliştiricilerine aylıkve düzenli raporlamasını çıkarmayıhedeflediğimiz bu bölümümüzü, yakınbir gelecekte daha da iyileştirmeyihedefliyoruz.Tema bölümünde, birbirindengüzel duvarkağıtları ve masaüstüçalışmalarıyla tanıdığımız sevgiliAbdülkerim AYDIN ve DoğanYORGAN, bundan böyle bubölümümüzün yöneticileri olacaklar.Tüm yeni yöneticilerimizi kutluyor,görevlerinde başarılar diliyoruz.12

öportajÖzgürlükİçin TopluluğuMücadeleye Hazırız!Pardus Projesi’nin temel yüklenicisi olan TÜBİTAK UEKAE’nin müdürüÖnder YETİŞ ile Pardus’un geçmişini ve gelecek planlarını konuştuk.13

öportajolumlu değerlendirmeleri yalnızca pozitif yan ürünler olarak değerlendiriyoruz.Bunun yanında Combined Endeavor 2009 tatbikatı gibi uluslararası ortamlardaPardus’u kullanıyoruz, düşük çaplı bir tanıtım için. Eğer bir fırsat çıkarsa Pardus ileuluslararası bir çalışma da yapabiliriz.TÜBİTAK UEKAE ya da diğer deyişle devlet eli ile geliştirilen birprojenin, arkasına aldığı topluluk desteğini ve topluluğun projeyisahiplenmesini nasıl değerlendiriyorsunuz?Pardus Projesi için lisans seçimi aşamasında, 2005 yılının Ocak ayında,arkadaşlar GNU GPL’in önem ve yararı için camia desteğini bir gerekçe olarakbelirtmişlerdi zaten. Baştan beklentimiz bir geliştirici camiasının oluşması veprojeye katkı vermesiydi. Böyle bir camia oluşturamamış ve her şeyi kendimizyapıyor olsaydık başarısız sayılırdık. Demek ki bu açıdan hedefleneni eldeetmişiz.Pardus’un 5 yıl içindeki Türkiye’de ve dünyadaki hedeflerinelerdir? Pardus giderek artan bir şekilde, yurt dışındaki teknolojidergilerinin kapağına konuk olmaya başladı. UEKAE, bu ürününüönümüzdeki yıllarda yurt dışındaki pazarlara da sunmayıhedefliyor mu?Şu anda tek büyük kurumsal kullanıcımız MSB. Türkiye’deki hedefimiz büyükkurumsal kullanıcılara ulaşmak. Tabii ki başta kamu, ve özellikle Silahlı Kuvvetler.Beş yıl sonra Pardus kullanan büyük kurumsal kullanıcı sayısının düzinelerle ifadeedilmesini bekliyorum.Pardus’un küresel bir stratejisi olup olmayacağını fırsatlar ve önümüzdeki yıllargösterecek. Ortadoğu, Türki Cumhuriyetler, NATO ülkeleri ve mevcut UEKAEmüşterilerinin bulunduğu diğer ülkeler gibi olası genişleme alanlarımız var. Ancakbu pazarlarda çalışmak her zaman o kadar kolay olmuyor, sırf Pardus için değil,UEKAE’nin diğer ürünler için de.Kamu kurumlarının tamamını Pardus’a geçirme hedefleri var mı?Erkan TEKMAN ve Önder YETİŞBöyle bir hedef yok. Şu anda kamu kurumları bu konuda kararlarını kendileriveriyorlar. Pardus ve özgür yazılıma göç etmek isteyenlere de biz elimizdengeldiğince ve bizden talep edildiği şekliyle destek veriyoruz.15

özgürlük içinDr. Erkan TEKMANPardus Proje Yöneticisitekman@pardus.org.trFikri Mülkiyet mi,Fikri Mükemmeliyet mi?Özgür yazılım iş modellerini ve özgür yazılım lisanslarını incelerken şunugözümüzün önünden ayırmamamız gerekiyor: Bu işten nasıl para kazanılacak?Sonuçta bir copyleft lisansı kullanıyorsak ürünümüzü, deyim yerindeyse, gerigelmemek üzere veriyoruz; buna karşın bu üretim sürecinde oluşan maliyeti vetercihen bir miktar karı geri alacak bir kazanç kanalı oluşturmamız gerekiyor.Kazanç Kanalı olarak Fikri Mülkiyetİlk soracağımız soru olası kazanç kanallarının ne olabileceği. Doğal olaraksoru özgür yazılım iş modellerinin ne olduğuna uzanır ve yüzlerce yanıta açılır.İlk akla gelen, doğal olarak, “yazılım satmak” olacak, çünkü ürünümüz o!Sattığımız yazılımın bir fiyatı olabilmesi için çoğaltım ve dağıtımının bir şekildekontrolümüzde olması gerekiyor. Copyleft lisanslar için burası tam bir çıkmazsokak haline geliyor. Çifte lisanslamayı düşünebiliriz; ama bu yöntemin de herzaman uygulanabilir olmadığı açık. Aynı şekilde hoşgörülü lisansların da fikrimülkiyete dayalı bir iş modeli oluşturmaları her zaman mümkün görünmüyor.Yanlış anlaşılmasın, “özgür yazılım ile fikri mülkiyet üzerinden gelir elde etmekimkansızdır” demiyorum. Bunun tersi birçok örnek var. Vurgulamak istediğim buyöntemin genel bir iş modeli olarak uygulanmasının söz konusu olamayacağı.En azından sahipli yazılım cephesinde olduğu gibi ufak-büyük her türlüyazılımın satış yoluyla gelir yaratma potansiyelinin özgür yazılımda olmadığı.Bu bir problem yaratır mı? Ya da ne derecede bir problem yaratır? Amaç ufakbir program yazıp hızla para kazanmak ise, evet yaratır. Ama daha farklıendişeleriniz varsa, örneğin yazılımın bakım-tutum maliyeti, yarattığı inovasyonfırsatı, güvenli ve güvenilir olması gibi endişeleriniz varsa gelir modeli üzerindebiraz daha kafa patlatmak ve ter dökmek pahasına özgür yazılım yolunuseçmek bir anda mantıklı görünecektir.Kazanç Kanalı olarak Fikri MükemmeliyetÖncelikle aklımızdan çıkarmamamız gereken özgür yazılım dünyasının sonderece rekabetçi ve meritokratik bir ortam olduğu. Sonuçta yazılımımız iyideğilse, kattığımız değer önemli değilse, uygun bir yönetişim modelimizyoksa kimse dönüp yazılımımıza bakmayacaktır. Bir yazılımı GNU GPL ilelisanslamak başarının garantisi değildir, olamaz da. Dolayısı ile satamadığımızşu özgür yazılımın “iyi” ve pazarda yer bulup bir camia oluşturacak niteliklerdeolduğunu söyleyebiliriz. Ve yine dolayısı ile bizim de “iyi” bir yazılımcıolduğumuz ve pazarın talep edip geliştiricilerin katkıda bulunmak isteyeceğinitelikte yazılımlar geliştirebileceğimiz sonucuna ulaşırız aynı mantıkla.Hep sözünü ettiğimiz “yüzlerce özgür yazılım iş modeli” noktasına geliyoruzyine. Destek, eğitim, danışmanlık akla ilk gelen gelir yolları. Mevcut yazılımınözel gereksinimlere uydurulması işi de bir gelir kalemi olabilir. Google ile birarama yapsanız, en azından iki düzine daha iş modeli bulursunuz.Yine akılda tutulması gereken bir nokta var, tabii ki: Yazılım özgür olduğu içinyukarıda saydığımız gelir getiren hizmetler de bizim tekelimizde değil. Bu darekabete açık bir pazar. Marka koruması yoluyla sınırlı bir alan yaratabilirsinizkendinize, ama genelde müşterinizi yaratacağınız değer konusunda iknaetmeniz gerekiyor. Ama iyi bir yazılımcı olduğunuza göre bu yazılım üzerindenvereceğiniz hizmetler de üst düzeyde olacaktır, endişelenmeye gerek yok.Görüldüğü gibi fikri mülkiyeti özgür bıraktıktan sonra fikri mükemmeliyetimiz ilegelir elde etmek ve iş kurmak mümkün. Bunu duyan herkesin kodunu açmasını,özgür lisanslara geçmesini beklemiyorum; ama özgür yazılım seçeneğinidüşünmüş ya da düşünmekte olan geliştiriciler (kişi ve kurumlar) için zihin açanbir değerlendirme yaptığımı ümit ediyorum.19

paket tan›t›m›New Display Alarm seçeneğine tıklayarak yeni alarm oluşturma penceresinegeliyorsunuz. Eylem altından alarm çaldığında bilgisayarın ne yapmasınıistediğinizi seçiyorsunuz. İki grupta oluyor. İlki Görüntüleme Tipi. Buradan alarmçaldığında oluşacak görsel içerik seçiliyor. Bu ister bir metin, ister bir dosya,isterseniz de bir komut olabilir. İkinci seçenek ise Ses. Buradan isterseniz hiçbirses olmamasını, isterseniz standart zil sesini kullanabilirsiniz.KAlarm benim vazgeçilmez uygulamalarımdan biri. Peki, nedir KAlarm? Adındanda anlaşılacağı üzere KDE tabanlı bir alarm uygulaması.Bir kısmınız içinizden geçiriyordur “Alarm/Telefon varken neden bilgisayardanalarm kullanalım?” diye. Evet, güzel bir soru olurdu. KAlarm, benim gibi hemtelefonunun hoparlörü kafası estiğinde çalışan ve bilgisayar başında uyumayameyilli insanların epey işine yarayacak bir uygulama. Hele hele benimgibi bilgisayarını nerede ise hep açık tutan kişilerin kesinlikle vazgeçilmeziolacaktır. Bunun yanı sıra sadece alarm değil, basit bir ajanda olarak dakullanılabilmektedir KAlarm. Örneğin; bir randevunuz var. Ama bilgisayarabir oturdunuz mu kalkmak nedir bilmiyorsunuz. İşte burada KAlarm güzel biryardımcı, hatta can simidi olabiliyor.Uykunuzun geldiğini hissettiğinizde,ama önemli bir işiniz de varsa,KAlarm’ı belli aralıklarla çalmasıiçin ayarlayarak uykunuzu açmasınıda sağlayabilirsiniz. Denedim, işeyarıyor :).Şimdi gelelim nasılkullanacağınıza... Öncelikleçevirileri tam olmadığı için yarıİngilizce, yarı Türkçe olduğunusöylemeliyim. Basit bir alarm içinBunlara ek olarak iki seçenekdaha mevcut. Birincisi,herhangi bir ses dosyasınıçalmasını sağlayabilirsiniz.Diğeri ise henüz Pardusüzerinde ses sentezleyicisiolmadığından hata verenseslendir seçeneği.Peki, diyelim ses sentezleyicisiolsaydı ne olacaktı? KAlarmsizin için yazdığınız metniseslendirecekti. Bu iki grubunardından komut kullanarak da kendi eylemlerinizi hazırlayabilirsiniz.Şimdi gelelim Saat kısmına. Bu bölümde de iki farklı seçenecek bulunuyor. İsterbelirli bir gün ve saatte çalmasını, isterseniz de alarmı kurduktan sonra, sizinbelirlediğiniz bir süre sonra çalmasını sağlayabilirsiniz.Şimdi gelelim tekrarlama sekmesine. Birkaç tekrarlama seçeneği var elimizinaltında. Bunları kullanarak istediğiniz bir tekrarlama düzeni hazırlayabilirsiniz. Buarada dürüst olmak gerekirse, girişte seçeneğini henüz ben de çözebilmiş değilim.Yine KAlarm ana penceresinden New Email Alarm seçeneği ile KAlarm’ın size,istediğiniz bir zamanda e-posta atmasını sağlayabilirsiniz. Bunun yanında yenialarm oluştururken her seferinde aynı ayarları yapmaktan bıktınız mı? O zamanşablon sistemine davet edelim sizi. “Dosya > Şablonlar” altından yeni şablonoluşturabilir ve Şablondan Yeni seçeneğini kullanarak yeni alarm penceresinindirekt olarak istediğiniz ayarlar ile gelmesini sağlayabilirsiniz.Pardus’lu günler dilerim.24

