kure28.QXD 1/31/08 2:52 PM Page 11Teknolojik gelişmenin başdöndürücü bir hıza ulaştığıgünümüzde, yollar, barajlar,enerji hatları gibi altyapı projeleriile insanın ulaşmadığıdoğal alan neredeyse kalmadı.Özellikle, popülist ve kısavadeli yaklaşımlardan destekalarak, yerel kalkınmayakatkıda bulunma iddiasıylagündeme getirilen bazı altyapıprojeleri, korunan alanlardaekosistemin bütünlüğünübozmak, türlerin serbesthareketini kısıtlamak venın belirli bir düzeyde tutulmasınabağlı.Bölge genel olarak iyi birorman örtüsü ile kaplı. Bunakarşın, belli kesimler ve bellizamanlarda akarsuların çokmiktarda çökel taşıdığı görülüyor.Özellikle yağışlar vekarların erimesi ile yüzey sularınınyükselmesi erozyon,sel ve heyelan riskini artırıyor.Üst havzalarda yoğun ağaçkesimi, uygun olmayan toprakişleme metodları, tarlaaçma, toprak kayması, çığ vebenzeri nedenlere bağlı olduğudüşünülen ağır sedimentyükünün akmaya devametmesi aynı zamandakıyılarda balıkların yaşamalanlarının bozulması ve bualanların rekreasyonel kullanımpotansiyelinin düşmesianlamına geliyor.Özellikle 90’lı yıllardan buyana doğa turizmi için bölgeyeyönelik ilginin artmasıylabirlikte yerel halkınbundan gelir elde etme eğilimide artış gösteriyor. Ancakplanlı olmayan turistikve rekreasyonel etkinliklerin,yarar yerine zarar da getirebildiğinigözden uzaktutmamak gerek. Bugünekadar kontrolsüz bir şekildedevam eden faaliyetler, mağaralardaşimdiden bazı bozulmalaraneden olmuş durumda.Örneğin, Ilıca Şelalesi’ndeetkileri giderek artanbir çöp sorunu yaşandığıgözleniyor.Yasadışı ve aşırı avlanmaZengin yaban hayatı, ötedenberi bölge içinden veyadışından avcıların ilgisiniçekiyor. Öte yandan, yabanhayatı, yerel halkı genel olasi,çevre faktörünün dikkatealınması açısından en tutarlıyol. Örneğin, <strong>Milli</strong> Park veçevresi için hazırlanan jeolojiraporuna göre, yeraltı suyunudepo eden çok sayıdaçatlak ve kovuklara sahip kireçtaşındanoluşan anakayaüzerinde yapılacak inşaat veyakazılar için patlayıcılarınkullanılması, zincirleme reaksiyonlarayol açarak sistemdebozulmaya neden olabilirve binlerce yılda dengesinikurmuş olan “jeolo-alanın tahribini kolaylaştırmaksuretiyle, kalan doğaparçalarının geri gelmez birşekilde yitirilmesine nedenolabiliyor. <strong>Milli</strong> park benzerikorunan alanların hukuksalgüvencesine karşın, çoğukez karşı durulamayan budurum, “korunan alan” kavramınıda anlamsızlaştırıyor.Bu tür projelerin, çevreselmaliyetlerinin hesaba katılarakplanlanması ve hayata geçirilmesi;gerekiyorsa yaşamınsürdürülebilirliği içinbelirli yerlerde –özelliklemutlak koruma amacıyla ayrılmışalanlarda– vazgeçilme-KIZIL fiAH‹N (BUTEO RUFINUS)ji–hidroloji–toprak, bitki örtüsü–hayvanvarlığı” ilişkisiniolumsuz etkileyebilir.<strong>Milli</strong> Park’ın yakın çevresindebirkaç küçük ilçe vebelediye var ve buralarda çöpüngeçirgen karstik alanlarüzerinde açılan geniş çukurlaradökülmesi, hem yüzeyhem de yeraltı sularını kirleterekgerek canlıların, gerekseekosistemlerin sağlığı içintehdit oluşturuyor. Oysa KüreDağları’nın sahip olduğudoğal mirasın korunması vesürdürülebilir kırsal kalkınmaiçin ekoturizmin geliştirilmesisu kalite ve miktarı-11
kure28.QXD 1/31/08 2:52 PM Page 12rak ekolojik önemi ile değil,ekonomik yaşamlarına etkisiaçısından ilgilendiriyor.Özellikle yaban domuzu,bozayı, karaca gibi bazı hayvanlar,yetiştirilen ürünlerezarar verdiği gerekçesi ileavlanıyor.Yaban hayvanlarının, köylülerinekonomik yaşamlarıüzerindeki etkisini tazminedecek programların olmayışı,yaban hayatının yararlarıkonusunda bilinç düzeyinindüşüklüğü ve idari altyapıyetersizliği geyik, karaca,bozayı, yaban domuzugibi hayvanların ve kuşlarınkontrolsüz ava karşı korunmasındakibaşlıca darboğazlarolarak karşımıza çıkıyor.<strong>Milli</strong> park olarak ayrılanalanda bundan sonra, işlet-12ÖRÜMCEK (ARENEA)me ormanlarında olduğu gibiodun hammaddesi üretimiiçin ağaç kesimi söz konusudeğil. <strong>Milli</strong> Parkın yakınçevresinde (tampon bölge)gerçekleştirilecek üretimve doğal kaynak kullanımınında sürdürülebilir bir düzeneoturtulması bekleniyor.Ancak, Küre Dağları’nın yaşlıve kaliteli ağaçları, kaçakkesim peşinde olanları cezbetmeyedevam ediyor. Özellikle,yeni açılacak yollarlabugüne kadar ulaşılamadığıiçin iyi korunmuş orman köşelerineulaşımın kolaylaştırılması,kaçak kesim riskiniarttırabilecek bir etken.Türkiye’de bazı türlerinyoğun bir şekilde toplanması,doğadaki yaygınlıklarınıazaltıyor. Kastamonu yöresi,orkide türlerinin en çoktoplandığı beş bölgeden biriolarak biliniyor. Özellikleiç pazarda geleneksel olarakbazı türlere (salep üretilenorkide gibi) yoğun talep var.Nesli tehlike altındaki bitkitürlerinin ticareti ile ilgilisözleşmeyi (CITES) imzalayanTürkiye gerekli yasal düzenlemeleride yapmış olmasınakarşın uygulamada bazısorunlar yaşanıyor. Butürlerin kültüre alınarak çoğaltılmasıhem yok olmalarınıengelleyebilir hem de yerelhalk için alternatif gelirkaynağı yaratabilir.Ormanlık alanlar ve akarsuyataklarında, ekolojikve estetik etkileri dikkatealınmadan açılan taş, kumve maden ocakları da, Küre