www.notindir.com

www.notindir.comMerih'in çok ufak uydularını görmesine imkân yoktu. Jonathan Swift, «Gülliver'inSeyahatlerinin üçüncü bölümünü oluşturan «Laputa ve Japonya'ya bir Seyahat» adlıkitabında, Merih aylarını akıl almaz biçimde anlatır, üstelik büyüklüklerini veyörüngelerini de verir. Bu parça üçüncü bölümden alınmadır:«(Laputa astronomları) zamanlarının büyük kısmını bizimkinden kat kat üstünteleskoplar yardımıyla gök cisimlerini incelemekle geçiriyorlar. En büyük teleskoplarınınboyu bir metreyi aşmıyorsa da, bizim metrelerce uzunluktaki teleskoplarımızdan dahaçok büyütüyor ve yıldızları daha temiz gösteriyor. Bu avantaj onlara Avrupalıastronomlardan daha çok şey keşfetmelerini sağlıyor. 10.000 yıldızlık bir katalogyapmışlar, oysa bizim en büyük katalogumuzda en çok bu sayının üçte biri kadar yıldızkayıtlı. Aynı şekilde Merih'in çevresinde dönen iki uydu keşfetmişler. Bunlardan içerideolanı, asıl gezegenin merkezinden üç çap, dışarıda olanı ise beş çap uzaklıkta. BirincisiMerih çevresindeki turunu on, ikincisi yirmi bir buçuk saatte tamamlıyor; öyle ki dönmesürelerinin karesi, Merih'in merkezinden olan uzaklıkların küpüyle orantılı oluyor. Bu daonların, öteki gök cisimlerinde görülen yerçekimi yasalarının tıpkısına sahip olduklarınıgösteriyor.»Swift, kendisinden tam 150 yıl sonra keşfedilmiş olan Merih uydularını nasıl anlatabilir?Birtakım astronomlar, Swift'ten de önce Merih'in uyduları olabileceğini tahminediyorlardı. Ancak tahmin bu ölçüde kesin bilgiler vermek için yeterli olamaz. Swift'inbu bilgiyi nereden elde ettiğini bilmiyoruz.Gerçekten de bu uydular, güneş sistemimizdeki uyduların en küçük ve en garibidirler.İkisi de Ekvator'un üstünde, hemen hemen daire biçimi bir yörünge izlerler. Eğer bizimay'ımız kadar ışık yansıtıyorlarsa, Phobos'un 16 kilometre, Deimos'un da yalnızca 8kilometrelik bir çapı olmalıdır. Ama eğer yapmaysalar ve daha çok ışık yansıtıyorlarsa,bu ölçülerden de küçük olmalıdırlar. Güneş sistemimizde, ana gezegenden daha hızlıdönen tek uydular bunlardır. Merih'in dönüşüne göre, Phobos bir Merih gününde iki turyaparken, Deimos gezegenden biraz daha hızlı döner.Birçok astronom Merih aylarının, Merih'in çekim alanına kapılan başıboş uzay parçalarıolabileceğini düşündüğü için, planetoidler teorisi doğdu. Ancak iki uydunun da ekvatorüzerinde ve aynı yörüngede uçmaları, bu teoriyi savunulamaz duruma düşürür. Uzaydangelen bir parça, bir rastlantı sonucu bu durumu alabilir, ama ikisi birden almış olamaz.Son ölçümler modern uydu teorisini ortaya koydu:Ünlü Amerikan astronomi bilgini Carl Sagan ve Rus bilim adamı Şlovski, 1966'dayayımladıkları «Uzaydaki Akıllı Hayat» adlıkitap ta, uydu Phobos'un yapma bir uyduolduğunu kabul ederler. Sagan bir dizi ölçüm yaparak Phobos'un içi oyuk bir uyduolduğu sonucuna varmıştır ve içi oyuk bir uydu doğal olamaz.Gerçekten de Phobos'un yörüngesindeki gariplik, görünüşteki kütlesiyle hiç bir benzerlikgöstermemekte; tersine, içi oyuk gövdelerin yörüngesine benzemektedir. MoskovaStenberg Enstitüsü Radyo-Astronomi Bölümü yöneticisi Şlovski, Phobosltaki normalolmayan, garip bir hızlanma gözledikten sonra aynı sonuca varmıştır. Bu hızlanma, bizim