Merian CERMENOpenoffice.org TürkiyeHakan HAMURCUhakan@hamurcu.comOpenOffice.org TürkiyeHesap TablosundaFarklı Yönde SayfalarHesap tablosu aracılığıylahazırladığınız tabloların farklısayfa düzenlerinde olmasınıistiyorsanız yazımızı takip edin.25

Openoffice.org TürkiyeBu sayımızda OpenOffice.org Calc (Hesap Tablosu) için farklı yönde sayfalarınnasıl yapılacağını inceleyeceğiz. Daha önce OpenOffice.org Writer (Kelimeİşlemci) için farklı yönde sayfaların nasıl yapılacağını anlatmıştık. Şimdiaynı durumu Calc için anlatacağız. Writer için farklı yönde sayfaların nasılyapılacağını merak eden okurlarımız Özgürlükİçin’de yer alan yazımızıinceleyebilirler.Normalde sizlerinde bildiği gibi Sayfayapılandırmasında Yatay ve Dikeysayfa seçenekleri mevcuttur. Buradayer alan ayar belgenizin tamamı içingeçerlidir ve tüm sayfaları Yatay yada Dikey olarak ayarlar. Ancak bizimistediğimiz Calc’taki her sayfanınfarklı yönde çıkması. Bu sebeple sayfayapılandırmasını farklı yapacağız.Aşağıda normal sayfa yapılandırmasıdiyalog kutusunu görmektesiniz.Burada yapılacak sayfa ayarlarının dokümanın tamamı için geçerli olduğunu birkez daha hatırlatalım.Aşağıda her sayfanın isminin altında o sayfanın hangi biçem’e ait olduğugörünmektedir. Normalde tüm sayfalar Varsayılan biçem’e göre yapılandırılmıştır.Varsayılan biçem tüm sayfaların Dikey olduğu biçemdir. Resimlerde degörebileceğiniz gibi Çalışma Sayfası1 için sayfa biçemi Varsayılanolarak görünmektedir. Bu durumaksi belirtilmedikçe tüm sayfalar içingeçerlidir.Bu durumda ilk yapılması gereken işlemkendimize ait yeni biçemler oluşturmakolacak. Bunun için sırasıyla aşağıdakiişlemleri yapalım.* OpenOffice.org Calc açıkkenklavyeden F11 ya da Biçimmenüsünden Biçemler ve Biçimlendirme seçeneğini seçelim. Karşımıza aşağıdakikutu gelecektir. Bu kutunun ikinci sekmesinde Sayfa Biçemleri görünmektedir.OpenOffice.org 3.1 için varsayılan olarak Rapor ve Varsayılan sayfa biçemlerimevcuttur.* Kutu içerisinde boş bir yerde farenin sağ tuşuna basıp Yeni seçeneğini seçerekkendimize yeni bir Sayfa Biçemi oluşturalım.* Biçem adı olarak Yatay_Sayfa ismini verelimve Sayfa sekmesine geçelim.* Burada sayfamızı Yatay olarak ayarlayalım.İsteğinize göre kenar boşluklarını daayarlamanız mümkün.* Çalışma Sayfası sekmesinde Izgaraseçeneğini işaretleyelim ve Tamam butonunabasarak yeni biçem’imizi kaydedelim.26

oyun incelemeHamit Giray NARTkuftikufti@yahoo.comEn iyi 25 Linux OyunuEn iyi 3B oyunlar ile Linux keyfinizi arttırın.28

oyun incelemeİşte, Linux kullanıcılarının, zamanlarını geçirebilecekleri, bağımlılık yapan üçboyutlu oyunlar. Bu oyunlar gerçekten iyi oyunlar; hatta bazıları ödül kazanmışya da dergilerde tanıtımı yapılmış. Çoğu, platform bağımsız ve ücretsiz. Linuxkurulumu ile geldiklerinden, oynamak için Wine benzeri uygulamalara dagereksiniminiz yok.Battle For WesnothDavid White, 2003’te Wesnoth’a başladığında amacı; çok basit kuralları,güçlü bir yapay zekası, zorlu ve eğlenceli açık kaynak kodlu özgür bir stratejioyunuydu. Wesnoth, şimdiden 1 milyon indirme sayısını geçmiş durumda.Haziran 2009 itibariyle oyunda 35 farklı dil seçeneği mevcut. Normal birWesnoth oyuncusunun seçebileceği 200’den fazla ünite, 16 farklı ırk ve 6 anagrup mevcut. Dahası kendi ünitelerinizi yapabilir; haritalarınızı, görevlerinizi vehatta senaryolarınızı bile tasarlayabilirsiniz. Tamamen yaratıcılığınıza kalmış.Bir oyunun en ilginç kısmı ise çoklu oyuncu seçeneğidir. Bu oyunda 8 oyuncuyakadar, arkadaşlarınızla fantezi savaşları yapabilirsiniz.29NexuizNexuiz, Alientrap Software tarafından, GNU/Genel Kamu Lisansı altındadağıtılan, özgür, platform bağımsız bir birinci şahıs nişancılık oyunudur. 31 Mayıs2005’te çıkan 1.0 sürümü, önemli ölçüde modifiye edilmiş bir Quake motoru olanDarkPlaces’i kullanıyordu. Mevcut olan 2.5.1 sürümü ise 02 Mayıs 2009’da çıktı.Nexuiz’in logosu Çincede “güç” anlamına gelen karakter. Oyunun kayda değerbazı özelliklerini 64 oyuncuya kadar çoklu oyuncu, alıştırma yapmak için botoluşturma ve Doom 3 benzeri dinamik ışıklandırma olarak sayabiliriz.True Combat: EliteTC:Elite, Team Terminator ve Grove Six Studios tarafından, tamamen Wolfenstein:Enemy Territory modunun değiştirilmiş halidir. Oyun ücretsiz ve platform bağımsızbir oyundur. En belirgin özellikleri olarak: bir nişan işareti (+) olmaması, çoklukatmankatılımı, dar-geniş ekran modları, PunkBuster anti-hile yazılım desteği.

oyun incelemeEnemy Territory: Quake WarsEnemy Territory: Quake Wars, Wolfenstein: Enemy Territory oyununu izleyen,birinci şahıs nişancılık oyunudur. Oyun, Quake 2 benzeri bir hikaye ile Quake4’ün aynı bilim-kurgu evreninde geçmekte. Quake Wars, Quake 3 Arena’dansonra, Quake serisinin, sadece çoklu oyuncu oynanan ikinci oyunu. Oynama;kontrol edilebilir araçlar ve uçaklar, asimetrik takımlar ve çok daha geniş haritalardışında Wolfenstein: Enemy Territory ile aynı.Quake Wars, PC için Splash Damage tarafından, idSoftware’in Doom3grafik motorunun geliştirilmiş edilmiş hali ve MegaTexture kaplama teknolojisikullanılarak geliştirilmiştir. Oyun, 2006 E3 fuarında, en iyi online çoklu oyuncudalında oyun eleştiri ödülü almıştır. Bu oyun ücretsiz değildir. Oynayabilmekiçin elinizde oyunun Windows platformu için olan cd’si olması gerekmektedir.İndireceğiniz ET: QW Linux-client yazılımını kurduktan sonra CD’yi bilgisayarınızatakarak oyunu başlatabilirsiniz.America’s ArmyAmerica’s Army, ABD hükumeti tarafından, ABD ordusuna yeni asker alımınayardımcı olması amacıyla çıkarılmış, taktiksel, çoklu oyuncu bir birinci şahısnişancılık oyunudur. İlk sürümü olan “Recon” (Keşif timi) 04 Temmuz 2002tarihinde çıkmıştır.Oyun, oynanabilir bir asker alma bölümüyle, bir propaganda aracı olduğuyönünde eleştiriler almıştır. En iyi bilinen, propaganda amaçlı ilk oyundur. Siteyekayıtlı yarım milyonun üzerindeki hesap olup, alıştırma bölümü 12 milyonunüzerinde oynanmıştır. GameSpy sitesinin raporuna göreyse 2002-2005 tarihleriarasında bir defada 4.500 oyuncu bağlanmıştır. Bunlar elbette bu oyunun ilk 10online oyunlar listesine girmesine yeterli olacak.Son sürümü ise 17 Haziran 2009’da çıkmış 3.0 sürümüdür. Ne var ki son Linuxsürümü 2.5’ten sonra oyun, Steam üzerinden sadece Windows için çıkmıştır.30

pardus ve grafikGimp programını açalım. Dosyamenüsünden Yeniye tıklayalım ya daCtrl+N tuş kombinasyonunu kullanalım.Açılan pencereden (sağ üstteki ekrangörüntüsü) çalışmamızın genişlik veyükseklik değerlerini girelim. Tamamdüğmesine tıklayalım.Tuvalimizi oluşturduktan sonrakullanacağımız ilk resmi Ctrl+O tuşkombinasyonunu ile açalım ya da dosyamenüsünden Aç seçeneğine tıklayalım.Arkaplan adındaki resmimizi de açtık(sağ ortadaki ekran görüntüsü). Bugörüntüyü kopyalamamız ve dahaönce oluşturduğumuz çalışmamızayapıştırmamız gerekir. Düzenlemenüsünden Kopyala’ya (Ctrl+C)tıklayalım ve daha önce oluşturduğumuztuvale tıklayarak Düzen menüsündenYapıştır’a (Ctrl+V) tıklayalım.Bu ay katmanlar konusunu ele alacağız. Bir tuval üzerinde bulunan hernesneyi hareket ettirebildiğimizi, boyutlandırabildiğimizi, döndürebildiğimizi,silebildiğimizi ya da Filtre uygulayabildiğimizi düşünelim. Piksel tabanlıuygulamalarda bunu yapmanın en kolay yolu katmanları kullanmaktır.Bu makalede katmanların temel özellikleri ele alınacaktır. İleri düzey katmanişlemleri daha sonraki makalelerde ele alınabilir. Bir çalışma örneği üzerindekatmanları bizler oluşturalım ve katmanlar üzerinde yapabildiğimiz işlemlerigörelim.Katmanlar konusunun temel özelliklerini belirtmek için Pardus’a bir arkaplantasarlayalım. Öncelikle çalışmamızın bir büyüklüğü olmalı. Masaüstündekullandığımız çözünürlük değerini Sistem Ayarları->Ekran yolunu izleyereköğrenebilirsiniz. Benim ekran çözünürlüğüm 1024x768. Bu büyüklükte bir çalışmahazırlarken siz de kendi ekran çözünürlüğünüz için bir çalışma hazırlayabilirsiniz.İlk katmanımızı oluşturduk (sağ alttakiekran görüntüsü). Ama bu bir “Yüzenkatman” olduğu için “Katmanlar”penceresinden bu katmanı “Yeni katman”olarak atamamız gerekir. Katmanlarpenceresini göremiyorsanız CTRL+L tuşkombinasyonunu kullanabilirsiniz.Bunun için pencerenin alt kısmındabulunan Yeni Katman Oluştur düğmesinetıklayalım.Sırası gelmişten katmanlar penceresininalt kısmında bulunan kontrollerin ne işeyaradıklarına göz atmakta fayda var.35

pardus ve grafikYeni bir katman oluşturur ya da yapıştırılan (Yüzen katmandan) yeni birkatman oluştururSeçili katmanı bir seviye üste çıkarır.Seçili katmanı bir seviye alta indirir.Şimdi bizler move tool üzerine tıklayarak katmanımızın üzerine tıklayıpsürükleyelim katman tuvalden daha büyük. Aslında + ve – tuşları ile görüntüyüyakınlaştırıp uzaklaştırarak katman sınırlarını görebilirsiniz.Şimdi yeni eklediğimiz katanın boyutunu nasıl değiştirebileceğimizi görelimÖlçekleme aracına tıklayarak katmanımız üzerine tıklayalım.Seçili katmanı çiftler. Seçili katmandan bir tane daha oluştururYüzen katmanı çıpalar. Bunun anlamı herhangi bir katman seçili ikençalışmamıza başka bir seçim yapıştırdığımız zaman yapıştırılan katmanıdaha önceki katmanla birleştirir.Seçili olan katmanı siler.Çalışmamıza resimleri katman olarak eklemenin daha kısa bir yolu da eklemekistediğimiz resimler için dosya menüsünden Open As Layers (Katman olarakaç)’a tıklayabilir ya da Ctrl+Alt+O Tuş kombinasyonunu kullanabilirsiniz. Araçkutusunda katmanlar için kullanabileceğimiz araçlara bir göz atalım.Move Tool (Taşıma aracı) Katmanı taşımamızı sağlar.Alignment Tool (Hizalama Aracı) Katmanı hizalamamızı sağlar.Rotate Tool (Döndürme aracı) Katmanı istediğimiz açıda döndürmemizisağlar.Scale Tool (Ölçekleme Aracı) Katmanı ölçeklememizi büyüklüğünü arttırıpazaltabilmemizi sağlar.Shear Tool (Makaslama Aracı) Katmanı düşey ve yatay eğebilmemizisağlar.Perspective Tool (Perspektif Aracı) Katmanımıza 3. boyutta istediğimiz gibieğebilmemizi sağlar. Bu araç ile değişik çalışmalar oluşturabiliriz.Flip Tool (Çevirma aracı) Katmanları yatay ve düşey çevirebilmemizi sağlar.Görüldüğü üzere katman tuvalimizden büyük Genişlik ve Yükseklik arasındakizincire benzer butonu görmektesiniz. Bu zincir şu anda açık olduğu için en/boy oranı korunmadan bu katmana istediğimiz genişlik ve yükseklik değerleriniverebiliriz.Eğer açık olan zincir üzerine tıklanırsa en boy oranı korunacağı için girdiğinizgenişlik değerine göre yükseklik değeri hesap edilecektir. Bunun tam tersi dedoğrudur. Bu değerleri değiştirmeyi sizlere bırakarak çalışmamıza devam edelim.Şimdi sırada ikinci katmanı eklemek var. Tekrar Ctrl+O tuş kombinasyonu ile ikinciresmimizi açalım. Aynı şekilde kopyalayalım ve çalışmamız üzerine yapıştıralım.Yeni katman oluştur butonuna tıklayalım.Görüldüğü üzere arka plan resmimiz artık gözükmüyor.Katmanlar penceresinde üç katman gözükmekte. Birincisi Tüm görünür alanı36

pardus ve grafikkaplayan ama bizim göremediğimizen alttaki Arkaplan adındaki katman.İkincisi Arkaplan katmanı üstündekiYapıştırılan Katman. Ve en son olaraküçüncüsü en üstte bulunan YapıştırılanKatman #1 adındaki katmandır. Bunukatmanlar penceresinden görebiliyoruz.Katmanları sürükleyerek sırasınıdeğiştirebiliriz. Katmanlar penceresindebulunan her katmanın yanındakigöz simgesi o katmanın görünüpgörünmemesini sağlar. Üzerinetıklayarak deneyebilirsiniz. Göz ilekatman arasındaki boş yere tıklarsanız.Bir Kilit gözükecekdir. Burada kaçkatmana birden kilit vurursanız okatmanların beraber hareket etmelerinisağlayabilirsiniz. Saydamsızlık Değeri okatmanın ne kadar opak ya da saydamolacağını belirtir. 100 tamamen opak,0 ise tamamen saydam anlamınıtaşır. Ben en üstte bulunan katmanınsaydamsızlık değerini değiştirerek 14,8yaptım. Hoş bir görüntü elde ettik.Şimdi sırada Pardus logosunu eklemekvar. Pardus Logosunu açalım.Resmimiz Jpeg olduğu için Arkaplanbeyaz ama biz sadece Parduslogosunu almak istiyoruz. Bunun içinöncelikle araç kutusundaki Fuzzy SelectTool’a tıklayalım. Daha sonra Parduslogosundaki beyaz alana tıklayalım.Şimdi logonun dışını seçmiş olduk amabiz logoyu seçmek istediğimiz için seçmenüsünden tersine çevire tıklayalımya da Ctrl+I tuş kombinasyonunukullanalım. Daha sonra kopyalayıpçalışmamıza yapıştıralım. Birazküçültelim saydamsızlık değerinidüşürüp sağ üst köşeye alalım.Şimdi sırada panter resmini eklemekvar. Bu sayıda seçim işlemleriniderinlemesine incelemiyoruz.Onun için ben bir panter resmihazırladım. Bunu çalışmamızaeklemek için Dosya->Open asLayers’a tıklayalım.Açılan panter katmanımızepey büyük bunu küçültelim. Alta alalım. İstersek Genişlik değerini sizinçözünürlüğünüzün genişlik değeri olarak belirleyebilirsiniz. Uygun bir şekildealta yerleştirelim. İstersek saydamsızlık değerlerini düşürebiliriz. Son olarak altsağa ben Özgürlük İçin yazmak istiyorum :) Siz çalışmalarınızı istediğiniz gibidüzenleyebilirsiniz.Bu makalede layer (Katman)menüsünden hiç söz etmedik.Daha sonraki makalelerdetemel Gimp bilgileriniverdikten sonra katmankonusunu tekrar ele alacağız.Her dosya biçimi katmanbilgilerini koruyamaz. EğerGimp ile hazırladığınızçalışmanın katman bilgilerininkorunmasını isterseniz. BunuGimp XCF dosyası olarakkaydetmelisiniz.Çalışmalarınızda başarılar.Pardus’lu günler dilerim.37

Openoffice.org TürkiyeHakan HAMURCUhakan@hamurcu.comOpenOffice.org TürkiyeŞef’ten OpenOffice.org ReçeteleriSayfa numarasını istediğimiz sayıdan başlatmanın kolay yolu bu yazıda.38

Openoffice.org TürkiyeEkle >Alt Bilgi >Varsayılan yollarını seçin. Sayfanızın altına alt bilgi satırıeklenecektir. Tabi dileyenler alt bilgi yerine üst bilgi de seçebilirler. Bizörneğimizde sayfa numarasının altta olmasını istediğimizden alt bilgiyi seçtik.Alt bilgi satırının istediğiniz bir yerine (Sol, Orta ya da Sağ) konumlanarak Ekle->Alanlar->Sayfa Numarası ile ilk sayfanın numarasını ekleyin. Varsayılan olarak 1görünecektir.Alt bilgi satırından çıkın ve metin gövdesi bölümüne tıklayın.Farenin sağ tuşuna basın ve ekrana gelen menüdenParagraf seçin. Bu işlemi Biçim->Paragrafseçeneği ile de yapabilirsiniz. Karşınızaaşağıdaki diyalog kutusu gelecektir.Resimde görülen şekilde ilk sayfanızın hangisayıdan başlaması gerektiğini ayarlayın.Bunun için Metin Akışı sekmesindekiSonlandırmalar bölümündeki ayarlarıyapmalısınız. Biz örneğimizde ilksayfamızın numarasının 8 olmasınıistediğimizde bu şekilde ayarladık.Bu ayki OpenOffice.org ipucumuz, basit ama hayat kurtaran bir özelliğe, sayfanumaralarına dair...OpenOffice.org Writer (Kelime İşlemci) kullanırken, ilk sayfanın sayfa numarasınıfarklı bir sayıdan başlatma ihtiyacınız olmuştur. Eğer sizin de bu tip bir ihtiyacınızvarsa aşağıdaki adımları uygulayarak ilk sayfanın sayfa numarasını istediğinizsayıdan başlatabilirsiniz:OpenOffice.org Writer’ı çalıştırın. Belgenizin ilk sayfasına gelin ve sayfabiçemlerinden bu sayfanın biçemini İlk Sayfa olarak ayarlayın. Bu işlemi nasılyapacağınızı daha önceki e-dergilerimizde anlatmıştık. Ayrıca web sayfamızınNasıl bölümünde “OpenOffice.org Writer Farklı Yönde Sayfalar” konubaşlığı ile yer almaktadır. Acelesi olan arkadaşlarımız buradan gözatabilirler.Tamam düğmesine bastığınızda ilksayfanızın numarası ayarladığınıznumaradan başlayacaktır.Not : Eğer ilk sayfa numarasını çiftsayıdan başlatırsanız ve dokümanınızıyazıcıya gönderirken ya da PDFoluştururken, ilk sayfa boş çıkacaktır.Tek sayıdan başlattığınızda boş sayfaeklenmeyecektir.39

paket tan›t›m›Abdurrahman OLĞAÇabdurrahmanolgac@bireczaci.comPidgin ile Bağlan HayataBilgisayar kullanıcıları, Pidgin ile görüntülü sohbetyapabileceğinizi biliyor musunuz?40

paket tan›t›m›Pidgin, Özgürlükİçin’in “Hangi mesajlaşma yazılımını kullanıyorsunuz?” anketinde24 Eylül 2009 verilerine göre en çok kullanılan çoklu sohbet ağı desteklimesajlaşma programı olarak seçilmiş durumda. 70 dile çevrilmiş durumda olanPidgin’in Pardus depolarında sürekli güncel tutulan PiSi paketinin mevcut olduğunubelirterek yazıma başlayayım.Pidgin şu anda AIM, Bonjour, Gadu-Gadu, Google Talk, GroupWise, ICQ, IRC,MSN, MySpaceIM, QQ, SIMPLE, XMPP, Yahoo, Yahoo JAPAN, Zephyr hesaplarıarasında sohbeti tek bir mesajlaşma yazılımıyla gerçekleştiriyor. Pidgin, çokluoturum açabilmeyi de mümkün kılıyor.Pidgin.im’de 18 Ağustos 2009’da yayınlanan Pidgin’in 2.6.0’nın sürümnotlarında Jabber ağlarıyla sesli ve görüntülü, GTalk ile sesli ve GMail websayfasıyla da hem sesli hem de görüntülü konuşulabileceğini öğrendik ve çokheyecanlandık. Beklentileri yüksek olan biz Pardus kullanıcıları, WLM (Yeni MSNağı), ICQ gibi diğer mesajlaşma programlarında oturum açmış dostlarımızlagörüntülü konuşabilmemizin mümkün olduğu haberini almayı beklediğimizi deduyurarak yazıma devam edeyim..Bu gelişmeyle beraber Linux’ta desteklenmeyen GMail video konferans desteğide Pidgin ile sunulmuş durumda. Pidgin ise Windows’a kurulduğunda görüntülügörüşmeyi gerçekleştiremiyor.Bu adımlardan ilki, üzere hesap eklemekısmı olacak.Yukarıda belirttiğim gibi sahipolduğunuz çok sayıda hesabı sorunsuzbir şekilde açıp sohbet edebiliyorsunuz.Ben sizlere görüntülü görüşmeyi de etkinkılabilmek amacıyla Pidgin’den XMPP(Gtalk için de kullanılan protokol aynı)hesabımla oturum açıp kendi hesaplarımarasında örnek bir sohbet yaptım.Görüntülü konuşmaya uygun hesaplar arasında video araması yapabilmek içinaçacağınız sohbet penceresindeki “Yazışma” menüsünde “Media” sekmesindenAudio/Video Call’u seçerek görüşme isteğinizi gönderebilirsiniz. GörüşmemiPidgin ile GMail web sayfası arasında yaptığım için Gmail’deki sohbetpenceresini de görmenizi istedim.Sevdiklerinizle “Özgürce” görüşebilmenize ufak da olsa bir katkısı olmasıdileğiyle...Pidgin’in 2.6.x sürümünü Pardusdepolarından indirip bilgisayarlarınızakolayca kurduktan ve önceden kurulumyapmış dostlarımızı Pidgin ile ilgiligüncelleştirmeleri yapmaları içinuyardıktan sonra oturumunuzu açıp,uygun protokollerde hesabı olankişilerle sorunsuz bir şekilde sesli vegörüntülü görüşebilirsiniz.Peki ama Nasıl?Şimdi sizlere bu adımları basitçegöstermeye çalışayım.Eğer Pidgin’i yenikurduysanız sohbete başlayabilmek içinufak birkaç adımınız kalmış demektir.41

plasmaKubilay KOCABALKANhkubilayk@gmail.comyaWP Hava DurumuGeçen sayımızda ilkini tanıttığımız hava durumu uygulamalarındabu kez sıra yaWP’da...42

plasmayaWP ile Hava Durumunu Takip EdinPardus 2009 ile hayatımıza giren Plasmaprogramcıklarının bir yenisi daha... PaketYöneticisi ile kuracağınız plasmoid-yawppaketi sayesinde, Programcıklar listesineeklenen bu uygulama, AccuWeather.com verilerini kullanarak bizlereTürkiye ve Tüm Dünya ülkelerinin havadurumu bilgisini sunuyor. Seçerek veyaMasaüstümüze sürükleyip bırakarakekledikten sonra birkaç ayar ilekullanmaya hemen başlayabilirsiniz.Programcık üzerinde sağ tuşla daulaşabileceğiniz ayarlar:Location (Bölge) kısmında, arama kutusuna, hava durumunu takip edeceğimizŞehir veya ilçe ismi yazıp bul tuşuna basıyoruz. Aşağıda bulunan sonuçlariçinden istediğimizi seçiyoruz.Ayarlar kısmına tıklayarak önce kullanılacak sistemi (Metric ya da İngiliz),ardından da güncelleme sıklığını ayarlıyoruz.Panel kısmındaysa şimdiki ve tahmin edilen hava durumları için, uygulamadasıcaklık, simge ya da her ikisi birden görünecek şekilde seçtikten sonraDays (Günler) kısmından da 0-5 arasında istediğimiz hava tahmini gününüayarlıyoruz. İstersek tooltip kısmındaki seçeneği işaretleyerek, uydu görüntüsünüuygulamaya ekleyebiliyoruz.ImageShack’e Resim YüklemekSürekli İnternet’e resim yükleyen arkadaşlar, büyük ihtimalle yer imleriarasına ImageShack’i de ekliyordur. Ama bu uygulama sayesinde, hemzamandan, hem tıklamadan hem de yer imlerinden kazanç sağlayacaksınız.ImageShack’e resim yüklemek için KDE 3.5 üzerindeyken bir sağ tuşyetiyordu. Fakat KDE 4 üzerinde aynı özelliğe daha da pratik bir şekilde,bir programcık ile ulaşıyoruz . Bu mucizevi programcığın adı “Drop toImageshack”. Henüz PiSi ya da Plasma paketi bulunmadığı için KDE-Looksitesinden kaynak kodlarını indirerek kurabilirsiniz. Kurduğunuzda sizetavsiyem, masaüstünüze değil de panelinize eklemeniz.Programcığın temelde iki tane güzel marifeti gözümüze çarpıyor. İlk olarakbir resminizi İnternet’e yüklemek istiyorsanız, bunun için yapmanız gerekentek şey, herhangi bir dosya yöneticisi ile resmin bulunduğu dizine gidipresmi Drop to Imageshack programcığının üstüne götürmek. O anındaresminizi ImageShack’a yüklemeye başlayacaktır. Yükleme bittiğinde sistembildirimi olarak size resmin linkini yollayacaktır.Diğer bir yeteneğiyse ekran görüntüsü konusunda. Bu programcıkta, önceekran görüntüsünü al, sonra resmi sürükle şeklinde olacağını sanıyorsanızyanılıyorsunuz. Siz sadece programcığa 1 kez tıklayın. Sonrasında arkanızayaslanın ve programcığın, sizin için resmi yüklemesini bekleyin. Ayrıca sağtıkladığınız taktirde geçmişi de gösterdiğini fark edeceksiniz.Göktuğ Korkmazhacker1.iod@gmail.comTema bölümü içinden, seçeceğiniz renkler ile şenlendirebilir, öntanımlı Plasmatemasını kullanabilir ya da naked (çıplak) ile duvar kağıdınıza uyumlu halegetirebilirsiniz.Kullanırken, Hava durumu simgelerine tıkladığınızda simge değişir ve gece içintahmin edilen durumu gösterir. İ simgesine tıkladığınızda seçtiğimiz gün sayısıkadar hava tahminini görebilirsiniz. Uydu görüntüsünü seçtiysek de Dünyaüzerine tıklayarak bu görüntüyü görebiliriz.43

özgür topluluklarCeyhun ALYEŞİLceyhunalyesil@gmail.comYabancılara Pardus’u TanıtmakMuhtelemen başınıza gelmiştir, yabancı birilerinin size Pardus’u sorması..Bu tür durumlarda nasıl davranmanız gerektiğini biliyor musunuz?Doğan YORGAN44

özgür topluluklarPardus 2009’un çıkmasıyla birlikte birçok sitede dağıtımımızın övüldüğüneşahit olduk, haberlerini Özgürlükİçin aracılığıyla sizler de aldınız. Yapılanolumlu yorumların başında KDE4’e başarılı geçişimiz geliyordu. KDE ile iyiişler başardığınız takdirde mutlaka KDE severler bundan haberdar oluyor,geliştiricileri sizleri takip etmeye başlıyor. Nasıl Gnome ve Xfce’in bir hayrankitlesi varsa, yaptığımız başarılı çalışmalar sonucunda KDE hayranları daPardus ile ilgilenmeye başlıyor.Pardus’un başarılı olarak kullandığı bir başka araç (eğer onu bir araç olaraknitelendirmek doğruysa) Python programlama dili ve onunla beraber PyQt.Merak ediyorum Python kullanılmasaydı Pardus bu kadar hızlı gelişebilir miydi?Elbette sistemin gelişiminde kullanılan dilin takipçileri de Pardus’u takip ediyor.Bu iki örnek üzerinde yazıya giriş yapmamın sebebi, yabancı kullanıcılaraPardus’u tanıtmada kullandığımız teknolojilerin ve bunları ne kadar iyikullanabildiğimizin önemini belirtmekti. İşinizde ne kadar başarılı olursanız, sizitakip edenlerin sayısı o kadar artar.Bu konuda anahtar kelime iletişim. Yurtdışındaki bilgisayar kullanıcılarıylailetişimimizi asla koparmamalıyız. Hoş, bugün aldığım MySpace ve last.fmbenzeri yasakların devamı halinde bunu nasıl sağlarız bilemiyorum ama birşekilde bilgisayar kullanıcılarıyla iletişim halinde olmalıyız. Peki, hangi araçlarkullanılabilir? Şöyle sıralayabiliriz:• E-posta listeleri,• Kullanıcı grupları,• Haber siteleri,• Forum siteleri,• Bilgisayar ve Linux ile alakalı diğer siteler,• Sosyal ağlar.Mesela Facebook’ta bir Pardus sayfası var. Bu sosyal ağın kullanıcıları busayfaya üye olup Pardus’a destek olabilirler. Orada yabancı kullanıcılardangelebilecek tek bir soruya bile cevap vermek bir kullanıcı kazanmamızısağlayabilir. Bu yeni kullanıcının sayfamız üzerinden ağa dahil olmasıylabirlikte onun ulaşacağı kişilere de Pardus’u duyurabilir ve kullanmalarınayardımcı olabiliriz.Linux.com Pardus grubuBirkaç ay önce Linux.Com sitesi yenilenmişti. Linux Vakfı’nın topluluk sitesiolan bu sitenin yenilenmesiyle birlikte gelen özelliklerden birisi olan gruplararacılığıyla Pardus’u tanıtmaya çalıştık. Bu yeni özellik gelir gelmez açtığımızPardus kullanıcıları grubuyla birlikte, sitedeki blog ve forum uygulamalarını dakullanarak topluluk kullanıcılarına erişmeye çalıştık. Kısa zamanda eriştiğimizkullanıcı sayısı ve aktif bölümler sayesinde amacımızı gerçekleştirmek için biradım daha attık. Ne kadar etkili olabildiğimiz konusunda size fikir vermekiçin şöyle bir rakam verebilirim: Sadece Pardus ile ilgili haberleri yayınladığımblog girdilerim 2.000’den fazla görüntülenmiş. Gördüğünüz gibi tek bir kişininyazdığı blog girdileriyle ulaşabildiği rakam ne kadar da büyük!Gidip gazetelere, televizyonlara reklam vermektense kullanıcı gruplarınıkullanarak yapacağımız etkiyi kullanmak, daha kazançlı olacaktır. Yalın, soğukreklamlardansa sıcak, kişisel ilişkiler daha etkilidir. Her ortamda Pardus’unadını anmak, marka bilinilirliğini artırmada önemli bir rol oynayacaktır.Markamızı KoruyalımEvet, Pardus artık bir marka. Ve bizler bu markamızı olabildiğince koruyuptanıtımına katkıda bulunmalıyız. Pardus yaygınlaştıkça geliştirici, katkıcı sayısıartacak ve bizler daha iyi bir dağıtıma sahip olacağız.Elbette her şey reklam yapmakla bitmiyor. Öncelikle sırf Pardus’u tanıtacağızdiye insanları rahatsız edecek hareketlerde bulunmamanız gerektiğinihatırlatmalıyım. Tanıtımdan önce markamızı korumalıyız. Ben tanıtımyapacağım diye bir chat odasına girip “Pardus PardusPardus” dememeliyim. Burada benim yaptığım hata, tümPardus kullanıcılarına kötü bir izlenim olarak dönecektir.Sizin yapacağınız ufak bir hata, edeceğiniz yanlış birsöz ile Pardus da bu denli bir zarar uğrayabilir. Kaşyapayım derken göz çıkarmayın.Yaptığımız işlerde başarılı olur kaliteli ürünler ortaya koyarsakmutlaka takip ediliriz. Geliştirdiğimiz bir ürün sayesinde ya dayabancı bir kullanıcıya yardım ettiğimiz için ilgi çekebilir ve bu ilgiyiPardus’a kaydırabiliriz. Özgür dünyada her zaman iyiler kazanır...45

öportajÖzgürlükİçin TopluluğuPardus Topluluk Yöneticisi: Ali IŞINGÖRÇekip gidilecek yer olmadığında...“Kişisel olarak başka bir yerin olmadığına, özgürlükten başka sığınacakadresimiz olmadığına inanıyorum.”46© Rodeo Yayıncılık’ın özel izniyle.

öportajAli Işıngör kimdir? Ne yer, ne içer, nerelere takılır, nasıl yaşar,hobileri nelerdir?Özgürlükİçin’deki profilimle cevap vereyim bu soruya:“1974 yılında İstanbul’da doğdu. İtalyan Lisesi’nde okudu. Kendini bildi bileli“ölesiye bir şekilde” merak ediyor, bir şeyler okuyor, araştırıyor ve yazı yazıyor.Bu dürtülerini bir hayat tarzına dönüştürüp, böyle yaşayabileceğini anlayınca“gazeteci” olmaya karar verdi.1992’de başlayan gazetecilik/yazarlık macerasında yolu sırasıyla Söz, Aktüel,Corriere Della Sera, Panorama, M5 Haber, Il Sole 24 Ore, Focus gibi çeşitli dergive gazetelerden geçti.Vaktinin büyük bir kısmını hayaller kurmakla, çizgiroman okumakla (favorikahramanı Ken Parker’dır), merak etmekle, insan hakları projeleriyle, insanlarınözgürce kullanabileceği işletim sistemlerine (Pardus Projesi) katkı vermekleharcıyor...Arada sırada İtalyan basınına yazılar yazmaya devam eden “yazar”ın en büyükhayali, bir yelkenli tekneyle dünya turuna çıkmak ve kitaplarını yazmak.Buraya yazmayı bıraktığı gün, hayaline kavuştuğunu anlayabilir ve onun içinsevinebilirsiniz...”Pardus ve özgür yazılımla ilk tanışıklığınız nasıl oldu?Birçokları gibi ben de sevgili Görkem ÇETİN’den bu mikrobu kaptım :).Linux maceram olmuştu. 1998’de Power isimli aylık ekonomi dergisinde çalışırken,Görkem ile röportaj yapmaya ve bunu çizgiroman tarzında gerçekleştirmeyekarar verdim. Görkem ile buluştuk ve kendisini “tombik bir penguen” olarakresmettiğimiz eğlenceli bir röportaj gerçekleştirdik :).Orada başlayan dostluğumuz özgür yazılımın basındaki ilk sözcülerinden birisiolmamı sağladı. Buradan Görkem’e bir kere daha teşekkür ediyorum.Pardus çekirdek ekip ile dostluğunuzu Pardus’a mı, Pardus’a olanilginizi çekirdek ekipteki dostlarınıza mı borçlusunuz?Aslında Pardus ile benim aramdaki ilişkinin bugüne kadar çok anlatmadığım birhikâyesi var . Bu ayki UEKAE dergisinde kısaca bahsedildiği için, birinci ağızdananlatayım.2002 yılında yanılmıyorsam, Genel Yayın Yönetmeni olduğum “M5 Haber veStrateji” isimli askeri dergide, Ali IŞINGÖR ve Görkem ÇETİN’in ortak imzasıyla“Ordunuz hâlâ annenizin işletim sistemini mi kullanıyor?” başlıklı bir dosyayayınlandı. Bu dosyada dünya ordularındaki özgür sistemlere ve açık standartlarageçişi örnekleriyle anlatıyor ve “Türk ordusunun bu yönde bir politikası var mı?”sorusunu yöneltiyorduk.Dergi yayınlandıktan rica ettiler ve bir grup subaya dünyada özgür yazılımınkullanımına ve güvenilirliğine ilişkin küçük bir seminer verdim. Sanırım odönemde birçok kişinin sorduğu ve kulis yaptığı bir konuya parmakbasmışım ki, arkasından da herkesin bildiği süreç işlemeyebaşladı. Genelkurmay Başkanlığı “Türkiye’de özgür bir işletimsisteminin geliştirilip geliştirilemeyeceğini” Başbakanlık’a sordu,Sanırım 90’lı yılların ikinci yarısındaydı ve hepiniz gibi benim de birkaç başarısız47© Rodeo Yayıncılık’ın özel izniyle.

öportajBaşbakanlık da bu konuyu TÜBİTAK’a, TÜBİTAK ise UEKAE’ye aktardı. UEKAEiçinde bir “fizibilite raporu” olarak başlayan süreç, sevgili Erkan TEKMAN’ın ısrarıve vizyonu sayesinde bir projeye dönüştü. Bu nedenle sanırım, çekirdek ekip ileolan dostluğumu Pardus’a borçluyum.Pardus geliştiricisi olma aşamalarınızı anlatabilir misiniz?Ne yalan söyleyeyim, ben “fasulyeden bir geliştiriciyim”. Belgelendirme veyerelleştirme çalışmalarında bulundum bugüne dek.Geçmişte Pardus Projesi’nin projeye her türlü katkıda bulunan insanı, grafikeride yerelleştiriciyi de “geliştirici” olarak niteleyen bir yaklaşımı vardı. Eskiden 4-5geliştirici ve dışarıdan da bu şekilde destek veren 2-3 kişi varken bu bir sorunteşkil etmiyordu ama şimdi 100’ün üzerinde geliştirici ve paketçinin kod yazdığı,yüzlerce kişinin ise çeşitli katkılarda bulunduğu bir dağıtım haline geldik.Geliştiricilerle katkıcılar arasına bir ayrım koymanın, benim gibi kişileri “katkıcı”olarak nitelendirmenin doğru olduğunu düşünüyorum. Aslında “katkıcı/contributorprogramı” başlatsak ne iyi olur diye de düşünmekten kendimi alamıyorum.Özgürlükİçin’in sunmayı düşündüğü yeni hizmetler var mı?Pardus’un topluluk süreçleriyle ilgili yeni bir süreçten geçiyoruz. Bu nedenle belkide gelecekte Pardus’un topluluk süreçlerinde eskisi kadar aktif rol almayacağım.Öncelikle Özgürlükİçin’in arayüzünün bir kez daha elden geçmesi gerektiğineinanıyorum. 600 kadar haberin ve yüzlerce yazının yer aldığı Özgürlükİçin’debilgiye ulaşmak zorlaşmaya başladı. Nasıl belgelerinin ya da paket tanıtımlarınında artık kendi içlerinde alt menülere/bölümlere sahip olması gerekiyor.Tema bölümünün açılış sayfasından da hiç memnun değilim, yeni açılacaksimgeseti ve pencere dekorasyonları bölümleriyle beraber burasının bilgiye ulaşımıkolaylaştıran bir açılış sayfasına kavuşması gerekiyor.Yeni dönemde Özgürlükİçin’e İngilizce bir kardeş site de gelse, hiç fena olmazdiyorum :).Pardus 2009 kimini hayal kırıklığına uğrattı, kimi ise bugünekadarki en iyi sürüm olduğunu söyledi. Siz Pardus 2009 hakkındane düşünüyorsunuz?Açıkçası, bugüne kadarki en iyi sürümümüzün birkaç hafta sonra takvimiduyurulacak olan 2009.1, sonrasında ise 2008.2 olduğunu düşünüyorum.Kişisel olarak, 2008.2 sonrasındaki güncellemeleriiçerecek bir 2008.3 Remix/Seçkisi’nin de fena fikirolmayacağı düşüncesindeyim :)2009 sürümü öncesinde, KDE 4 tarafındakisorunlar nedeniyle, geliştirici tarafındaki hemenherkesin endişesi, Pardus 2009’un “saç başyolduran bir ürün” olması ihtimaliydi. Saçmasapan forumlarda “Pardus 2009 neden hâlâçıkmadı?” diye anti-kampanyalar yürütülüp,geliştirici ekip çarmıha gerilirken; buendişeler yüzünden 2009 sürümü KDE 4.2ailesi çıkana dek geciktirildi.48© Rodeo Yayıncılık’ın özel izniyle.

öportajBugün geriye ve forumdaki tepkilere baktığımda, 2009’un sadece iyi değil, “çokiyi” bir ürün olduğunu görüyorum. Üstelik bunu sadece ben söylemiyorum, KDEekibi Pardus için “En iyi KDE 4 dağıtımı” diyor!Özgürlükİçin, Pardus kullanıcılarının nabzını tutan bir yer. Ayına göre 100 ila180 bin Pardus yüklü “tekil sistem”, Özgürlükİçin sunucularına bağlanıyor. Pardus2009’un Alfa/Beta/RC sürecinde, sitemizin istatistiklerine baktığımızda şaşırtıcıbir gerçekle karşılaşmıştık. Daha henüz beta sürecindeyken, kullanıcılarımızınyüzde 50’si Pardus 2009’a geçiş yapmıştı bile! Nihai sürüme doğru bu rakamgiderek arttı. Test sürecindeki bir ürünün bu kadar yoğun kullanılması, o ürünündoğru yolda olduğunun ve bir önceki sürüme göre daha iyi bir kullanım deneyimisunduğunun göstergesiydi.Özgürlükİçin’de yola çıkarken koyduğunuz hedeflere ulaştınız mı?Ne olursa bu işi başardım/başardık diyeceksiniz?Özgürlükİçin her ay 300 bin tekil kullanıcıya yaklaşık 1.300.000 sayfa gösterimiyapan devasa bir portala dönüştü. Özgürlükİçin 600 kadar haber, 80 pakettanıtımı, 60 Nasıl belgesi, 40’ı aşkın oyun incelemesi, 20’den fazla atölyebelgesi, topluluk tarafından hazırlanmış 400’e yakın duvar kağıdı, 18 e-dergi,forumunda 70 bin kadar ileti ve beyin bölümünde ortaya atılmış 1.000’i aşkınfikir ve iyileştirme önerisini içeriyor.Kaba bir hesaplamayla; sadece haberler ve belgelendirmeler, yaklaşık dörtMeydan Larousse ya da Britannica cildini dolduracak kadar yer tutuyor.Geriye baktığımda “Bunu biz mi yaptık?” diyorum, ileriye baktığımda ise“Gitmemiz gereken daha çooook yolumuz var...” diyorum.Resmi bir Pardus topluluk sitemiz var ve gayri resmi topluluksitelerinin Tübitak’la aralarının iyi olmadığını biliyoruz. Otoplulukların geleceğiyle ilgili fikirlerinizi söyler misiniz?Açıkçası ortalıkta Özgürlükİçin’den başka bir “Pardus topluluk portalı”görmüyorum. 15 dakikalık bir PHPbb forumu kurulumuyla “topluluk olunmuyor” neyazık ki...kelimesini bulunduracak bir siteden özgür yazılım konularında belli bir politikduruş, ciddi bir bilgi birikimi, özgür yazılım hukuku ve felsefesinde de müthiş biryetkinlik beklerim. Kısacası “kalite” bekliyorum.Sanırım sadece ben değil; TÜBİTAK UEKAE’nin iş ortakları, Pardus Projesi’ninçözüm ve göç ortakları, Pardus’a geçmeyi düşünen özel firmalar, hatta göçprojelerini değerlendirme sürecindeki kamu kurumları da bekler bunu.İşin “Edi bize böyle böyle dedi, Büdü bize böyle böyle davranmıştı” kısmınıgeçersek, geçmişte yaşanan kavganın ardında da bu “kaygı” yatıyordu. Tamam,birileri bir forum kurmuş ve sağ olsunlar, birçok kişiye de yardımcı olmuşlardı.İyi de, bu kişiler bir süre sonra warez yazılımlar dağıtmaya,geliştiricilere hakaretler sıralamaya, Pardus’un marka haklarınıçiğnemeye başladılar. Bu noktada, bence sonrasında birçokhayırlı sürece yol açan bir kavga yaşandı.“Kalite” keskin bir bıçaktır. Özgürlükİçin topluluksüreçlerine bir “kaliteyi” getirdi, kaliteyse bir süresonra Özgürlükİçin’in topluluğun “buluşmaadresi” olmasını sağladı. Özgürlükİçin’in busüreçte yaptığı hatalar yok mudur peki?Kesinlikle vardır...Söz konusu mecraların geleceğinin ne olacağıkısmına gelirsek...Şimdiki sessizliği ben “yorgan gittikavga bitti” sözüyle açıklıyorum.Söz konusu forumun ne eskietkinliği kaldı ne de ağırlığı.Oradan gelen birçokdeğerli arkadaşımız, bugünÖzgürlükİçin’in yönetimindeyetki ve sorumluluk sahibioldu.Topluluk sitesi olmak biraz daha ciddi bir iş. Ben “kişisel olarak”, adında Pardus49© Rodeo Yayıncılık’ın özel izniyle.

öportajÖzgür yazılım felsefesini benimsemek, insanın bir geliştiriciolmasındaki en büyük etkenlerden biri midir sizce?Burada Görkem ÇETİN ve sevgili Umut GÖKBAYRAK’tan öğrendiğim ve kulağımaküpe olan bir şeyden bahsetmek istiyorum.Özgür yazılımcı olmayı düşünen bir geliştiricinin kendisine sorması gereken ilksorulardan biri şu olmalı: “Özgür yazılım bir araç mı yoksa amaç mı?”. Bu soruyabugüne dek son derece ilginç cevaplar aldım. Bu sorunun cevabı, sizin nasıl birgeliştirici olacağınız ile ilgilidir.Eğer benim gibi “Özgür yazılım amaçtır” diyen iflah olmaz adamlardansanız,hemen kendinize uygun bir proje bulun ve bir özgür yazılım projesine kapağıatmaya bakın derim! Aksi takdirde hayatınızın geri kalanını mutsuz bir geliştiriciolarak geçirecek ve sık sık “kimin için çalışıyorum?” diye soracaksınız kendinize.Biraz daha akıllı olanlar, özgür yazılımın çok iyi bir araç olduğunu, çok ciddi birrekabet gücü ve kalite sürecini yanında getirdiğini, bu nedenle de “iyi bir araç”sunduğunu söyleyecektir.Özgür yazılım toplulukları ile ilginiz birçok insana göre daha fazla.Hiç bütün topluluklarla alakanızı kesmek istediğiniz oldu mu?Hayır. Açıkçası aksini düşünüyorum. Pardus topluluğu olarak diğer cidditopluluklarla (Ubuntu Türkiye, OpenOffice.org Türkiye, Mozilla Türkiye gibi) bazıortak politikalar belirlememizin, ortak kampanyalar yürütmemizin zamanınıngeldiğini düşünüyorum.Bu arada bir ipucu vereyim. Türk özgür yazılım dünyasına önemli bir ivmekatacağını düşündüğümüz, “dev” bir projenin üzerinde çalışıyoruz bu aralar :).Pardus ekibinin ve gönüllülerinin katıldıklarıseminer, etkinlik ve fuarlar nasıl bir etkiye sahip?Çok ilginç bir etkiye sahip olduğunu söylemeliyim. ÖzellikleAnadolu’da şunu gözlemliyoruz, insanlar bilgiye aç. BirKısacası, özgür yazılım felsefesini benimsemenin de farklı şekilleri var. Özgüryazılımı algılama ve benimseme biçiminiz, iş yapma biçiminizi belirleyecektir.50© Rodeo Yayıncılık’ın özel izniyle.

öportajŞaka bir yana, Pardus’un gelecekteki geliştiricilerinin önemli bir kısmının butopluluktan çıkacağını düşünüyorum.Bilgisayar mühendisi olmadığınızı biliyoruz. Peki, gerçek mesleğiniznedir? Mesleğinizle özgür yazılımı nasıl bağdaştırmayı başardınız?Gazeteciyim. Daha doğrusu önce insan, sonra gazeteciyim.Gazeteciliğe başlayışımın hoş bir öyküsü var. Liseyi yanılmıyorsam yenibitirmiştim. Cumhuriyet gazetesinde küçücük bir haber görmüştüm: “Aziz Nesin,Yaşar Kemal, Server Tanilli’nin de yazarları arasında olduğu haftalık Söz dergisiyakında yayına başlayacak.”“Aziz Nesin ile bu hayattayken kesinlikle beraber çalışmalıyım” dedim ve oderginin çıkarılacağı yere gittim. Kapıdan girdim ve sonsuz bir özgüvenle “İtalyanLisesi mezunuyum ve şu şu dilleri anadilim gibi konuşuyorum. Sizinle çalışmakistiyorum bana masamı gösterir misiniz?” dedim. İyi ki de demişim :)...Anlatmaya çalıştığım şey şu, benim gazeteciliğe başlama hikâyemle birgönüllünün gelip Özgürlükİçin’de yazmak istemesi arasında aslında bir fark yok!Anadolu üniversitesine gittiğimizde, genel algı ve ilgi düzeyinin İstanbul veAnkara’dakinden çok daha yüksek olduğunu söylemeliyim.Eskişehir’de mesela 500 kişiye konuştuk, İzmir’deki bir seminerimizde 600 kişiliksalon dolmuş ve insanlar artık merdivenlere oturuyordu, Denizli’deki seminerdeaynı şekilde, muazzam bir ilgiyle karşılandık. Özellikle Anadolu’daki seminerlerdePardus geliştiricilerinin birer “rock star” tadında karşılandığını, sahneye çıkarkenalkış yağmuruna tutulduğumuzu görmek, çok garip bir duygu.Fuarlar bambaşka bir deneyim. Geçtiğimiz yıl CeBIT’te standımızda duran vePardus’u anlatan genç arkadaşlarımıza hediye ettiğimiz t-shirtler hakkında bir şeysöyleyeyim mi size? Bence o çocuklar o akşam, tişörtlerine sarılıp uyudular!Hepsi birer superman bence. Geçtiğimiz yıl standımızda duran çocukların üçü,şimdilerde beni sıkıştırıyor, “Abi, Onur Abi’ye söylesen de, geliştiricilik başvurumukabul etsin” diye... Bizlerle tanıştıktan sonra herhalde “Ulan bu tombik adamlaryapabiliyorsa, ben hayli hayli yaparım” diye düşünüyorlar :).Peki, gazetecilik bana ne kazandırdı? Kesinlikle bir dünya görüşü kazandırdı.İnançlarım doğrultusunda kavga verme yeteneğim sanırım oradan kalma.Gazeteciliğe dönmeyi düşünüyor musunuz? Gazetecilikte en çokneyi özlediniz?Giderek artan bir sıklıkla düşünüyorum. Gazetecilikte özlediklerimegelince... Ne yalan söyleyeyim, özlemediklerimin sayısı hâlâözlediklerimden fazla! Türk basınında çalışmayı, 3-5 kişilikkadroyla yurtdışında 30-35 kişilik bir ekibin çıkardığı bir dergininbenzerini Türkiye’de çıkarmaya çalışmayı, üç kuruş maaşaçalışmayı ve İkitelli’deki plazaları mesela hiç özlemedim.Özlediğim şeyler, İtalyan basınında çalışırken yaşadıklarım.Eğlenceli bir ortam, gerçek habercilik, bir haber peşinde günlercehatta haftalarca koşabilme özgürlüğü, Ortadoğu’nun kuytularındadolaşmayı, İran’ı ve muhteşem kültürünü özledim.51

öportajÖldükten sonra arkanızdan yazılacak haberi yazmanıza fırsatverilseydi, haberin başlığı ne olurdu?O haberin değil ama bu röportajın başlığını Elias Canetti’den alalım: “İnsanoğluhep çekip gitmek ister. Gidilecek yer olmadığında, bu yer belirlenemediğindebuna özgürlük der”Gazetecilik yaparken sizi okuyan topluluk adına muhalif tarafken,bir anda topluluk yönetiminin başında ve muhalefet edilen tarafolmak sizi zorluyor mu?Doğru bildiğiniz yolda yürümekte ısrarcı olmak, sanırım Pardus ekibini oluşturangeliştiricilerin en büyük ortak noktası.Geçmişte “Niye yeni bir Linux dağıtımı geliştiriyorsunuz ki?” ile başlayan itirazlar,bir süre sonra “Neden kendi paket sistemimizi yazıyoruz?”, “Neden Pardus ekibiçıkar çıkmaz KDE 4’ü kullanmaya başlamadı?” gibi birçok soruyu ardında getirdi.Bugün kimse bu soruları sormuyor çünkü Pardus geliştiricileri doğru bildiklerindeısrarcı oldu ve bizzat KDE ekibinin “en iyi KDE 4 dağıtımı” diye taçlandırdığı ürünçıktı ortaya.Topluluk yöneticilerinin süreçleri de bundan çok farklı değil. Yeri geldiğizaman özgür yazılım felsefesini kullanıcılarımıza karşı dahi savunmak zorundakalıyoruz! Bunda şaşılacak bir şey yok, çünkü adam iki ayöncesine kadar Windows bilgisayarında tüm programları“crack”lemeye alışmış. Aynı şeyi bir özgür yazılımürününe yapmaya kalkışıp da müdahale ettiğimizde,“Bu ne biçim özgürlük” diye sesini yükseltiyor! :)Topluluk yöneticisi olarak kimi zaman “işini iyi yapmayangazetecilerle” de tartışıyorum elbette. Aynı şeyi gerektiğizaman Ubuntu topluluk yöneticisi Jono Bacon dayapıyor. Adam gitti koskoca ZDNet ile kavga etti,yeri geldiğinde Richard Stallman’a da postasınıkoydu!Anlayacağınız, topluluk yöneticisi olmak zor iş...Zengin ve başarılı pek çok insan üniversiteyi yarım bırakmış. BillGates, Lawrence ‘Larry’ Ellison, Paul Allen, Steve Ballmer, SteveJobs... Sizin de üniversite terk olduğunuzu biliyoruz. Peki, AliIşıngör, üniversite öğrenimi hakkında ne düşünüyor?Bu isimlerle tek ortak noktam, üniversiteyi terk etmiş olmak. Yanlış anlaşılmasın,ötesinde bir ortak noktam, henüz yok :).Üniversite eğitimi konusunda son derece katı görüşlerimin olduğunu söyleyebilirim.Öncelikle Türkiye’deki üniversitelerin birer akademik kurum değil, meslek okullarıolduğunu düşünüyorum. Üstelik, kötü birer meslek okulu! Unix makine görmedenbilgisayar mühendisi, profesyonel camcorder görmeden sinema/televizyoncu, birfizik laboratuvarı görmeden fizik mühendisi oldukları bir ülkede, kimse benden bukurumları kutsamamı beklemesin.Üniversite sınavlarında “iyi bir yeri” tutturamadığım için “uzanamadığım ciğere”mundar dediğimi düşünmenizi istemem. Hayır, üniversite sınavlarında Türkiyeçapında bir derece yapmıştım. Benim şansım, orta ve lise eğitimimi, Türkiye’nin eniyi eğitim kurumlarından biri olan İtalyan Lisesi’nde yapmam oldu.Benim zamanımda İtalyan Lisesi, Dünya Felsefe Olimpiyatları’na her yıl adamgönderen; ders müfredatında dört yıl boyunca Latince öğreten; “Narrativa”kitabında Umberto Eco, Antonio Gramsci, Le Corbusier, Bertold Brecht, SusanSontag, Gillo Dorffles, Pier Paolo Pasolini gibi adamların yazılarının olduğu; kırıkTürkçesiyle “Evladım, boşverin üniversiteyi, size bu yıl çocuk bakımı ve temelcinsellik dersi anlatayım” diyen müdür yardımcılarının yönettiği bir okuldu.Böyle bir rahleden çıktıktan sonra, memleketimizde adına üniversite denennanenin ne kadar “tırt” olduğunu çok daha hızlı kavrıyorsunuz.ArtİstanbulPR’ın nasıl bir çalışma ortamı var? Neredeyse tümelemanları Pardus geliştiricisi ya da katkıcısı olan bir ofisteçalışmak nasıl bir şey?ArtistanbulPR, sıradışı bir ajans. Sıradışı, çünkü Türkiye’de PR firmaları geneldeçorapçıyla çalışır, peynir firmasıyla çalışır, boyacıyla çalışır, sucukçuyla çalışır,yazılım firmasıyla çalışır ve iki yıl sonra kapanırlar... Artistanbul farklı, çünküböyle bir pazarda müşterisini seçme hatta reddetme hakkını kendinde görüyor.52

öportajSadece ve sadece iki alanda müşteri kabul eden, endüstriyel tasarımcı/mimarlarve özgür yazılım projeleriyle çalışmayı seçen bir ajans ArtistanbulPR.Artistanbul’un çalışma ortamının keyifli olduğunu söyleyebilirim. Bir kere, sabahuykusunu çok seviyoruz, bu nedenle herkes uykusunu alır ve 10:30-11:00 gibi işegelir. Mesai söz konusu olmadığı gibi, işini erken bitiren istediği saatte çıkar.ArtistanbulPR bir kurum kültürü olarak, çalışanlarının yaşam kalitesini gözetmeyeçalışır. Beraber yelkene çıkarız, ara ara foto-safarilere çıkarız. Ama Artistanbul’unasıl güzelliği, aklı sürekli “hinliğe” çalışan bir kadroyu bir araya getirmesidir,bugüne dek epey bir eşek şakası yapmışızdır. Değil mi İsmail?:)Ofisimize ait güzel bir bahçemiz ve her türlü meşrubatla dolu bir buzdolabımızvar. Artistanbul’da iş arasında şarap içebilir, ofiste bizimle beraber kakara kikiriyapabilirsiniz.Kaç senedir Pardus Projesi’nin PR işlerinden sorumlusunuz? Şimdiyekadar size ödenen miktarı telaffuz edebilir misiniz? Bu miktarı veyaptığınız işleri kıyasladığınızda, Pardus’un PR açısından nedenhâlâ hak ettiği yeri alamadığını nasıl açıklayabilirsiniz?Öncelikle şu “yaygın yanılgıyı” açıklığa kavuşturalım. Pardus Projesi’nin 2007yılındaki basın lansmanı ve kısa bir dönem hariç, hiçbir zaman Pardus’un Basınlaİlişkiler ve PR süreçlerinden sorumlu olmadım. Artistanbul PR, Pardus’un topluluksüreçleriyle (Community Management) ilgilenen ve bu alanda çalışan bir ajanstır.Pardus’un topluluk yönetim süreçleriyle basınla ilişkiler süreçleri, kesinliklebirbirinden ayrı tutulması gereken işler. Bu nedenle de topluluk süreçleriyleüstlendiğimiz gün basın süreçlerinden çekildik.Bu ayrımı sanırım biraz daha netleştirmem gerekiyor. Medya danışmanlığısüreçlerinde, basınla iyi ilişkiler kurmak ve basın kanalıyla ürününüze yönelik olanalgıyı ve ilgiyi artırmak için faaliyet gösteriyorsunuz. Burada işiniz gazetecilerle...Topluluk yönetimi ise, tamamen kullanıcılarınıza ve katkıcılarınıza dönük bir süreç.Eğer kullanıcılarımızı “müşteri” olarak adlandırabilirsek, bir çeşit “müşteri ilişkileriyönetimi” demek bile mümkün. Topluluk süreçlerinde kullanıcılar ve geliştiricilerarasında bir iletişim kanalı oluşturmak, topluluğun talepleriyle dağıtımın gelişimine© Rodeo Yayıncılık’ın özel izniyle.53

öportajyön vermek, kullanıcıları paket tanıtımları ve nasıl belgeleri yazdırarak katkıcı,katkıcıları ise geliştirici olmaya teşvik etmek, “OOXML’e Hayır!” kampanyasındaolduğu gibi kitlesel kampanyalar düzenlemek var. Buradaki iş, doğrudankullanıcılarınızla...Topluluk yönetimi, politik bir süreç. Kullanıcıları bilinçlendirmek de gerekiyorçünkü. Özgür yazılım nedir, hangi felsefi gerekçelere dayanır, özgür lisanslarne fayda sağlar gibi konularda kullanıcıları bilinçlendirirken; Türkiye’de özgüryazılımın bir “mahalle baskısı” oluşturabilmesinin de altyapısını kurguluyorsunuz.İlginç bir örnek vereyim. Aylık teknoloji dergileriyle Pardus Kurulum CD’si dağıtımısüreci, özellikle medya ilişkileri ajansları eliyle yürütülmedi. Biz yürüttük. Bunungerekçesi çok basit, PR ajansıyla aylık derginin önüne gittiğiniz an, masaya“müşteri” hatta “reklam veren” olarak oturuyorsunuz. Haklı olarak dergiler“60 bin CD için kaç bin dolar vereceksin?” sorusunu yöneltiyor. Bunun içinsuçlayamazsınız karşınızdakini, o da işini yapıyor.“Topluluk yönetimi” olarak gittiğinizde ise masaya “iki eşit” hatta “içerik ortağı”olarak oturuyorsunuz. Tartışıyorsunuz hatta kavga ediyorsunuz, ama masada250-300 bin “geek” kullanıcıyı temsil ediyorsunuz ve en sonunda ortaklaşa işleryapmaya karar veriyorsunuz. Sürecin sonunda olan biteni söyleyeyim: Pardus2007 için 800 bin, 2008 sürümleri için 390 bin, 2009 çıktığından bu yanaise 240 bin; toplamda 1.400.000’i aşkın Kurulum CD’si ve ISO dağıtıldı aylıkdergilerle. Ve TÜBİTAK’ın cebinden tek kuruş para çıkmadı!Medyayla ilişkiler süreçlerimize dönersek... İsimlerini telaffuz etmemde sanırımbir sakınca yoktur, Pardus Projesi, basınla ilişkiler ve PR noktasında bugünedek Marjinal PR, Kripto PR, Capitol Ogivly (halen çalışılan ajans) gibi her birialanında gerçekten saygın, Türkiye’nin en büyük ajanslarıyla çalıştı. Tüm buajansların başarısını ya da başarısızlıklarını değerlendirmek bana değil, elbetteproje yönetimine düşer.Kişisel olarak fikrimi soracak olursanız, şu an çalıştığımız Capitol Ogivly’ningerçekten iyi iş çıkardığını düşünüyorum.Kendi dönemimiz için tevazu göstermeyeceğim. Kişisel olarak, 2007 sürümü için18 Aralık 2006’da yapılan basın lansmanının, bugüne kadarki en başarılı basınetkinliğimiz olduğunu düşünüyorum. Çoğunluğu yayın yönetmeni ve yazı işleri© Rodeo Yayıncılık’ın özel izniyle.54

öportajmüdürü düzeyinde, 18 önemli gazeteciyle güzel bir kahvaltı düzenlemiştik o gün.Bu basın lansmanı için ajans olarak, 1 (yazıyla: bir) lira ücret almıştık.Sonraki süreçlerde aldığımız rakamı, “piyasadaki rakamımızın” düşmemesi için,izin verin söylemeyeyim :)Toplulukla en içli dışlı Pardus geliştiricisi sizsiniz bildiğimizkadarıyla, bu durumdan hiç sıkıldığınız oldu mu?Bazen... Özellikle de saçma sapan bir soruya zilyonuncu kez sabırla cevapvermeye çalışırken.Topluluk yönetiminde en çok neye kızarsınız?Bir geliştiricinin topluluktan gelen önemli bir talebi ciddiye almamasına.Microsoft firmasının adını farklı şekilde telaffuz edenler oluyor, bukonudaki tavrınız nedir?Pardus’un “parduş” olarak telaffuz edilmesinden ne kadar rahatsız oluyorsam,Microsoft’a “Mandasoft” ya da “mikrozort” denmesinden de o denli rahatsızoluyorum.Bir insan nasıl aynı anda birçok insanın sevdiği bir dost, mükemmelbir eş, başarılı bir topluluk yöneticisi olur?Olamaz. Bu yıl içinde az daha beni karım boşuyordu.Topluluk süreçlerinde her şeye koşmamayı, toplulukiçinden yeni yöneticiler çıkartıp, yetki ve sorumluluklarıpaylaşmayı “zor yoldan” öğrenen bir adamım ben.Çok sık eve gidemediğiniz ve ofistesabahladığınız söyleniyor doğru mu?Bu duruma eşiniz ne diyor? :)Evde kaldığım nadir hafta sonlarındanbirinde evde oturur ve başbaşadinlenirken, Özlem’den bir şey istemiştim, “Git topluluğundan iste!” diye tersbir cevap vermişti. Sonradan bunu anlattığım evli bir Pardus geliştiricisi (isimvermeyeceğim), benzer bir lafı eşinin de ettiğini söyleyince, bunun kişisel değil,“Pardus sendromlarından” biri olduğunu anladım.Nedir bu çizgiroman merakı? Hâlâ okuyor musunuz? Okuyorsanızhangisi?Sanırım 2.000 çizgiromandan oluşan bir koleksiyon sahibiyim.Doğrusunu isterseniz, çizgiroman okuru olarak Marvel ve DC Comics’in başınıçektiği Amerikan ekolünü değil; Avrupa ekolünün takipçisiyim. Fransız, Belçikaçizgiromanları ve özellikle de İtalyan “fumetti”leri bu hayattaki en büyüktutkularımdan biri.Sevdiğim çizgiroman ve çizerlere gelince... Bu röportajın sağında/solunda sık sıkgöreceğiniz üzere, Ken Parker en sevdiğim çizgiroman kahramanı. Ken Parkerneredeyse alamet-i farika’m oldu. Ken Parker’ı neden sevdiğime dair kısaca şöylebir açıklama getireyim: Ken Parker dünyayı değiştirebileceğine inanan, VahşiBatı’da yaşamasına karşın 68 ruhuna sahip olan, hayatta hep doğru bir duruşasahip olmaya çalışan ve keskin tercihleri olan bir çizgiroman kahramanıdır.Otoriteye karşı çıkar, itaatsiz ve şiddete karşıdır. Kitap okur, şiir sever ve“hepsinden önemlisi”, attığını vuran diğer çizgiroman kahramanlarının aksine ohep Kızılderililer’den yanadır :).Sevdiğim ve takip ettiğim çizerlerse; Ivo Milazzo, Guido Crepax, Hugo Pratt,Sergio Toppi, Jean Giraud (Moebius), Jean-Claude Fournier, Roberto Raviola(Magnus), Albert Uderzo’yu sayabilirim.Özgür yazılımla çizgiroman arasında bir bağ kurduğunuz anlarınoldu mu?Hep kendime şu soruyu sorarım: “İnsan ne için yaşar?”Linus Torvalds buna “Just for Fun” diyerek cevap veriyor. İlginçtir, Fellini’nin deşöyle bir sözü var: “Engelleri ve paradoksları gülerek karşılarsak, bunlar biziöldürmez. Ancak sıkıntı bizi öldürebilir. Sıkıntı ise ne mutlu ki çizgiromanlarınuzak tuttuğu bir şeydir.”55

öportajEn çok hangi etkinlik aklınızda kaldı, şöyle bizimle paylaşmakistediğiniz ve unutamadığınız bir anınız var mı?Unutamadığım etkinlik, topluluk ile yaptığımız ilk ve belki de en iyi etkinlik olduğuiçin CeBIT 2008.Unutamadığım olay ise sanırım iki tane. Birincisi, Özgürlükİçin’de günde ilk kez300 ziyaretçiyi gördüğümüz gün mutluluktan ofiste şarap açmamızdı! Şimdilerdebu rakam bazen 14-15 binlere vuruyor.İkincisi ise biraz daha “aile içi bir sır”... Yaygın kanının aksine, ben ve ErkanTEKMAN sıkı kavga ederiz. Birbirimize fena halde girdiğimiz, çok sert kavgalaredip, ondan yediğimiz fırçanın haddi hesabı olmadığı günlerden birinde (sanırım2007’nin altı ayı böyle geçti), bir gün Erkan bize bir teşekkür mektubu yazdı.Ofiste Akın ile oturup, sessizce ağlamıştık...Ne zaman baksak Jabber’ınız açık, hangi ara uyuyorsunuz siz?Bu aralar televizyonda tekrar eden bir sahne var. İçerdiği militarist ve milliyetçisöylemlerden ötürü asla gitmeyi düşünmediğim bir filmin teaser’ı dönüyor sürekli:“Sen uyursan herkes ölür!”Tüyleri diken diken eden bu söz, bambaşka bir bağlamda benim için de geçerligibiydi. Sanki uyursam, sanki tüm forum sakinleri yataklarına uzanmadansızarsam, sitede her an bir şeyler patlayacak, forumda ortalık birbirine girecekgibi bir hisse sahiptim birkaç ay öncesine kadar. İşin kötüsü, sadece bende değil,Akın ÖMEROĞLU’nda da bu his vardı!Sanırım birkaç aydır normale dönmeye başladım.Sizi ne zaman oyun sunucumuzda görebileceğiz?Muhtemelen önümüzdeki günlerde Pardus’a ayırdığım zaman ciddi bir şekildeazalacak. Kitaplarıma, çizgi romanlara, kedime, bir türlü el atamadığım 470tekneme, sokaktaki güzel kızların bacaklarına hatta belki de oyun sunucularınadaha fazla vakit ayırabileceğim!Gördüğünüz üzere oyun sunucusu sıralamada hâlâ gerilerde bir yerde. Amabilirsiniz, “çıkmadık candan ümit kesilmez” derler :).Türkiye, demokrasi, toplumun refah düzeyi, eğitim kalitesi, bilişimsektörü, özgür yazılım kelimelerini mutlaka kullanması gerektiğibir cümle olsaydı, bu cümle nasıl olurdu?“İkimizin de cebinde birer lira varsa ve gün içinde bunları değiş tokuş edersek günsonunda ikimizin de cebinde yine bir lira vardır. Gün başında ikimizinde cebindebir fikir varsa ve gün içinde bunları değiş tokuş edersek, gün sonunda ikimizinde cebinde iki fikir olur. Özgür yazılım ve bilişim sektöründe fikirlerin patentlerinarkasına gizlenmeden çoğaltımı, bu nedenle toplumun refah düzeyini artırır,eğitim kalitesini yükseltir.”10 yıl sonra kendinizi nerede görüyorsunuz?Sanırım yurtdışında.Ne zaman vakit bulup bir tekneyle denizlere açılacaksınız? Ve rotane olacak?Olabildiğince “erken bir zamanda” bunuyapmak istiyorum.İlk gençliğimde yani 80’li yılların ortalarında,babamın kütüphanesindeki kitap ve dergilerikarıştırmak, en büyük zevklerimden biriydi. Budergilerden biri, de 1965 yılına ait bir NationalGeographic dergisiydi ve kapağında bir gençadamın, teknesiyle bir fotoğrafı vardı. 16yaşında bir Amerikalı olan Robin Lee Graham’ın24 feetlik (7.3 metre) yelkenli teknesiyle çıktığıdünya turu (http://www.bluemoment.com/dove.html), çocukluk hayallerimi yıllarca süsledi.İtalyan Lisesi’ndeyken gizli gizli, kendimce birdünya turunun günlük rotasını bile çıkarmışlığımvardır! İnternet’in Türkiye’ye gelmesine daha 10yıl vardı ve şimdiki gibi elinizin altında kolayerişebileceğiniz haritalar, kaynaklar yoktu.56

öportajBugün bile bu işi yapmak, herhalde haftalarımı alır.Her neyse, meraklısına “epey kabaca” rotayı vereyim. Akdeniz’i kıyı kıyıdolaştıktan sonra ilk kışı Portekiz ya da İspanya’da geçiriyorsunuz. Ardındanklasik “Cabo Verde-Antiller rotasını izleyip, Karayip adalarından birinde bir çekekyerinde kasırga sezonunun geçmesini beklerken, bol bol ucuz rom içip, “ho-ho-ho”diye sesler çıkararak sarhoş oluyorsunuz.Panama ve Galapagos’tan sonra elbette Büyük Okyanus geçişi var. Son birkaçyıldır, yelkenli teknelerle dünya turu yapmanın Hint Okyanusu’nda gezenKalaşnikof’lu modern korsanlar yüzünden artık çok tehlikeli bir iş olduğunuokusam da, kimin umurunda! Sloganım her zaman şu olacak: “Ahoy there! I’mGuybrush Threepwood, the mighty pirate!”Pardus Projesi’nde kendini ispat eden, adını duyuran geliştiricilerin aldığı risklerçok az, hatta yok gibi. Halihazırda birçok geliştiricimiz baş döndüren kariyerteklifleri alıyor zaten, ama bir başarısızlık durumunda okların yöneleceği,faturanın kesileceği kişi Erkan TEKMAN’dır. Bu projede çalıştığım sürece, iyi birSanço PANZA olabildiysem, ne mutlu bana...Bonus soru... Özgür yazılım topluluk yöneticisi olmadan önce dahafazla saçınız olduğu söyleniyor, neler diyeceksiniz?Saçımda bir azalma yok ama beyazlar epey artmış durumda :).Don Kişot musunuz, yoksa Sanço Panza mı?Eğer böyle bir ödülün dağıtımını tartışıyor olsaydık, bu projenin Don Kişot’u olmaonuru bana değil, kesinlikle Erkan TEKMAN’a ait olurdu. Pardus rüyasını görenve diğerlerini bu rüya peşinde kandıran kişi Erkan’dır. Bu projede herkes özelhayatından ve huzurundan bir şeyler feda etti, ama herkesin bilmesini istediğimbir şey var ki, bu projede adını, hayatını ve kariyerini en çok ortaya koyan, riskeeden kişidir Erkan.57© Rodeo Yayıncılık’ın özel izniyle.

son sayfaPardus Kullanıcıları İçin Yararlı AdreslerPardus’u bilgisayarınıza nasıl kurabilirsiniz?http://www.ozgurlukicin.com/ia/pardus-nasil-kurulurNerede bu Pardus kullanıcıları?http://www.ozgurlukicin.com/kullanici/listePardus topluluğu neler yapıyor?http://www.ozgurlukicin.comPardus geliştiricileri hangi hatalara çözüm arıyor?http://hata.pardus.org.trDergimizin tüm sayılarını nereden bulabilirsiniz?http://www.ozgurlukicin.com/e-dergiPardus CD’lerini nasıl temin edebilirsiniz?http://www.ozgurlukicin.com/cdgonder/Pardus kullanıcılarının gezegeninde neler oluyor?http://www.ozgurlukicin.com/gezegenPardus ile ilgili teknik bilgiler için nereye bakmalısınız?http://tr.pardus-wiki.orgPardus geliştiriciler, neleri tartışıyor?http://liste.pardus.org.tr/mailman/listinfo/gelistiriciPardus kullanıcıları neleri tartışıyor?http://liste.pardus.org.tr/mailman/listinfo/pardus-kullanicilariPardus kullanıcıları www.linux.com’da ne yapıyor?http://www.linux.com/community/groups/viewgroup/36-Pardus+Linux+User+GroupPardus ile ilgili Sıkça Sorulan Sorularhttp://tr.pardus-wiki.org/Pardus:SSSWindows’tan Pardus’a nasıl geçebilirsiniz?http://tr.pardus-wiki.org/NASIL:Windows’tan_Pardus’a_geçişOpenOffice.org Türkiyehttp://www.openoffice.org.tr58